جهان صنعت در ادامه نوشت: خرید و فروشی در بازار صورت نمی‌گیرد و ارزها در پستوی صرافی‌ها پنهان شده است. در این بین صرافی‌ها برای تبرئه خود ماجرای کمبود ارز را بهانه می‌کنند و معامله در بازار را قفل کرده‌اند. مردم اما می‌گویند صرافی‌ها ارز دارند اما نمی‌فروشند.
این خلاصه‌ای از تراژدی این روزهای بازار ارز ایران است. اینکه نمایشنامه آن را چه کسی نوشته چندان دور از ذهن نیست اما مهم‌تر از آن بازیگرانی هستند که قدرت بازار را در دست گرفته و نمایش آن را به نفع خود به اجرا در‌می‌آورند.
رییس‌جمهور کشور درباره نوسانات قیمت ارز اعلام کرده: کمبود منابع ارزی نداریم و در آینده هم وضع منابع ارزی ما بهتر خواهد بود. دولت قطعا تمام ارز مورد نیاز را تامین خواهد کرد و نوسانات نرخ ارز بلندمدت نخواهد بود.
با توجه به آنچه از زبان رییس‌جمهور بیان شده، این سوال مطرح می‌شود در شرایطی که بازار با چنین التهاباتی مواجه است، دولت تنها باید به اظهاراتی که چندان به واقعیت نزدیک نیست بسنده کند و هیچ گونه اقدامی در جهت سرکوب التهابات انجام ندهد؟
کمبود منابع ارزی نداریم
با این حساب باید این سوال را نیز از آقای روحانی بپرسیم که اگر کمبود منابع ارزی نداریم، چه چیزی موجب شده صرافی‌های ما با کمبود ارز مواجه شده و تاب معاملات در بازار را نداشته باشند؛ چه اینکه صرافی‌ها معاملات بازار را بسته‌اند و اعلام می‌کنند منابع ارزی برای عرضه در بازار ندارند. اینجاست که این مساله به ذهن متبادر می‌شود که منابع ارزی دولت در دست چه کسانی است؟
از طرفی رییس‌جمهور ادعای عده‌ای که دولت به دنبال جربان کسری بودجه خود است و به همین دلیل این شرایط را رقم زده رد و اظهار کرده که دولت هیچ‌گاه دنبال افزایش نرخ ارز برای تامین کسری بودجه نیست.
اما باید گفت شرایط به گونه‌ای پیش رفته که اگر تاکنون مقداری در رابطه با این حقیقت شک داشتیم، این شک به یقین تبدیل شده و دولت به عنوان نهادی که بیشترین میزان منابع ارزی را در اختیار دارد، قدرت کافی برای دستکاری در قیمت را دارد تا بتواند در این شرایط از آب گل‌آلود ماهی بگیرد و سودی که در این شرایط عایدش می‌شود را برای تامین کسری‌هایش استفاده کند.
خرید و فروش قفل شد
روز گذشته با وجود آنکه نرخ ارز مقداری کاهش داشت، اما این کاهش تنها در صحبت‌های مقامات دیده می‌شد، چرا که صرافی‌ها نرخ‌های بالاتری را از آنچه دولت گفته بود اعلام و در عین حال باز هم از خرید و فروش امتناع می‌کردند. رییس کل بانک مرکزی نیز در این خصوص اظهار کرده که روند چهار تا پنج سال گذشته همین بوده که نرخ ارز در دو ماه آذر و دی افزایش یافته و در اسفند متعادل می‌شود و مردم باید توجه کنند که کسی نمی‌تواند از سرمایه‌گذاری در بازار ارز سود ببرد و سود سپرده‌گذاری در نظام بانکی ما از درگیر کردن منابع مالی در بازار ارز بیشتر است. اما برخلاف ادعای آقای سیف نرخ‌ها امسال همانند سال‌های گذشته نبوده و روند صعودی‌شان همچنان ادامه دارد.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز اعلام کرده که قیمت ارز در حال حاضر واقعی نیست و به دلیل تقاضای کاذب در بازار است و در این راستا بانک مرکزی مکلف است با اقدامات موثر زمینه ایجاد شفافیت در بازار را فراهم کند. پورابراهیمی همچنین اعلام کرد که کمیته مشترکی بین مجلس و بانک مرکزی تشکیل خواهد شد تا اقدامات بانک مرکزی در حوزه بازار ارز رصد شود و پیش‌بینی می‌شود با توجه به اقدامات صورت گرفته در چند روز آینده، قیمت ارز در بازار روند کاهشی داشته باشد.
