آلکساندر مرکوریس تحلیلگر ارشد سیاسی بریتانیایی در مصاحبه با تسنیم تاکید کرد: اصلاحات ظاهری در عربستان سعودی مشابه اصلاحات اعلام شده توسط محمد رضا پهلوی در دهه 1960 و 1970 میلادی است و چیزی که برای رژیم پهلوی اتفاق افتاد، در انتظار حاکمان سعودی است.

وی در ادامه تصریح کرد: هم اقدامات محمد رضا پهلوی و هم اقدامات محمد بن سلمان ولیعهد سعودی در واقع واکنش هایی به بحران رو به افزایش رژیم های آنها بوده است، آن هم در شرایطی که مخالفت ها با رژیم های آنها هم در داخل و هم در سطح بین المللی رو به افزایش بوده است.

این تحلیلگر ارشد سیاسی گفت: علاوه بر این، اکنون به طور کلی این مساله معلوم شده است که برنامه صنعتی شدن رژیم پهلوی در دهه های 1960 و 1970 میلادی در نهایت موجب بی ثبات شدن اقتصاد ایران و تضعیف رژیم پهلوی شد و من چنین سرنوشتی را نیز برای عربستان سعودی پیش بینی می کنم.

وی در ادامه در پاسخ به این سئوال که ارزیابی شما درباره اینکه محمد بن سلمان اخیرا اصلاحات اجتماعی چشمگیری را اعلام کرده است و این در شرایطی است که عربستان شدیدترین محدودیت ها علیه زنان داشته و مانع از ورود زنان به ورزشگاه ها می شده است و اینکه تغییرات چشمگیر در سیاست های داخلی رژیم عربستان را چگونه ارزیابی می کنید، گفت: اول از همه باید بگویم که من این مساله را زیر سئوال می برم که اقدامات انجام شده در عربستان "اصلاحات چشمگیر اجتماعی" هستند. به نظر من این اقدامات ، اصلاحات ظاهری و نمایشی هستند که ساختارهای سیاسی و اجتماعی عربستان سعودی را دست نخورده باقی می گذارد. برخی کاهش محدودیت های اجتماعی وجود داشته ولی شرایط ساختاری اصلی در عربستان را به طور چشمگیری تغییر نداده است.

به نظر من اهداف اصلی سیاست های محمد بن سلمان عبارتند از: افزایش رادیکال قدرت رژیم سعودی از طریق ارتقا و به روز رسانی ارتش سعودی مبتنی بر واردات تسلیحات پیشرفته و پیچیده به طور عمده از آمریکا؛ افزایش قدرت شخصی بن سلمان در داخل رژیم سعودی و تبدیل رژیم سعودی از یک نظام الیگارشی به یک دیکتاتوری شخص محور.

وی افزود: کاهش محدودیت های اجتماعی که شما به آن اشاره کردید، با هدف افزایش محبوبیت بن سلمان در بین جوانان سعودی بوده است، جوانانی که با اعمال محدودیت های گسترده رژیم سعودی تاکنون روبرو بوده اند.

این تحلیلگر سیاسی در ادامه در پاسخ به این سئوال که "آیا فکر می کنید یکی از اهداف اصلاحات اخیر در عربستان، ساکت کردن مخالفان و مدافعان حقوق بشر است" گفت: من انتظار دارم که رژیم سعودی تحت حاکمیت محمد بن سلمان نسبت به مخالفان داخلی رویکرد سرکوب گرایانه تری داشته باشد. مهم است که به یاد داشته باشیم که اصلاحات محمد بن سلمان یک واکنش به بحران در رژیم سعودی بوده است. پیش از این شاهد بودیم که مقابله با فساد مالی برای ساکت کردن منتقدان محمد بن سلمان مورد استفاده قرار گرفت. به نظر من کاهش محدودیت های اجتماعی نیز اقدامی هدفمند از سوی محمد بن سلمان برای راضی نگهداشتن دوستان غربی بن سلمان به خصوص آمریکا است. مسیری که الان محمد بن سلمان در آن قرار دارد، مانند محمد رضا پهلوی، می تواند این گونه به دوستان غربی اش وانمود کند که او در حال هدایت کشور به سوی مسیر غربی سازی است. بی شک محمد سلمان قصد دارد خودش را به عنوان یک اصلاحگر بزرگ ، طرفدار مدرنیزه و غربی کردن کشور نشان دهد تا بتواند حمایت دوستان غربی به خصوص آمریکایی ها را در مواجهه و برخورد با سایر شاهزادگان سعودی جلب کند.

وی در پایان در پاسخ به این سئوال که "اصلاحات ظاهرا در تناقض با کشتار سیستماتیک شیعیان و نقض حقوق بشر در شهر عوامیه است. آیا تصور می کنید که ایدئولوژی وهابیت عامل اصلی این کشتار و قتل عام است؟"، گفت: باید درک کنیم که این رفتار وحشیانه علیه شیعیان عربستان، همگی بخشی از اصلاحات اجتماعی محمد بن سلمان است. اصلا نباید تصور کرد که محمد بن سلمان دیدگاه های میانه رو و متعادل تری نسبت به سایر اعضای خاندان سلطنتی سعودی دارد. این کاملا اشتباه است که چنین تصوری داشته باشیم. اصلاحات وی با هدف تقویت رژیم وهابی سعودی است نه تغییر آن و این رویکرد مستقیما موجب سرکوب وحشیانه تر شیعیان عربستان سعودی می شود. سرکوب بیرحمانه شیعیان عربستان در شرایطی تشدید می شود که همزمان محمد بن سلمان قصد دارد اصلاحات اجتماعی را برای کل مردم عربستان انجام دهد. به نظر من این دو سیاست در تناقض با یکدیگر قرار ندارد بلکه یکدیگر را تکمیل می کند. سیاست دوم در واقع به دنبال جلب حمایت لازم برای اقدامات فعال تر برای دنبال کردن سیاست اول است.