«از سوالات سخنگویی و تکراری نپرسید، جواب من هم آن وقت تکراری میشود.» این را بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه با خوشرویی می‌گوید و این میشود مطلع و مقدمه گفتگوی تفصیلی ما با آقای سخنگو. اتاقی زیبا با دیزاینی آرامش‌بخش؛ نمی‌توانم جلوی خودم را بگیرم و این را صریح به‌رویش می‌آورم او هم با همان لحن صمیمی پاسخ میدهد.
از ضرورت وحدت و هماهنگی در داخل کشور می‌گوید و معتقد است حرف همه جناح‌ها در داخل کلامی واحد است و آن قدر مسئله داریم که برای حل آنها نباید از اتحاد فاصله بگیریم. این را با اقتدار می‌گوید و مصداقش را حضور خود در مراسمی میداند که شانه به شانه علیرضا زاکانی و حسین شریعتمداری نشسته و از برگزیدگان آن مراسم تجلیل به عمل آورده است.
می‌گوید برجام شاید تمام دستاورد‌هایی که برایش متصور بود را کسب نکرد، اما در بسیاری از بزنگاه‌ها مثل فروش نفت و انواع حمل و نقل اعم از کشتیرانی، ریلی و هوایی گشایش‌هایی داشته است. هرچند رئیس جمهور ناپخته آمریکا در واگذاری هواپیما از شرکت آمریکایی بوئینگ سنگ اندازی میکند، اما مطابق ماده 22 برجام موظف به تسهیل واگذاری هواپیما به جمهوری اسلامی است.
عبارت «ناپخته بودن پرزیدنت ترامپ» را بهرام قاسمی به جا و با زیرکی استفاده میکند و می‌گوید: مشکل آمریکاییها حتی اروپا با برجام نیست بلکه برجام مستمسکی است برای سرپوش گذاشتن بر دستاورد‌های مهم ایران در منطقه و حتی جهان. آنچه جمهوری اسلامی نفوذ مثبت میداند و اروپا و آمریکا شاید چندان مثبت تلقی اش نکنند. منظور پاکسازی منطقه (عراق و سوریه) از لوث وجود تروریست‌هاست.
معتقد است این اقدام ایران نه تنها منطقه را پاکسازی کرد بلکه از نفوذ تروریستها به اروپا هم جلوگیری کرد. آنها نگران پیشروی بیشتر ایران در این زمینه هستند آن وقت با نگرانی از این پیشرفت‌های ایران همه دق دلی‌شان را بر سر کودک دو ساله ای به نام برجام خالی میکنند.
گفتگوی من و همکارانم با سخنگوی وزارت خارجه با محوریت برجام، بدعهدی آمریکا و برجام بدون آمریکا و نقش اروپا و به ویژه فرانسه در مسئله برجام ،سخنان مداخله‌جویانه نیکی هیلی و انتقال گروه تروریستی داعش به افغانستان یک ساعتی زمان برد که با صبری که از سالن سخنگویی از ایشان سراغ داشتم به تفصیل در مورد هر یک توضیح و تفسیر داد. متن این گفتگو به شرح ذیل است:
ترامپ هنوز یک رئیس‌جمهور ناپخته و بی‌تجربه است
ارزیابی شما از یک سالگی دولت ترامپ در آمریکا چیست؟
قاسمی: آقای ترامپ و کارنامه یک سالگی وی علی رغم اینکه تصور میشد ورود ایشان به کاخ سفید به لحاظ کارعملی وی در مسند ریاست جمهوری میتواند تا حد زیادی با واقعیات جهان آشنا کند و تغییراتی در منش و رفتار او ایجاد کند؛ اما نشان داد که هنوز خیلی رفتار یک رئیس جمهور همه جانبه نگر را پیدا نکرده است.
رئیس‌جمهور آمریکا اعتمادجهانی به کشور خود را با ابهام مواجه کرده است
این در حالی است که ترامپ هنوز گهگاهی در جایگاه فردی که در مبارزات انتخاباتی قرار دارد و کار انتخاباتی میکند ظهور و بروز می‌یابد و نهایتا درون آمریکا هم نتوانسته اجتماع و اعتبار لازم را ایجاد کند. ترامپ در عرصه جهانی هم با رفتار‌های متناقض و متعددی که در این حوزه داشته است اعتماد جهان و سایر دولت‌ها را نسبت به آمریکا کم کرده و کشورها فکر میکنند ترامپ و دولتش برای معاهدات بین المللی و تعهدات نسبت به جهان و سایر کشورها خیلی قابل اعتماد نیست.
در شرایطی که آمریکا در منطقه و جهان به رایزنی در خصوص ایران و برجام می‌پردازد آیا وزارت خارجه برنامه‌ای برای خروج بازی از دست آمریکا در موضوع برجام خواهد داشت؟
قاسمی: ترامپ همان طور که گفتم چندان قابل اعتماد نیست و رفتار‌های متناقضی در مورد برجام داشته و بعد از یک سال اقوال متعددی در مورد تایید یا عدم تایید برجام داشته است.