اما تاکنون که اقدام خاصی از سوی مقامات انجام نشده باید گفت چشم امید مردم باید به دستان کدام مقام و کدام صنف از جامعه دوخته شود تا بتوانند اندک ارزی را برای انجام فعالیت‌های خود به دست آورند. چه آنکه دلالان بازار معتقدند در این شرایط زیان فراوانی به خریداران خرد وارد شده است.
از جنبه دیگری نیز می‌توانیم به این موضع بپردازیم که به مقامات بانک مرکزی و اختیاراتی که در بازار ارز دارند مربوط می‌شود.
بر اساس قانون، معاون ارزی بانک مرکزی باید در چنین شرایطی دست به کار شود و با مدیریت درست بازار، جلوی نوسانات شدید در بازار را بگیرد اما جالب است که با وجود گذشت حدود دو ماه از نوسانات بازار تاکنون این مقام مسوول اظهارنظری در خصوص این شرایط از خود بروز نداده است. اما در عوض مقامی همچون مدیر اداره صادرات بانک مرکزی پا به عرصه می‌گذارد و ادعا می‌کند تمام تقاضاهای ارز صرافی‌های مجاز توسط صرافی‌های منتخب بانکی برای تنظیم بازار ارز کشور پوشش داده می‌شود.
پوشش تقاضا در بازار
صمد کریمی روز گذشته اعلام کرد که تمام تقاضاها در بازار ارز پوشش داده شد و بالغ بر ۲۵۰ صرافی مجاز در سطح کشور، از بانک مرکزی از طریق صرافی‌های منتخب بانکی ارز دریافت کردند، بنابراین با توجه به پوشش تمام تقاضاهای ارز صرافی‌های مجاز از طریق صرافی‌های منتخب بانکی در نرخ مبنای ۴۵۴۵ تومان، خرید ارز توسط اشخاص حقیقی و حقوقی در نرخ‌های اعلامیِ بالاتر از سوی بازارسازان غیررسمی با توجه به روند آتی بازار، ریسک ارز و زیان هنگفت بالایی برای خریداران ارز به همراه خواهد داشت.
اما نرخی که از سوی دولت اعلام می‌شود و نرخی که در بازار وجود دارد از هم فاصله دارد و همین موضوع سبب شکل‌گیری فضای رانتی در بازار دلالان می‌شود. بنابراین این حقیقت روشن می‌شود که نرخ‌های اعلام‌شده از سوی دولت و بانک مرکزی کاملا تصنعی بوده و تنها با هدف در دست گرفتن کنترل و قدرت بازار برای ادامه نمایشی است که خود آن را ترتیب داده‌‌اند. محسن جلال‌پور، رییس سابق اتاق بازرگانی ایران نیز معتقد است هر زمان قیمت ارز را در بانک مرکزی و در شرایطی که توان فروش ارز حاصل از صادرات نفتی را داریم به صورت مصنوعی و غیر‌طبیعی فشرده می‌کنیم سرانجام این فنر روزی جهش پیدا می‌کند و گرفتاری‌های جدی‌ای را به وجود می‌آورد.
تورم نجومی
در این شرایط این سوال به ذهن می‌رسد که مسوول اصلی در چنین شرایطی به چه دلیل حاضر نیست اظهارنظر کند و آن را به افراد دیگری موکول می‌کند؟ شاید این موضوع به آن دلیل است که رییس‌کل بانک مرکزی شخصی را برای پست حساس معاونت ارزی بانک مرکزی برگزیده است که تجربه و مدیریت کافی در این حوزه ندارد. به همین دلیل است که احمد عراقچی به عنوان مسوول این بخش از بانک مرکزی از اظهارنظر خودداری می‌کند و پای خود را از داستان بیرون کشیده تا خود را از هرگونه فشار وارده بر بازار مبری کند.جدای از این گونه مباحث که متولیان اصلی این شرایط چه کسانی هستند و چه زمانی می‌خواهند به بازار واکنش نشان دهند باید به عواقب این مهم توجه کرد.
باید گفت اگر این نوسانات با سرعت کنونی در بازار ادامه داشته باشد، به جایی خواهیم رسید که مردم ارز را به عنوان پس‌انداز اصلی خود به کار می‌برند و همین باعث می‌شود عرضه ارز در بازار بسیار محدود شود؛ از طرفی تمایل به خرج کردن پول ملی دوچندان می‌شود. بنابراین هم از جهت کمبود ارز در بازار و هم به جهت بالا رفتن نقدینگی در بازار نرخ تورم می‌تواند جهش‌های زیادی را در اقتصاد کشور موجب شود.در این شرایط دولت به دنبال چه راهی برای کنترل قیمت‌ها خواهد بود و چند سال دیگر زمان نیاز خواهد داشت تا بتواند این قیمت‌ها را پایین آورد و نرخ تورم‌های نجومی در اقتصاد را نابود کند.
