درواقع برجام از نظر طرف‌های اروپایی این توافق، یک دستاورد بین‌المللی است که در صورت خروج ایالات‌متحده آمریکا از آن، موجبات خشم این کشورها فراهم میشود. از طرف دیگر اگر آمریکا از برجام خارج شود، ایران هم میتواند به تعهداتش پایبند نباشد و از توافق خارج شود. بنابراین منافع ایالات‌متحده آمریکا ایجاب می‌کند که در توافق بماند، هر‌چند با گسترش تحریم‌ها سعی در بی‌مفهوم‌کردن برجام دارد.
ضمن اینکه شروطی برای ایران قرار داد و اعلام کرد که در صورت برآورده‌نشدن این شروط، دیگر در توافق هسته‌ای نخواهد ماند. در‌این‌خصوص باید توجه داشت که‌ترامپ فردی غیرقابل پیش‌بینی است که تصمیماتش عجولانه و غیرمنطقی است. از یک طرف در صورت برآورده‌نشدن شروطش اگر همچنان در توافق بماند، اعتبارش را از دست میدهد از سوی دیگر در بسیاری از موارد، او صحبت‌ها و وعده‌های قبلی‌اش را کتمان کرده و به نوعی عادت به تناقض‌گویی دارد؛ بنابراین امکان دارد برخلاف گفته خودش در صورت برآورده‌نشدن خواسته‌اش از توافق خارج نشود. او در تلاش است تا مانع روند عادی‌سازی روابط اقتصادی ایران با سایر کشورها شود. اما نکته‌ای که وجود دارد ترامپ با این قسم رفتارهای نامتعارف و تناقض‌گویی‌هایش، ناخواسته به نفع جمهوری اسلامی ایران عمل کرده است. به عبارت دیگر اگر هیلاری کلینتون، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده آمریکا میشد اگرچه در برجام میماند، اما تحریم‌ها را هم بیشتر میکرد، ضمن اینکه ظرفیت بیشتری در اجماع‌سازی علیه ایران داشت. اما ترامپ هم در داخل آمریکا تنش زیادی ایجاد کرده و هم در سطح بین‌الملل عملکرد انتقاد‌برانگیزی داشته است؛ به‌گونه‌ای که انعکاس آن در داخل آمریکا منجر به ایجاد تنش و تشنج شده است. بنابراین بهترین حالت برای واشنگتن این است که در برجام باقی بماند تا بیشتر از این در انزوا قرار نگیرد زیرا شرایط آمریکا شرایط خوبی نیست؛ ترامپ آمریکا را منزوی کرده و اهانت‌هایی که او به مردم آمریکای لاتین و آفریقا کرده است نیز این انزوا را تشدید می‌کند. درواقع عملکرد و رفتار ترامپ در عرصه بین‌الملل به‌گونه‌ای بوده است که کشورهای اروپایی تمایل به همکاری و همراهی وی ندارند.
ضمن اینکه دلیل عمده اروپاییان برای مقاومت در برابر ترامپ در مساله توافق هسته‌ای با ایران این است که برجام تنها دستاورد بین‌المللی اتحادیه اروپا است که سه وزیر، زیر آن را امضا کرده‌اند و تلاش زیادی برای دست‌یافتن به آن داشتند. در این راستا اگر برجام به واسطه ایالات‌متحده آمریکا از بین برود، وجهه اروپا در سطح بین‌الملل مخدوش شده و نشان میدهد که اتحادیه اروپا هیچ وزنه‌ای در عرصه جهانی ندارد و آمریکا تصمیم‌گیرنده نهایی است. بنابراین اتحادیه اروپا انگیزه زیادی برای حفظ برجام دارد؛ همچنین امنیت اروپا بستگی به امنیت منطقه دارد؛ کمااینکه آتش جنگ لیبی و سوریه دامن خود غربی‌ها را هم گرفت و آنها با حجم گسترده‌ای از مهاجرین و به‌دنبال آن بحران‌های داخلی روبه‌رو شدند. اما به‌رغم همه این مسائل، اروپاییان در ایستادگی در مقابل ایالات‌متحده آمریکا خیلی توانمند نیستند و احتمال همراهی با ایالات‌متحده خیلی بعید نیست.