پس از انتخابات مشاوران آمریکایی به ترامپ تفهیم کردند؛ مخالفت با برجام، مخالفت با قطعنامه سازمان ملل است
در واقع به نظر میرسد با توجه به آخرین موضع گیری که داشته اعتماد جهانیان را نسبت به این موضوع با سوال‌های متعدد مواجه کرده است، ولی به طور کلی پیش بینی رفتار ترامپ کار ساد‌های نیست و در این خصوص قضاوت را به ماههای آینده می‌گذاریم؛ اما نهایتا فکر میکنم ترامپ تحت فشار بسیاری است و با توجه به وعده‌های انتخاباتی که وی در مورد برجام داده بود و اینکه تهدید می‌کرد از برجام خارج خواهد شد، اما بعد با توجه به شناختی که از طریق مشاورین خود از برجام پیدا کرد، فهمید که برجام یک تفاهم دو جانبه بین ایران و آمریکا نیست بلکه تفاهمی بین المللی است که در جامعه جهانی به رسمیت شناخته شده است.
استراتژی ترامپ ساقط کردن برجام از حیز انتفاع است/ اجازه نمیدهیم نقض برجام توسط آمریکا به‌پای ایران نوشته شود
همچنین این تفاهمنامه در سازمان ملل نیز مهر تایید دریافت کرده است و از سوی دیگر قطعنامه 2231 نیز آن را تایید میکند ومخالفت با برجام عملا مخالفت با یک قطعنامه سازمان ملل است. اما ترامپ هنوز دچار یک سردرگمی و رفت و آمد با خود در خصوص برجام است که نمیتواند در مورد آن به تصمیم نهایی برسد و نهایتا خروج از برجام برای آمریکا هزینه‌های بسیار سنگینی درعرصه جهانی خواهد داشت. تصور میشود با بدعهدی و کم کاری که آمریکاییها درخصوص برجام نشان دادند و شعار‌هایی که در این حوزه مطرح میکنند و تلاش‌هایی که درعرصه بین المللی حوزه اروپا و حتی برخی شرکای خود در مجموعه گروه برجام انجام میدهند به دنبال آن هستند که برجام را از حیزانتفاع خارج کنند و نهایتا دست به اقداماتی بزنند که ایران خود از برجام خارج شود و هزینه‌های خروج از برجام را به حساب ایران و دولت ایران نوشته شود؛ لذا جمهوری اسلامی با درایت، خویشتن داری و خردورزی هرچه بیشتر در مورد رفتار ترامپ با دقت این موضوع را دنبال و سیاستهای خود را تنظیم میکند و اجازه نمیدهد که ترامپ و دولت ایالات متحده خروج از برجام، نقض آن و از حیز انتفاع خارج کردن برجام را به هزینه جمهوری اسلامی انجام دهد و اگر آمریکا بخواهد در این مسیر حرکت کند قطعا هزینه‌های آن را باید شخصا پرداخت کند.
سعی میکنیم سیاستهای غیراصولی آمریکا علیه ایران را با حداقل هزینه مهار کنیم
معاون سیاسی وزیر خارجه اخیرا عنوان کرد با توجه به شروط ترامپ برای ماندن در توافق هسته‌ای قطعا چهار ماه آینده با چالش‌های جدیدی روبرو خواهیم شد در خصوص این چالش‌ها قدری توضیح دهید
قاسمی:تفسیر سخنان آقای عراقچی به عهده خود ایشان است، اما آنچه من از مسائل پیش رو در طی ماههای آینده درک میکنم این است که به هر حال ما با مسائل جدیدی میتوانیم روبرو باشیم. با توجه به افزایش تلاش دولت آمریکا برای خروج از برجام و فشار‌هایی که مدتی در حوزه اروپا و سایر اعضای برجام برقرار کرده است به نظر میرسد که نهایتا با افزایش این نوع رفتار‌های خصمانه و فشار‌هایی که علاقهمند است روی ایران در بحث برجام و سایر مسائل منطقه و مسائل پیرامون ایران داشته باشد، چالش‌ها و مسائل زیادی ایجاد شود که برای جمهوری اسلامی این نوع رفتار‌ها و برخورد‌ها که همواره از سوی ایالات متحده علیه کشورمان ایجاد شده مسئله جدیدی نیست و در دهههای گذشته نیز چه در دوران جنگ تحمیلی و حتی پس از آن همواره با این نوع مشکلات خصمانه که میتوانسته برای ایران ایجاد زحمت کند، آشنا هستیم؛ لذا نگران این چالش‌ها و مشکلات پیش رو نیستیم، اما نهایتا باید با هوشیاری و هوشمندی سعی کنیم اقدامات نابخردانه و غلط دولت آمریکا را که عمدتا ناشی از سیاستهای غیراصولی این کشورعلیه مردم ایران و انقلاب اسلامی است را با کمترین هزینه مهار کنیم و اجازه ندهیم ایالات متحده بخواهد و بتواند از مسیر روابط ایران و اروپا و کشورهای منطقه و همچنین کشورهای اسلامی ایجاد مشکل و افتراق برای ما کند.
