در چند روز گذشته، تصمیم جدید ترامپ مبنی ٔبر به رسمیت شناختن قدس به پایتختی اسرائیل، باز، موج جدیدی از محکومیت و انتقاد جهانی و حتی گسترده تر از تصمیمات قبلی او در ٔبر داشت. در این یاداشت، ٔبر آنیم یکبار دیگر به ارزیابی و تحلیل آینده سیاسی ترامپ و در نتیجه برجام و از همه مهمتر خطر ترامپ در مورد منطقه و ایران بپردازیم و به همه دلسوزان وطن و تصمیم گیر، هشدار مجددی بدهیم، که هرگز، ترامپ و این پروژه را دست کم نگیریم و خود را برای تصمیمات بسیار مخرب تر ترامپ، به خصوص در مورد منطقه و کشور، به صورت جدی و فوری، آماده کنیم و هرگز در خواب پیش بینی‌ها و ارزیابی هایی، همچون دیوانه بودن ترامپ یا بی حساب و کتاب بودن اقدامات او و مخالفت بخشی از افراد، صاحبان رسانه و حتی سیاستمداران دنیا و آمریکا نمانیم و روی آن ها، حساب ویژه ای باز نکنیم که ما را از شناخت دقیق این خطر، بسیار دور و حتی گمراه می‌کند.
برای شروعٔ باید گفت بر خلاف اخبار رسانه ای، آینده سیاسی ترامپ، در آمریکا، هرگز در خطر نیست. اگر ششماه پیش شانس استیضاح ترامپ، ۱۰ درصد بود، حالا این شانس زیر یک درصد است. همان نیرو و پشتیبانی که او را در روز انتخابات، ناگهان بالا کشید، همان نیرو اجازه هر گونه استیضاح و حمله به او را نخواهد داد. در واقع، تا زمانی که ترامپ مطابق برنامه این گروه از پشتیبان‌های خود، یعنی نتانیهو و لابی قدرتمند او در آمریکا، به وعده‌های خود مانند به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت و فشار به ایران، عمل می‌کند، هیچ دلیلی برای اینکه تصور کنیم که موقعیت او در خطر است، وجود ندارد. به نظر شما عجیب نیست که درست دو هفته قبل از تمدید معلق ماندن قانون مربوط به شناسایی قدس، به عنوان پایتخت رژیم اسرائیل، موج عظیم خبری از احتمال استیضاح ترامپ و در خواست دیدار باز پرس مولر از اعضا خانواده ترامپ، رسانه ای شد. فشار آن موج، در تصمیم روز چهار شنبه ترامپ، نتیجه خود را نشان داد. اما به غیر از این، فقط وضعیت اقتصادی می تواند روسای جمهوری آمریکا را مجبور به عقب نشینی از موضع خود کند که از این نظر هم ترامپ هیچ نگرانی ندارد و همه شاخص‌های اقتصادی آمریکا، رو به بالا و رونق تاریخی است. به نظر می اید، محبت ترامپ به این لابی، پاداش خود را برای بهبود فوق‌العاده و تاریخی عملکرد اقتصادی ترامپ دریافت کرده است.
همچنین در مورد مخالفت دموکرات‌ها با ترامپ به بهانه دخالت روسیه در آمریکا و نفوذ روسیه در تیم او، باید گفت، که حتی پوتین هم تا حدود زیادی از روند جدید در واشنگتن غافلگیر شده و در واقع از هم پیمان خود نتانیاهو و این لابی در آمریکا رو دست خورده. پوتین بسیار امیدوار بود با آمدن ترامپ و تیم او، بتواند تحریم روسیه و فشار ٔبر روسیه را از سوی آمریکا و اروپا، کاهش دهد. ولی به نظر می‌رسد در راس حاکمیت آمریکا، معامله بزرگی صورت گرفته و آن به این معنی است که با پاکسازی عناصر و تیم ترامپ از کاخ سفید که موضع نرمی در مورد روسیه داشتند، و احتمالا تیلرسون آخرین آن ها خواهد بود، ترامپ و خانواده او، از هر گونه بازخواست و استیضاح احتمالی، مصون خواهند ماند. آغاز این معامله با عوض شدن رئیس کارکنان کاخ سفید و آمدن جان کلی شروع شد و با تصفیه و پاکسازی گسترده همه اطرافیان ترامپ و کسانی که با روسیه تعامل داشتند، همراه بود و آخرین مورد جایگزینی تریلسون خواهد بود. در واقع ترامپ حالا فقط یک نفر است و یک ماشین امضا که برای حفظ قدرت خود، باید هر دستوری که روی میزش می آید، امضا کند! و دقیقا خطر بزرگ برای امنیت کشور همین جا است.
