محمدعلی احترام در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه ذرات معلق مهمترین آلاینده تعدادی از کلانشهرها به ویژه تهران است،اظهارکرد: روش‌های مختلفی برای منبع‌شناسی ذرات به عنوان یک راهکار دقیق به منظورسهم‌بندی منابع آلاینده وجود دارد. یک راه این است که در شرایطی که هوا آلوده است از هوای شهر نمونه‌گیری و بعد نمونه ذرات موجود در هوا را با روش‌های شیمیایی تحلیل کنیم تا بتوانیم به منابع تولیدی این ذرات دست یابیم. متاسفانه این روش در کلانشهرهای کشور ما به ندرت انجام شده است.
وی ادامه داد: یک راه دیگر برای شناسایی سهم منابع، تهیه گزارش‌های انتشار است. به این ترتیب که بعد از شناسایی منابع محتمل تولید آلاینده اعم از وسایل نقلیه، نیروگاه‌ها، منابع خانگی و... و اعمال ضرایب انتشار مربوط به هر منبع در نرم‌افزارهای محاسباتی با در نظر گرفتن شرایط جوی، سهم هر منبع را در آلاینده‌های یک شهر مشخص کنیم.
منبع‌شناسی بر اساس نمونه‌گیری از هوا روش دقیق‌تری است
این استاد دانشگاه با بیان اینکه روش منبع‌شناسی بر اساس نمونه‌گیری از هوا روش دقیق‌تری است، گفت: در این روش با بررسی نمونه هوا، سهم هر یک از منابع در تولید آلاینده‌ها مشخص می‌شود. این روش بسیار پرهزینه و در کشور ما به‌طور محدود انجام شده است اما گزارشات مربوط به سهم منابع مختلف آلاینده که از سوی مسئولان منتشر و اعلام می‌شود بیشتر مربوط به روش محاسباتی و بر اساس گزارش‌های انتشار است.
سواری‌ها نقش موثری در تولید آلاینده ثانویه دارند
احترام در ادامه با تاکید بر اینکه در روش محاسباتی باید برخی نکات در نظر گرفته شود، اظهار کرد: یک موضوع مهم در تهیه گزارش انتشار توجه به سهم خودروهای سواری در تولید ذرات معلق است. بر اساس گزارش‌های اعلام شده در برخی رسانه‌ها، از مجموع ذرات معلق تولید شده در تهران، سهم سواری‌ها سه درصد است. باید دقت داشته باشیم که این سه درصد، تنها آلاینده اولیه یا ذرات اولیه را گزارش کرده است درحالی‌که سواری‌ها نقش موثری در تولید ذرات ثانویه یا آلاینده ثانویه دارند.
آلاینده ثانویه چیست؟
وی تصریح کرد: اگر دستگاه اندازه‌گیری ذرات، مقابل خروجی اگزوز خودروهای سواری گذاشته شود، آلاینده ذرات معلق به ویژه در خودروهای انژکتوری بسیار پایین است البته مشاهده معمولی هم نشان می‌دهد که دود مشهودی از اگزوز خارج نمی‌شود اما واقعیت این است که برخی گازهای خروجی از سواری‌ها در جو و در مجاورت با بقیه آلاینده‌ها، نورخورشید و تحت تاثیر دمای کم هوا در فصول سرد، ذرات جدیدی تولید می‌کنند که اصطلاحا به آن ذرات ثانویه گفته می‌شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی تاکید کرد: غفلت از آلاینده ثانویه ممکن است ما را در ارزیابی نقش خودروهای سواری در تولید آلودگی هوا دچار خطا کند. ضمن اینکه بر اساس تحقیقات انجام شده، در تخمین‌های منبع‌شناسی در کشورهای مختلف در شرایط دمای پایین، حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد ذرات معلق (pm۲.۵) شهرها از نوع ذرات ثانویه است بنابراین منطقی این است که سواری‌های بنزین سوز را در تولید آلودگی به ویژه در فصول سرد سال دست کم نگیریم.
احترام در پایان با بیان اینکه کیفیت بنزین و سامانه پس پالایش( کاتالیست و ..) و عمر خودرو در کنار دمای هوا و شرایط جوی از عوامل اصلی تولید این ذرات ثانویه هستند گفت: خودروهای گازسوز به مراتب نقش کمتری در تولید این ذرات ثانویه دارند و به عنوان یک راهکار می‌توانند در کلانشهرها مورد توجه قرار گیرند.
روز گذشته مسعود تجریشی - معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست - که همزمان با آغاز هفته هوای پاک اظهار کرد: در حال حاضر ذرات معلق مهمترین مسئله در آلودگی هوای شهرها به ویژه تهران است. مقدار ذرات معلق در تهران ۳۲ میکروگرم در متر مکعب است این در حالیست که استاندارد جهانی ۱۰ میکروگرم در متر مکعب است. بنابراین ذرات معلق تهران سه برابر حد استاندارد جهانی است.