تغییر در برجام به معنی مبارزه با آن و به مفهوم خروج از این توافق بینالمللی است
در بخشی از صحبت‌های خود به این موضوع اشاره کردید که آمریکا به دنبال خروج از برجام به هزینه ایران است. چرا آمریکا تا الان از برجام خارج نشده و چرا دائما قید و تبصره به آن اضافه میکند؟
قاسمی:به نظر میرسد ترامپ همان گونه که در برخی مناظرات تلویزیونی خود در ایام انتخابات مطرح کرد سرسازگاری با برجام ندارد و برجام را یک تفاهم کامل نمیداند، از این رو سعی میکند از طریق برجام یکسری محدودیت‌هایی علیه ایران ایجاد کند. البته این تلاشی اشتباه و بیجاست که باید بداند ایران در این گونه موارد فشارپذیر نیست و تحت فشار کاری را انجام نمیدهد و به طور کلی برجام یک سند کامل و جامع بین المللی است که نهایتا متکی به سازمان ملل و شورای امنیت و قطعنامه شورای امنیت است؛ لذا جمهوری اسلامی بار‌ها تاکید کرده و باز هم تاکید میکند که مفاد برجام تحت هیچ شرایطی قابل تغییر نیست و برجام همان چیزی است که روی آن تفاهم شده و نهایتا غیرقابل بازگشت، بازخوانی، مطالعه و تغییر است و اگر ترامپ بخواهد تغییراتی در آن ایجاد کند یعنی مبارزه با خود برجام انجام داده و نفی کامل برجام کرده و به عبارتی به مفهوم خروج از این توافق بینالمللی است که هزینه زیادی در عرصه جهانی خواهد داشت و جهان غرب، اروپا و حتی آمریکا باید از این نوع هزینه‌ها آگاهی کافی و لازم داشته باشند.
در بحث بیمه کشتیرانی و فروش نفت پس از برجام شاهد گشایش‌های اساسی بودیم
گشایش‌های برجام را در چه حوزه‌ای ارزیابی می‌کنید.
قاسمی:برجام در‌های بسیاری رابرای جمهوری اسلامی باز کرد که در گذشته بسته بود از جمله آن میتوان به فروش نفت و دریافت درآمد آن اشاره کرد ما در فروش نفت پس از برجام مشکلی نداریم و به میزانی که توانایی تولید و فروش داریم نفت خود را در بازار‌های جهانی و با انتخاب خودمان و با حضور در یک بازار رقابتی به فروش میرسانیم. بازار‌هایی را که در دوران تحریم از دست داده بودیم مجددا از رقبای خود در منطقه پس گرفتیم و نهایتا در فروش نفت و دریافت درآمد ناشی ازآن مشکلی نداریم و درآمد حاصل از فروش به حساب‌های ما در بانک‌های مورد نظر وزارت نفت و دولت جمهوری اسلامی واریز میشود؛
بنابراین در بحث نفت و فروش آن پس از برجام کاملا موفق هستیم و مشکلی در این باره نداریم و اگر بیش از این حد نیز فروش نداریم به دلیل آن است که ظرفیت بیشتری برای فروش در شرایط کنونی نداریم و برابر سقف تولید خود تولید کرده و سهمی از آن را که مجاز به صادرات هستیم صادر میکنیم.
موضوع بعدی بحث کشتیرانی است که پیش از این در این محور نیزجمهوری اسلامی در تحریم کامل بود و کشتی‌های ما (بخاطر تحریم بیمه‌ای وعدم پوشش بیمه از سوی شرکت‌های بزرگ بیمه) نمیتوانستند در هیچ بندری توقف کنند وپهلو بگیرندو در مسیر‌های دریایی رفت و آمد داشته باشند، اما امروز در بحث کشتیرانی و حمل و نقل دریایی و بیمه‌ها به خصوص بیمه حمل و نقل کاملا در وضعیت مطلوبی قرار داریم و مشکلی در این حوزه نداریم همچنین در بحث حمل و نقل ریلی نیز پس از برجام گشایش‌هایی حاصل شده و مشکلات گذشته وجود ندارد.
مشکلات بین شرکت بوئینگ و ترامپ به خودشان مربوط است/آمریکا مطابق برجام موظف به تسهیل فروش هواپیما به ایران است
ازاین منظر در بحث خرید هواپیما و ناوگان‌های هوایی نیز پس از عملیاتی شدن برجام اقدامات مثبتی صورت گرفته که البته با کارشکنی‌های آمریکاهم مواجه بوده است. اما با وجود این توانستیم تعدادی هواپیمای جدید دریافت کنیم و این تلاش وجود دارد که بتوانیم شرکت‌هایی که با ما قرارداد دارند را مجاب کنیم که با همان تسهیلات اولیه کار صادرات هواپیما به ایران را انجام دهند. البته برخی از کاستی‌ها و کندی‌ها نیز وجود دارد که باید علت آن را در داخل ایران جستجو کرد و الزاما همه مشکل را نمیتوان در خارج از کشور جستجو کرد. (به عنوان مثال دربحث ایرباس بعضا پرداخت‌های ما به موقع نیست پس قاعدتا هواپیما را نیز به موقع تحویل نمیگیریم)، اما در خصوص شرکت هواپیمایی آمریکایی بوئینگ یکسری درگیری‌ها بین دولت آمریکا و این شرکت وجود دارد که به ما ارتباطی ندارد و مشکل داخلی دولت ایالات متحده و شرکت بوئینگ است که باید مشکلات خود را با هم حل کنند، اما در این خصوص نیز آمریکا طبق ماده 22 برجام موظف است که به تسهیل فروش هواپیما به ایران کمک کند.
