در ماه های اخیر حرف و حدیث ها  پیرامون دستگاه قضا بسیار بود و بازار اتهام زنی ها داغ، اتهاماتی که  رئیس دستگاه قضا در کانونی ترین نقطه آن قرار داشت. فارغ از درستی یا نادرستی ادعاهای مطرح شده و تفاوت ماهوی میان انتقاد و اتهام، پاسخگویی مسولان و وجود روحیه پاسخگویی در قوا از یک سو موجب شفافیت فضای سیاسی کشور و از میان رفتن شکاف میان مردم مسولان خواهد شد و از سوی دیگر بساط نمامی و شایعه سازی های بی اساس را برخواهد چید. اتفاقی که شایسته بود پیشتر از این ها در دستگاه قضا رخ می داد، اما روز دانشجو و نکوداشت آن بهانه مناسبی بود برای نشستی صمیمی اما پر سرو صدا با آنهایی که صدای انتقادشان همیشه بر سر مسولان بلند بود و مطالباتشان به راه. 

دانشگاه شریف میزبان اژه‌ای بود و دانشجویان هم بی پروا از صدر تا ذیل دستگاه قضا را به باد پرسش و انتقاد گرفتند، یکی از مسامحه قوه قضائیه در محاکمه محصورین وقایع 88 انتقاد می کرد و دیگری از اتهام جاسوسی فرزند رئیس قوه، سخنگوی دستگاه قضا هم در مقام پاسخگویی بر آمد تا نشان دهد که در نظام اسلامی هیچ نهادی نباید از پاسخگویی به مردم خود را مصون بداند و خط قرمز! چرا که مسئولیت مدیر و کارگزار در حکومت اسلامی ایجاب می کند که وی در حوزۀ مسئولیتش برای مردم توضیح دهد و هرگاه سوءظنی در مردم ایجاد شد، بر آن باشد تا آن سوء ظن را برطرف کرده و دلایل عملکرد خود را برای مردم بیان کند. امام علی(ع) در نامه معروف خود به مالک اشتر به لزوم برطرف کردن سؤظن مردم از والی و پاسخ گویی ایشان به افکار عمومی تحت حاکمیت خود تأکید کرده و می نویسند:

«اگر مردم بر تو گمان بد برده و فکر کردند که تو به آن ها ظلم کرده ای ، با این که تو به حق بودن عمل ات آگاه تری ، مردم را نادیده نگیر و آن ها را توجیه کن و جریان امور را برای مردم روشن نما، تا علیه تو شورش نکنند؛ چرا که ممکن است واضح نشدن کارهای حکومت، مردم را به اشتباه بیندازد و در نتیجه ، مملکت آشفته شود.»*

دیدار صمیمی و گرم سخنگوی دستگاه  قضا با دانشجویان نخستین گام بود و قدم بعدی را رئیس قوه قضاییه در دیدار با نمایندگان تشکل های دانشجویی برداشت و در جلسه ای 8 ساعته به نقدها و پرسش های آنها پاسخ داد. بی گمان قرار گرفتن مسولان در اتاق های شیشه ای و رصد عملکرد آنها توسط مردم و  پاسخگو بودن در برابر مطالبات آنها گام مثبتی برای  اصلاح امور شفافیت ومبارزه با فساد است.

حرکت دو روز اخیر زعمای دستگاه قضا شایسته بود و قابل تقدیر اما آنچه که باید از این زمان مورد عنایت قرار گیرد تداوم رویکرد مواجهه مستقیم با مردم و الزام بر پاسخگویی مسولان است،  مفهومی که پس از گذشت سالهای نخست انقلاب  بیشتر کارکرد انتخاباتی پیداکرد و در مقابل روحیه اشرافیگری و مهتر کهتری،  بر رفتار برخی از مسولان سایه افکند  حال آنکه اسلام حق سؤال و استیضاح از حاکم را به عنوان یکی از حقوق سیاسی مردم به رسمیت می شناسد و مردم می توانند در صورت لزوم از کارگزاران حکومت اسلامی توضیح بخواهند و آنان نیز در مقابل موظف به پاسخ گویی به مردم است. امام علی (ع) در عهدنامۀ مالک اشتر به ایشان می فرمایند:

« بخشی از وقت خود را برای کسانی قرار ده که به تو نیاز دارند. خود را برای کار آنان فارغ کرده و در مجلس عمومی بنشین و در آن مجلس برابر خدایی که تو را آفریده فروتن باش و سپاهیان و یاران ات را که نگهبانان و پاسبانان تواند، از آنان باز دار تا سخن گوی آن مردم با تو گفت و گو کند، بدون این که در گفتار درمانده شود که من از رسول خدا(ص) بارها شنیدم که می فرمود: "هرگز امتی را پاک از گناه نخوانند که در آن امت ـ بی آن که بترسند و در گفتار ـ درمانند، حق ناتوان را از توانا نستانند." و درشتی کردن و درست سخن نگفتن آنان را بر خود هموار کن و تنگ خویی بر آنان و خود بزرگ بینی را از خود بران.»*

بی تردید رویکرد قوه قضائیه در برگزاری جلسات پرسش و پاسخ با دانشجویان  را گامی امیدوار کننده و  قابل ستایش باید دانست . اقدامی که امید است برای همیشه از آرشیو شعارهای تبلیغاتی مسولان بیرون آید و به رفتاری مستمر تبدیل شود.

*نهج البلاغه، ص 313 ، نامۀ شمارۀ 40 .