به گزارش میزان، حادثه سقوط هواپیما تهران به یاسوج در روز یکشنبه بیست و نهم بهمن ماه، حادثه تلخی بود که مجددا نگاه ها را به سمت صنعت هوایی کشور جلب کرد.
موضوعی که اهمیت سلامت و ایمنی این ناوگان را برای چندمین بار یاد آور شد که با جان انسان ها نمی شود ریسک کرد.

این حادثه در کنار تلخی های فراوان حاشیه ها و ابهامات متعددی را به دنبال داشت که این امر سبب شد با هوشنگ شهبازی خلبان بازنشسته این صنعت به گفت و گو بردازیم.

در ابتدا در خصوص سقوط هواپیمای اخیر مسافربری تهران به یاسوج و صحبت های پیرامون آن توضیح دهید؟

کاپیتان شهبازی: تا زمانی که جعبه سیاه و ویس‌ریکوردر پیدا و بازخوانی نشود هر اظهار نظری در خصوص این هواپیما به‌صورت احتمال و شایعه خواهد بود.جعبه سیاه دستگاهی است که جهت هواپیما، سرعت، شتاب و تمام مشخصات هواپیما در لحظه و شرایط پروازی ضبط می‌کند و ویس‌ریکوردر صدای مکالمات خلبان با اطرافیان و برج مراقبت را ضبط می‌کند که این اطلاعات به همراه عمق پروازی هواپیما،‌ساعت پروازی هواپیما و سایر چک‌ها و شرایط خلبان در کنار هم مانند پازلی چیده شده و کارشناسان و تهیه‌گران این حوزه را به نتیجه نهایی می‌رساند.

استخراج اطلاعات از جعبه سیاه و تحلیل آن چقدر زمان می برد؟

کاپیتان شهبازی: مسئله‌ای که در این میان این است که در کشور ما متاسفانه این مرحله آنقدر زمان‌بر می‌شود که در نهایت اطلاعات استخراجی ارزش خبری خود را از دست می‌دهد به گونه‌ای که امکان جمع‌آوری اطلاعات در عرض چند ماه وجود دارد که گاهاً در کشور ما این مسئله به بیش از یک سال نیز می‌رسد.

رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در نشست اخیر خود در جمع خبرنگاران بر مدرن بودن این هواپیما اشاره کرده است، این صحبت از نظر شما صحت دارد یا خیر؟

کاپیتان شهبازی: من با تمام احترامی که برای آقای عابدزاده قائلم ولی هواپیمایی که 25 سال پیش خریداری شده چطور می‌تواند هواپیمایی مدرن و نو باشد، مسئله مهم در این میان فناوری این هواپیما است.
فناوری قدیمی در این هواپیما به کار برده شده که مثال آن مانند استفاده چرتکه نو در دنیای امروزی است. در دنیای امروزی با توجه به تکنولوژی‌های موجود برای یافتن هواپیما سقوط کرده دستگاه‌های ماهواره‌ای به‌کار می‌رود که شاید این هواپیما این سیستم را داشته باشد ولی سوال این است که چرا این سیستم فعال نبوده است؟ در قرن بیست و یکم و عصر آی‌تی پیدا کردن هواپیمای سقوط کرده در کمتر از یک ساعت روی می‌دهد.

متولی این امر کیست؟

کاپیتان شهبازی: سازمان هواپیمایی کشوری متولی تجسس و نجات است نه سایر گروه‌ها البته کمک این گروه‌ها نیز مشکل‌گشاست اما مسئول اصلی سازمان هواپیمایی کشوری باید قدرت تجسس را داشته باشد زیرا جزو وظایف این سازمان تعریف شده است و در سانحه اخیر مشاهده می‌کنیم که بعد از گذشت چند روز همچنان دنبال اجساد مسافرین هستیم.

شرایط آب و هوایی چقدر در بروز این سانحه نقش داشته است؟

کاپیتان شهبازی: شرایط آب و هوایی برای هواپیمای مسئله بغرنجی نیست، وقتی که ما در زمان کنونی از مدیرانی با طرز تفکر قدیمی استفاده می‌کنیم کارایی مطلوبی به دست نخواهیم یافت، بلکه باید از تجربه‌های مدیران قدیمی در قالب جوانانی باهوش با استراتژی بلندمدت استفاده کنیم.

چه فاکتورهایی تعیین کننده پرواز هواپیما در شرایط آب و هوایی مختلف است؟

کاپیتان شهبازی: توانایی فرودگاه، توانایی خلبان، تجهیزات هواپیما از جمله مواردی است که تعیین کننده پرواز یک هواپیما درشرایط آب و هوایی مختلف است.

در خصوص سیستم ایمنی ELT هواپیما توضیح دهید؟

کاپیتان شهبازی: هواپیمای مذکور 25 سال گذشته خریداری شده که مسلماً در فرانسه بیش از 10 یا 20 سال قبل از آن ساخته شده که ساخت این مدل از سال 1980 آغاز شده و در آن زمان برای این هواپیما یک دستگاه ELT گذاشته شده که مکان هواپیما مشخص می کند. گفتنی است خود این دستگاه نیز سیستم قدیمی است.