برجام پروندهای مختومه است؛ این را همه به‌خاطر بسپارند/جمهوری‌اسلامی با سابقه‌ای‌که از آمریکا سراغ داشت برای هر شرایطی برنامه‌ریزی کرده است
ایده «برجام بدون آمریکا» را با توجه به مواضع اخیر کشورهای اروپایی در خصوص حمایت از مذاکرات مکمل چه طور ارزیابی می‌کنید و آیا میتوان به استمرار برجام بدون آمریکا و تقابل آمریکا و اروپا امیدوار بود؟
قاسمی: برجام قابل بحث نیست. پرونده برجام بسته شده و ما مذاکره دیگری درخصوص برجام با هیچ کشوری نداریم. برجام پروندهای مختومه از نظر جمهوری اسلامی است و لذا این یک موضوع اساسی است که سایر کشورها باید آن را به خوبی به خاطر بسپارند و بدانند این موضوع، موضوعی تمام شده و فراموش شده است و ما هرچه باید در حوزه برجام با 1+5 تفاهم میکردیم، انجام دادیم.
براین اساس اینکه در وضعیتی که آمریکاییها بخواهند و بتوانند از برجام خارج شوند چه شرایطی اتفاق میافتد ما سعی میکنیم در این خصوص موضع گیری مشخصی را فعلا مطرح نکنیم، ولی با توجه به بی اعتمادی جدی که در جهان نسبت به ایالات متحده وجود داشت؛ پیش بینی میشد که آمریکا به تعهدات خود به طور کامل عمل نکند و جمهوری اسلامی تمام وضعیتی که میتواند درخصوص برجام اتفاق بیفتد را از ابتدای مذاکرات مورد توجه و بررسی قرارداد و برای تک تک شرایط برنامه ریزی مخصوص به خود را دارد و میتواند همه پیش بینی‌هایی که برای چگونگی وضعیت برجام در آینده میتواند وجود داشته باشد و روی میز آنها قرار دارد را پیش بینی کند.
آیا اعتنای به برجام بدون حضور آمریکا برای ما انتفاع خواهد داشت؟
قاسمی: این بستگی به شرایطی دارد که در آینده در بحث برجام پیش می‌آید و ما به هنگام و در زمان خودش و با توجه به شرایط کلی این موضوع را حتما بررسی میکنیم و تصمیم گیری خواهیم کرد.
انتظارما از اروپا تلاش بیشتربرای سربه راه کردن آمریکا در مساله برجام است/تنها اعلام موضع در دفاع از برجام کافی نیست
رئیس کمیته امور بین الملل دومای روسیه تشکیل کارگروه آمریکایی – اروپایی را برای اصلاح برجام موجب تضعیف این توافق نامه دانسته نظر شما در این خصوص چیست؟
قاسمی:تا آنجا که ما اطلاع داریم و مذاکراتی با کشور‌هایی اروپایی داشته و داریم مطمئن هستیم که اتحادیه اروپا و کشورهای عضو 1+5 شدیدا دراین خصوص با آمریکا در مواضع خود اختلاف نظر دارند و اروپا شدیدا خواهان حفظ و ادامه برجام و انجام تعهدات همه طرف‌های برجام است و خواهان این هستند که آمریکا نیز به تعهدات خود در این خصوص عمل کند. در بحث برجام اروپا تاکنون به صورت متحد دارای موضع مشخصی است که این موضوع از نظر ما قابل قبول است، اما این به آن معنا نیست که اروپا نباید و نمیتواند نقش بیشتری در خصوص برجام ایفا کند. ما انتظار داریم که اروپا با توان و ظرفیت اساسی تری در قانع کردن آمریکا و کمک به اینکه آمریکاییها بتوانند تعهدات خود را نسبت به برجام انجام دهند موضوع را پیگیری کنند و فکر میکنیم اروپا میتواند و باید کار بیشتری دراین خصوص انجام دهد و تنها اعلام مواضع و دفاع از برجام برای ما از سوی اروپایی‌ها کافی نیست.
آیا اروپا بیش از حمایت لفظی از برجام تاکنون اقدام دیگری نیز انجام داده است؟
قاسمی: طبق اطلاعات ما آنها در تماس‌های دائم با آمریکاییها در سطوح مختلف هستند و سعی کردند طرف‌های آمریکایی را به وضعیت فعلی برجام و اینکه برجام باید باقی بماند و همه طرف‌ها باید به تعهدات خود عمل کنند و نکته مهمتر اینکه ایران تاکنون به تعهدات برجامی خود پایبند بوده است و این موضوع مورد تایید آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز قرار گرفته است و در خصوص آن هشت گزارش که موید پایبندی ایران به تعهدات برجامی بوده از سوی آژانس صادر شده است، اقدامات مکرری انجام میدهند؛ بنابراین اروپا در این زمینه تاکید کرده و این را دائما در تماس‌های خود با آمریکا مطرح میکند و خواهان باقی ماندن و ادامه برجام است.