زیرا از یک طرف آنها عمیقا به آمریکا وابسته هستند و از طرف دیگر همه اقداماتی که واشنگتن انجام میدهد در جهت تضعیف برجام است؛ از‌جمله فشارهایی که برای اروپاییان ایجاد میکنند. از آنجایی‌که به اروپا هم نمیتوان تکیه کرد، ایران باید قاطعانه بر موضعش پافشاری کند که راه هرگونه تصور و خیال باطلی را ببندد. اگر قرار باشد هر بار ایران توافقی امضا می‌کند بعد از توافق باز هم امتیاز بدهد، دیگر این روند پایان نخواهد یافت و ایران هم به همین دلیل نباید به هیچ عنوان زیر بار چنین موضوعی برود.
مصداق بارز این موضوع مذاکره در باب مسائل موشکی است؛ واضح و مبرهن است که جمهوری اسلامی ایران ابدا مذاکره موشکی را نمیپذیرد. زیرا از یک سو تعهدات برجام از جانب واشنگتن اجرا نشده است و با این تجربه آنها راه را برای مذاکرات احتمالی بعدی بسته‌اند و از سوی دیگر ورود به مذاکرات موشکی این تصور را به وجود می‌آورد که آنها با تهدید و عدم پایبندی میتوانند از جمهوری اسلامی ایران امتیاز بگیرند. ضمن اینکه اصولا مذاکره در باب مسائل دفاعی جزو خطوط قرمز ایران و نقطه قوت و توانمندی ایران است که قابل بحث نیست. درواقع برجام نشان داد ایالات‌متحده آمریکا قابل‌اعتماد نیست به همین خاطر نباید چنین اشتباهی کرد و بر سر مسائل دیگر با آمریکا به مذاکره نشست چراکه چنین اقدامی به معنای باج روی باج است و آمریکا از ما باج‌خواهی می‌کند.
مطالبه جمهوری اسلامی ایران باید این باشد که برجام به شکل کامل اجرا شود، زیرا اگر برجام شکست بخورد ایالات‌متحده آمریکا خیلی بیشتر از ایران ضرر می‌کند. به عبارت دیگر باتوجه به اینکه در شرایط کنونی ایالات‌متحده برجام را اجرا نمی‌کند و برجام عملا منفعت محدودی برای ایران به همراه دارد، بنابراین در صورت خروج از برجام ایران منافع کمتری را از دست میدهد. از سوی دیگر پایبندی کامل ایران به تعهداتش در برجام، سبب شده است غربی‌ها منافع بیشتری از این توافق عایدشان شود.
بنابراین سیاست جمهوری اسلامی ایران باید به‌گونه‌ای باشد که ایالات‌متحده آمریکا و اتحادیه اروپا متوجه شوند که در صورت نقض برجام آنها هستند که ضرر میکنند و جمهوری اسلامی ایران در همه زمینه‌ها چه نظامی و چه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز با سرعت و کیفیت بیشتری سنگین‌ترین سرمایه‌گذاری را انجام میدهد. جمهوری اسلامی ایران باید از این برگ برنده به‌عنوان ابزار قدرت در جهت پیشبرد اهداف و منافعش استفاده کند و قاطعانه خواهان اجرای صحیح و کامل برجام از سوی طرف مقابل باشد؛ زیرا هرگونه نرمشی در مقابل ایالات‌متحده آمریکا موجب تشدید مطالبه‌های نامتعارف و غیرمنطقی آنها از ایران خواهد شد.
*مثلث
سرانجام باج خواهی ترامپ
سید محمد مرندی، 3961106165به‌رغم تمام تهدیدات و صحبت‌هایی که دونالد ترامپ مبنی بر خروج از برجام کرده بود، او باقی‌ماندن در توافق هسته‌ای را به خروج از آن ترجیح داد؛ زیرا در شرایط کنونی باقی‌ماندن در توافق برجام منافع بیشتری برای ایالات‌متحده به همراه دارد.