در خصوص ضرورت استفاده از سیستم ایمنی ELT توضیح دهید و استفاده نکردن از آن ناشی از چیست؟

کاپیتان شهبازی: عدم فعالیت این سیستم در هواپیما به مدیریت ها باز می گردد که قوانین را زیر پا می گذارند و برای آنکه یک پرواز را انجام دهند احتمالا چک ها را انجام نمی دهند و یا پول مراکزی که سینگال‌های دستگاه ایمنی را دریافت می کنند پرداخت نمی شود.

گفتنی است استفاده از این سیستم ایمنی ضرورت بالایی دارد و حتی از خود پرواز نیز مهمتر است و هیچ خلبانی نمی تواند پرواز کند مگر اینکه سیستم ایمنی هواپیما صد در صد تضمین شده باشد زیرا خلبان اجباری برای پرواز با هواپیمایی که ایمنی آن چک نشده یا کامل نیست ندارد.

در خصوص رعایت ایمنی هواپیما در زمان پرواز توضیح دهید؟

کاپیتان شهبازی: ایمنی مسئله مهمی است که خلبان‌ها در ابتدای آموزش خود فرا می گیرند زیرا روی جان انسان ها نمی شود ریسک کرد.هواپیما یک کتاب فنی دارد که تمام مسائل ایمنی در آن نوشته شده و خلبان یک ساعت قبل از پرواز درهواپیما موجود است تا بتواند تمام سیستم ها را چک و مطمئن شود که بعد از آن کتاب هواپیما را امضا و پرواز را آغاز می کند.

صحبت هایی در خصوص لزوم یا عدم لزوم فرودگاه یاسوج به رادار صورت گرفته، آیا رادار به عنوان ملزومات اصلی فرودگاه به حساب می آید؟

کاپیتان شهبازی: رادار به عنوان ملزومات فرودگاه به حساب نمی آید و به عنوان ملزومات مراقبت پرواز به شمار می رود و درکشور فرودگاه های خاصی هستند که از این امکان بهره مند هستند.
رادار برای کنترل ترافیک ، برای ازدیاد ترافیک یک فرودگاه طراحی ومورد استفاده قرار می گیرد به همین خاطر برخی فرودگاه ها به رادار نیاز دارند و برخی از آنها ندارند که مسئولیت تشخیص آن با سازمان هواپیمایی کشوری است.

آیا فرودگاه یاسوج استانداردهای لازم برای نشستن و برخواستن هواپیما را دارد؟

کاپیتان شهبازی: فرودگاه یاسوج استاندارد لازم را برای نشستن و برخاستن هواپیما دارد و شرایط آب و هوایی تاثیر آنچنانی بر فعالیت‌ها ندارد و هواپیما قابل عبور از تمامی شرایط آب و هوایی با ایمنی کامل است.

شرایط سایر فرودگاه های کشور از لحاظ رعایت استانداردها چگونه است؟

کاپیتان شهبازی: کشور ما دارای 70 فرودگاه است که از این تعداد تنها سه الی چهار فرودگاه آن توجیه اقتصادی دارد و ما بقی حتی هزینه های خود را پوشش نمی دهد که این فرودگاه ها به دلیل عدم وجود امکانات، استفاده ناصحیح و به دلیل وجه های تبلیغاتی نمایندگان این فرودگاه ها وبال گردن دولت هستند و دولت هزینه های آن را پرداخت می کند در شرایطی که استفاده آنچنانی ندارد.

با چه راهکاری می توان رونق را به فرودگاه هایی که توجیه اقتصادی ندارند بازگرداند؟

کاپیتان شهبازی: صنعت هوایی تنها مسافربری نیست بلکه ده درصد این صنعت به بخش مسافربری تعلق دارد که ما از سایر موارد این صنعت استفاده نمی کنیم.اگر ما بتوانیم از صددرصد صنعت هوایی کشورمان استفاده کنیم تمام فرودگاه ها توجیه اقتصادی خواهند داشت.

دست آوردهای توسعه صنعت هوایی کشور چیست؟

کاپیتان شهبازی: باید به این نکته توجه کنیم که توسعه صنعت هوانوردی توسعه پایدار این کشور است تا هم نیاز فعلی مان برطرف شود وهم نیاز آیندگان را برطرف می سازد و در نهایت رونق اقتصادی، رونق گردشگری، توسعه اجتماعی ، توسعه سیاسی و توسعه فرهنگی خواهیم داشت.
یکی از معضلات فعلی کشور ما معضل بیکاری است که با این صحبت صورت گرفته در خصوص توسعه رونق هوانوردی که از طریق فاینانس و تامین منابع مالی از طریق کشورهای دیگر با هزینه کم این کار را بکنیم می توانیم برای 7 میلیون نفر شغل ایجاد کنیم.

منابع مالی مورد نیاز چگونه تامین خواهد شد؟

کاپیتان شهبازی: سرمایه گذاری ها از طریق فاینانس صورت می گیرد و برخی افراد نادانسته می گویند عدم وجود منابع مالی دلیل عدم توسعه ناوگان هوایی کشور است زیرا با کمک فاینانس و منابع مالی مشابه در حدود ده درصد از هزینه اولیه را به صورت نقد پرداخت خواهیم کرد و مابقی با پرواز هواپیما تامین می شود.
در شرایط فعلی و با وجود امکانات مختلف و عدم استفاده از آن به دلیل برخورداری ازمدیران سنتی در سالیان قبل مانده بودیم و در نقطه ابتدایی درجا می زدیم.