هرگونه دخالت در امور داخلی ایران با برخورد قاطع جمهوری‌اسلامی مواجه خواهد شد/فرانسه نیز از این قاعده مستثنی نیست
فرانسوی‌ها بیشترین منفعت را از برجام داشتند (قرارداد پژو، توتال و ...)، اما با وجود این باز شاهد دخالت مقامات فرانسوی در امور داخلی ایران هستیم به عنوان مثال مکرون رئیس‌جمهور این کشور سفر خود به ایران را به بهانه اغتشاشات به تعویق انداخت و لودریان وزیر خارجه فرانسه هم در اظهارنظری عجیب عنوان کرد با مقامات ایرانی قبلا در خصوص مسائل موشکی گفتگو کرده‌ایم. به طور کلی دلیل فرافکنی فرانسوی‌ها را چه می‌دانید و آیا با این وجود میتوان به حمایت آنها از برجام امیدوار بود؟
قاسمی:مواضع فرانسه نسبت به برجام روشن است. دولت فرانسه خواهان ادامه برجام است و مکررا این موضوع را چه در مذاکرات با ما و چه در مواضع اعلامی خود عنوان کرده است، اما جمهوری اسلامی به هیچ عنوان اجازه دخالت در امور داخلی خود را به هیچ کشوری نداده و نخواهد داد و قطعا چنین اجاز‌های را به دولت فرانسه هم نخواهیم داد.
فرانسوی‌ها به خوبی از جایگاه و سیاستهای ایران آگاهند و میدانند که هیچ گاه در وضعیت فعلی نمیتوانند در مسائل داخلی ایران دخالت کنند و هرگونه دخالت از سوی هر کشوری در بحث داخلی ایران با برخورد قاطع جمهوری اسلامی مواجه خواهد شد.
بحث سفر وزیر خارجه فرانسه نیز در دستور کار جمهوری اسلامی و دولت فرانسه از چندین ماه پیش قرار داشته است و بعد از سفر دکتر ظریف به پاریس برنامه سفر لودریان به ایران نیز وجود داشته، ولی معمولا سفر‌ها در این سطوح به دلایل مختلف از جمله دلایل فنی گاهگاهی با تاخیر همراه است و یا دیرتر تنظیم میشود، اما فکر میکنم این موضوع در دستور کار دو کشور قرار دارد و اتفاق خاصی نیفتاده و در زمان مناسب این سفر انجام خواهد شد و بر این اساس جمهوری اسلامی موضوعات زیادی را مدنظر دارد که با دولت فرانسه مطرح کند و در حال تدارک و تهیه دستور کار خودمان برای مذاکره با فرانسه در موضوعات دو جانبه و همکاری‌هایی که در حوزه سیاسی و اقتصادی میتوانیم داشته باشیم، هستیم و مجموعه تحولات و مسائل منطقه و مسائل بین الملل از محور گفتگو‌ها دو کشور خواهد بود.
مذاکره موشکی با مقامات فرانسوی را صراحتا رد میکنم/مسائل دفاعی خط قرمز جمهوری‌اسلامی است و پیرامون آن با هیچ کشوری مذاکره نمی‌کند
به طور کلی انگیزه طرف‌های فرانسوی از این قبیل دروغ پراکنی‌ها (اینکه قبلا با مقامات ایرانی در مورد مسائل موشکی مذاکره داشته ایم) چه چیز است؟
قاسمی:به طور کلی کشورها خودشان مسئول سخنان خود هستند، اما آنچه میتوانم عنوان کنم این است که ما هیچ مذاکر‌های پیرامون مسائل موشکی ایران با فرانسوی‌ها نداشتیم و این کذب محض است و من آن را صراحتا تکذیب میکنم.
براین اساس مواضع ما نسبت به مسائل موشکی و مسائل دفاعی ایران شفاف و روشن است و بار‌ها توسط مقامات جمهوری اسلامی و در سطوح مختلف بیان شده است. مسائل دفاعی ما از جمله مواردی است که اجازه ورود دیگران را به آن نمیدهیم و در این خصوص با هیچ کشوری وارد مذاکره نمیشویم و بحثی نداریم.
در خصوص درخواست آمریکا از شورای امنیت ملی برای تشکیل جلسه فوق العاده پیرامون برخی از ناآرامی‌ها در ایران توضیح دهید.
قاسمی:در بحث این اقدام آمریکا و اینکه سعی کرد از وضعیتی که در کشور وجود داشت بهره برداری خاصی انجام دهد و اقدام به تشکیل جلسه شورای امنیت کرد و در نهایت شاهد یک شکست دیگر در ادامه شکست‌های قبلی ایالات متحده نسبت به ایران و سیاستهای کلان آقای ترامپ بودیم؛ و نهایتا این نشست و این اجلاس نتوانست خواست ترامپ و ایالات متحده را برآورده کند و تقریبا همه اعضایی که در جلسه حضور داشتند به شکل لازم و در اشکال مختلف مخالفت خود را با صحبت‌ها و مواضع آمریکا نشان دادند. در حقیقت این اتفاق شکست پررنگی برای سیاستهای نابخردانه اخیر آمریکا بود.
یکی از سیاستهای آمریکا دفاع از تروریسم و متهم کردن دیگران در این موضوع است
تیلرسون از روسیه می خواهد قطعنامه های آتی شورای امنیت درباره تسلیحات شیمیایی در سوریه را وتو نکند. نظر شما در خصوص این درخواست چیست؟
قاسمی:در مورد مسائل سوریه نیز بخش عمدهای از مشکلات و بحرانهایی که ما در منطقه غرب خاورمیانه و حتی خلیج فارس با آن روبرو هستیم بحث تروریزم و گسترش آن است که خوشبختانه با همت و تلاش جمهوری اسلامی و برخی کشورهای منطقه توانست تا حدی زیادی محدود و سرکوب شود. طی ماههای اخیر به خصوص در سوریه و عراق اتفاقات رخ داده ناشی از سیاستهای نابجای دولت آمریکا طی دهههای گذشته است که با روشهای غلط و راهبردهای اشتباه در پیگیری سیاستهای نا بجای این کشور در مجموعه منطقه از چند دهه گذشته باعث بی ثباتی، ناامنی و گسترش تروریزم و افراط گرایی در منطقه بوده است؛ و برخی از مشکلات امروز در منطقه ما و سوریه ناشی از سیاستهای اشتباه آمریکاست و در حقیقت ایالات متحده با این سیاستها میخواهد در منطقه دخالت کند و این کار را با کمک برخی کشورهای خاص در مجموعه منطقه انجام میدهد که با این حساب قطعا شاهد بی ثباتی، ناآرامی و افزایش خشونت و تروریزم در این منطقه خواهیم بود.
به طورکلی یکی از سیاستهای شناخت شده آمریکا در این گونه مباحث که کاملا عیان و روشن است و حتی برای مردم منطقه نیز قابل شناخت است، فرافکنیهایی است که این دولت انجام میدهد و نهایتا خودش از تروریزم و تروریستها دفاع میکند، اما در مقابل انگشت اتهام را متوجه دیگران میداند.
براین اساس، این همان چیزی است که به کرات در منطقه اتفاق افتاده و در جهانی که مبتنی بر ارتباطات سریع و در حال گذار است و سرعت تحولات و اطلاعات بسیار بالاست به نظر میرسد این نوع رفتار آمریکاییها بیش از پیش برای مردم جهان و منطقه شناخته شده باشد و به این ترتیب همه ملتها میتوانند به سادگی چهره واقعی آمریکا را در این نوع رفتار مورد شناسایی و ارزیابی قرار دهند.
فاجعه نسل‌کشی در یمن توسط رژیم‌سعودی زیبنده جامع‌جهانی نیست
چشم انداز روابط دو جانبه با عربستان و وضعیت اعزام حجاج در سال آینده به حج ابراهیمی را چه طور ارزیابی می‌کنید؟
قاسمی:بحث حج توسط سازمان حج و زیارت دنبال میشود و موضوعی در حیطه وظایف این سازمان است و دراین خصوص وزارت خارجه به طور مستقیم نقشی در این مذاکرات ندارد و این مذاکرات کاملا توسط سازمان حج و زیارت انجام میشود. در مورد جزئیات برگزاری حج و هرچه دراین خصوص مطرح میشود باید سازمان حج و زیارت پاسخ سوال شما را بدهد، اما در مورد آینده روابط ایران و عربستان سعودی این اتفاق بستگی به دولت عربستان دارد. جمهوری اسلامی از گذشته علاقهمند بوده تا در ادامه سیاستهای قبلی خود که تقویت روابط مسالمت آمیز با کشورهای همسایه و مسلمان منطقه است، به دنبال ایجاد یک منطقه امن و با ثبات باشد؛ که در این مسیرامید دارد تا شاهد تغییر مواضع و رفتار خصمانه و بدخواهانه دولت عربستان باشد که متاسفانه این دولت تاکنون از مسیر بیراههای که مدت هاست درآن گام برمی دارد را رها نکرده و متوجه واقعیات دقیق منطقه و ایران نشده است. براین اساس، عربستان سعودی از درک واقعیتهای موجود در منطقه و ایران عاجز است و بی جهت بودجه خود را صرف خرید تسلیحات کلان میکند و نهایتا با این قبیل اقدامات به بزرگتر شدن و فربه تر شدن کمپانیهای تسلیحاتی کمک میکند.
در حقیقت عربستان درگیر یک بحران جدی شده که به نظر من یک باتلاق بزرگ برای این کشور است و آن مسئله و مقوله «یمن» است در حقیقت عربستان سعودی با یک تصویر واهی که میتواند ظرف روزهای اندکی و حتی کمتر از یک ماه موضوع یمن را یکسره کند، در باتلاق این کشور گیر افتاد و بعد از چند سال و در پی خشونت، کشتار و بمبارانهای بی وقفه علیه مردم یمن شاهد آن هستیم که این کشور با توجه به سابقه تاریخی و نوع رفتاری که از یمن میشناسیم بدون هیچ واهمهای درمقابل تجاوزات رژیم سعودی ایستادگی کردند و از سرزمین و کیان خود صیانت و دفاع میکنند.
براین اساس به نظر میرسد جامعه جهانی و سازمان ملل متحد و کشورهای مستقل جهان باید برای جلوگیری از ادامه تجاوزات عربستان در یمن گامهای عملی بیشتری بردارند* و کمک کنند که مردم یمن بتوانند از این وضعیت فجیع فقر، گرسنگی، نداشتن دارو و محاصرهای که در آن قرار دارند نجات یابند، چون به اعتقاد ما این زیبنده جامعه جهانی و وضع کنونی جهان نیست که مردم جهان علی رغم تمام شعارهای انسان دوستانه نتوانند در مسئلهای به نام یمن فائق آیند و جلوی یک متجاوز را در شرایط کنونی بگیرند و این متجاوز همچنان به سرکوب مردم بی دفاع یمن ادامه دهد.
روابط ایران با کشورهای منطقه و جهان رو به رشد و توسعه بوده است
به طور کلی دستاورد‌های اخیر جمهوری اسلامی در عرصه منطقهای وجهانی را در چند سال گذشته چه طور ارزیابی می‌کنید؟
قاسمی:در این خصوص در منطقه روابط ما با ترکیه نسبت به سال گذشته بهتر جلو رفت و از سوء تفاهمات قبلی کاسته شد و الان روابط بسیار نزدیکی با این کشور داریم. با مجموعه کشورهای حوزه قفقاز وضعیت مان بهتر از قبل است و دیدار‌هایی که طی یک سال گذشته بین روسای جمهور دو کشور و وزرای خارجه آذربایجان، ارمنستان و گرجستان صورت گرفت قابل توجه است.
برهمین اساس تعداد دیدار‌ها با طرف روس و همکاری با آنها به عنوان یک همسایه در خزر و همچنین روابط با ازبکستان کاملا دگرگون شده است و بعد از 14 سال وزیرخارجه ازبکستان در سال جاری به تهران سفر کرد و متعاقب آن آقای ظریف نیز به تاشکند سفر کرد و قرار است رئیس جمهور نیز طی یکی دو ماه آینده به ازبکستان سفر کند. در ادامه همین روند بعد از چند سال وزیرامورخارجه کشورمان سفری به تاجیکستان و افغانستان داشت و در افغانستان دستاورد مهم قانع شدن افغان‌ها به اینکه کارگروهی پنج گانه را درخصوص مسائل امنیتی تشکیل دهیم، بود که ازجمله آن مبارزه باقاچاق مواد مخدر و مسئله آب بود که در این خصوص دوبار در کابل و تهران مذاکراتی را آغاز کردیم البته روشن بود که این مذاکرات با توجه به اهمیت آن زمان بر خواهد بود.
دستاورد دیگر ایران در منطقه بحث داعش و سرکوب آن درعراق و سوریه بود که بسیار موفقیت آمیز و بی نظیر بود. در موضوع سوریه، امروز این کشور در شرایط بسیار بهتری قرار دارد و گروههای تروریستی از حیز انتفاع و کارآمدی خارج شدند و در تمام این‌ها نقش جمهوری اسلامی کاملا مشهود و پررنگ است.
ازسوی دیگر روابط ما با عمان، قطر و کویت در سطح بسیار خوبی است و مشکل ما در منطقه تنها عربستان سعودی است که از قبل نیز وجود داشت. البته در خصوص عربستان با تمام شرایط موجود پس از مدتی حج دوباره انجام شد، اما این اتفاق را نمیتوان دلیلیبر بهترشدن روابط دانست. عربستان در منطقه استثنا است و متاسفانه کمافی السابق بر طبل خصومت و دشمنی میکوبد. در حوزه اروپا نیز وضعیت ما بهتر از گذشته است و این بهتر بودن هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ مسائل سیاسی و تبادل نظر و رایزنی‌ها قابل توجه و مشهوداست.
از سوی دیگر با آفریقا و آمریکای لاتین نیز هیئت‌هایی را مبادله کردیم و روابط ما با هند نیز در شرایط فعلی بهتر از گذشته است. در مجموع نسبت به گذشته و سال‌های قبل سطح روابط جمهوری اسلامی در جهان و منطقه رو به گسترش و توسعه بوده است.
اما بحث کارشکنی‌ها درموضوع برجام وجود داشته وادامه یافته است، اما نهایتا کارما با دیگران متوقف نشده است. به طورکلی و در شرایط فعلی داد و فریادی که آمریکاییها و حتی بعضا اروپا درخصوص نفوذ منطقهای و بحث موشکی جمهوری اسلامی دارند، فشاری است که آنها به جمهوری اسلامی وارد میکنند تا ما را قدری به عقب برگردانند یعنی آن قدر جلو رفتیم که نگرانشان کردیم و احساس میکنند باز هم میتوانیم جلو برویم. درحقیقت مشکل آمریکاییها همین است و صرفا مشکل این کشور با ما برجام نیست، بلکه برجام را بهان‌های برای برخورد با ایران و ایجاد اجماع مجددعلیه کشورمان کرده اند، لذا صددرصد مشکل آنها برجام نیست بلکه بحث منطقهای و نفوذ ایران برای آنها از اهمیت زیادی برخوردار است.
حضور ایران در منطقه اگر از منظر اروپا و آمریکا نفوذ تلقی شود از نوع مثبت و به‌نفع آنها بوده است/دولت" اسد "شاید مورد پسند همه نبود اما مانع حاکمیت تروریستها در سوریه شد
این درحالی است که جمهوری اسلامی معتقد است و حتی بار‌ها گوشزد کرده است که نفوذ ما در منطقه نفوذی سازنده بوده و حتی برای آمریکا و اروپا هم نفوذی مثبت است. به هر حال اگر آن را نفوذ تلقی میکنند ما توانستیم با این اقدام موضوع تروریست را سرکوب کنیم و حتی مانع ورود تروریستها به اروپا و سایر نقاط جهان شدیم. مثلا درعراق دولت عبادی به جای داعش و تروریستها اکنون بر سرکار است که حتی میتواند مورد حمایت اروپا و آمریکا باشد و رابطه خوبی با آنها داشته باشد. در سوریه هم دولت بشار اسد دولت مستقراست که گرچه میتواند مورد پسند همه نباشد، اما به هر حال جمهوری اسلامی مانع از حاکم شدن تروریستها دراین کشور شد و مهمتر از آن مانع از تجزیه سوریه و یا حتی عراق شد؛ لذا حفظ تمامیت ارضی این دو کشور و مبارزه قاطع با تروریسم تکفیری را مدیون ایران هستند. ازاین جهت عصبانیت محافل تندرو در آمریکا و به ویژه رژیم صهیونیستی به دلیل همین موفقیت‌هایی است که حاصل شده است.
آمریکائی‌ها موذیانه درصدد سوء استفاده از برجام و گروکشی آن در برابر کشورمان هستند/از ابتدای مذاکرات؛ مساله هسته‌ای و توانمندی موشکی به‌دقت از یکدیگر تفکیک شد
نیکی هیلی مدعی شد، اقدام جامعه بین‌الملل علیه برنامه موشکی ایران میتواند رئیس جمهوری کشورش را متقاعد کند که همچنان در برجام باقی بماند.
قاسمی:همانگونه که گفتم مشکل اصلی آمریکا نه با برجام بلکه با موقعیت و جایگاه برجسته جمهوری اسلامی ایران در منطقه است که بخصوص پس از توافق هسته‌ای و بدلیل اقتدار نظام و ظرفیت‌های بالای نظامی و امنیتی کشور و سیاستهای هوشمندانه‌ای که در قبال تحولات و بحران‌های منطقهای از سوی مسئولین عالی رتبه و نهاد‌های عالی نظام اتخاذ شده، امروز ایران دست برتر و بالاتر را در منطقه دارد؛ لذا آمریکائی‌ها بگونه‌ای موذیانه و حیله گرانه درصدد سوء استفاده از برجام و گروکشی آن در برابر کشورمان هستند تا مثلا به خیال باطل خودشان تن به درخواست‌های ناعادلانه و مطالبات نامشروع آنها در زمینه‌های مختلف بخصوص درعرصه توانمندی موشکی دهیم.
اظهارات صریح نیکی هیلی، دقیقا بیان روشن همان خواست و تمایل باطنی آمریکائی هاست. درحالی که از ابتدای طرح و آغاز مذاکرات منتهی به توافق هسته ای، این موضوعات بدقت و با هوشمندی از هم تفکیک گردیدند تا بهانه هائی این چنینی از طرف مقابل گرفته شود. از ابتدا نیز مذاکرات صرفا و منحصرا محدود به موضوع فعالیت‌های صلح امیز هسته‌ای بود و درقبال آن نیز دقیقا ما به ازاءهائی درهمان محدود، تعریف و تعیین و توافق شد.
گروههای تروریستی در افغانستان سالهاست که با حمایت مالی یکی از کشورها منطقه و حمایت لجستیک آمریکا برای مقابله با ایران تقویت می‌شوند
با توجه به اخبار و شواهد موجود نقش آمریکائی ها را در رشد و تقویت گروه تکفیری- تروریستی داعش در افغانستان چگونه ارزیابی می کنید؟
قاسمی: آمریکائی ها همانگونه که به اعتراف مقامات سابق این کشور و تائید رئیس جمهور کنونی این کشور، نقش اصلی را پیدایش داعش ایفا کردند، اکنون نیز با شکست میدانی این جریان خطرناک تروریستی درمنطقه غرب آسیا، در صدد بهره برداری از این عناصر جنایتکار و مخرب در سایر مناطق از جمله در شمال آفریقا و کشور افغانستان هستند و حتی بعید نیست از این مزدوران جنایتکار در مناطقی همچون قفقاز و آسیای مرکزی نیز استفاده نمایند. چرا که ایران با کمک روسیه، نقش بسزائی در شکست پروژه آمریکائی داعش ایفاء کردند.
متاسفانه افغانستان سال ها و بلکه دهه هاست که به آزمایشگاه و پرورشگاه ِگروههای تروریستی مانند القاعده، طالبان و اینک داعش تبدیل شده که با حمایت مالی و ایدئولوژیک یکی از کشورهای منطقه خلیج فارس که مروج تفکر و فرقه وهابیسم است و همچنین کمک های لجستیکی و اطلاعاتی آمریکا، این گروه ها برای مقابله با جریانات اصیل اسلامی و مقابله با کشورهای مستقل بخصوص ایران اسلامی، مورد بهره برداری قرار می گیرند.
منبع:خبرگزاری دانشجو