ترامپ و بالا آمدن او، بزرگترین پروژه سیاسی اسرائیل و لابی طرفدار نتانیاهو در ۷۰ سال تاریخ سیاسی اسرائیل است، و ترامپ رئیس جمهوری یک ماموریتی است. او می داند که اگر بخواهد زندگی سیاسی خود را تضمین کند و به خصوص برای چهار سال دوم به پیروزی برسد، چاره یی ندارد تا در این سه سال باقیمانده، همه انتظارت نتانیاهو را مانند یک سال گذشته براورد کند. بعد از سیمان کردن اراک و به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل، دو ماموریت احتمالی باقی مانده برای او از سوی رژیم صهیونیستی، در اولویت خواهد بود. این دو ماموریت قطعاً، محدود کردن حزب الله، در درجه اول و محدود کردن و مواجه با ایران خواهد بود و همین جای است که باید بسیار هوشیار باشیم. از نظر نتانیاهو، این بهترین موقعیت تاریخی برای اسرائیل است که با قدرت و نفوذ آمریکا، با ایران و حزب الله تسویه حساب کند و هر چه بگذرد فشار ٔبر کشور ما بیشتر خواهد شد. بدترین اشتباه استراتژیک ما این خواهد بود، که باز، با تحلیل‌های سطحی، همچنان امیدوار به مخالفت‌ها با ترامپ در آمریکا و دنیا باشیم و از آن بدتر، روی چین یا روسیه و اروپا و یا ٔبر روی درگیری آمریکا در مورد کره شمالی حساب ویژه یی باز کنیم.
مواضع اخیر ماکرون به عنوان رهبر سیاسی اروپا در مورد ایران و خاورمیانه، به اندازه کافی، همه چیز را توضیح می دهد. و در مورد کره شمالی قطعی بدانید که تا چند هفته دیگر، یا حداکثر چند ماه دیگر، کیم، مجبور به عقب نشینی خواهد شد چون چین به این نتیجه رسیده که ترامپ قبل از اینکه کیم قادر بشود که بمب اتمی را بار موشک دور برد کند، به کره شمالی حمله خواهد کرد و چین آن قدر عاقل است که اجازه ندهد این اتفاق بی افتد و سفر معاون دبیر کّل سازمان ملل از سوی شورای امنیت به کره شمالی که با بدرقه مقامات چینی از پکن صورت گرفت، در واقع آخرین اخطار چین به کره شمالی و شروع مذاکرات پشت پرده است. روسیه و پوتین در این میان موضع حمایتی بیشتری نسبت به کره شمالی دارد ولی پوتین می داند که نمی تواند نظر چین را در مورد کره شمالی و عدم جنگ، در نظر نگیرد. همه چیزی که حالا ما شاهد آن هستیم، چانه زدن قدرت های بزرگ، یعنی چین، آمریکا، روسیه و ژاپن، ٔبر سر کره شمالی است. به هر حال مانند بحران کوبا که در نهایت برای جلوگیری از جنگ اتمی، روسیه حاضر به عقب نشینی شد، حالا کره شمالی، مجبور به انتخاب خواهد بود، یا ادامه راه موجود و نابودی و جنگ عظیم و یا عقب نشینی. قطعاً کیم، صدام نیست و آن قدر غرور، چشم او را کور نکرده و و با گرفتن امتیازت نقدی (نه از نوع برجامی!) عقب خواهد نشست!
پس در پایان، راه مقابله با این خطر بزرگ و ملی، چیست. برای پاسخ باید گفت همه آن چیزی که ما نیاز داریم بدانیم، این است که طرف مقابل در سه سال آینده از چه نقشه راه و اهرم هایی استفاده خواهد کرد و ما باید چه کنیم. تنها نقشه راه آنها، همان جنگ سرد است. یعنی فشار همه جانبه اقتصادی، سیاسی و جنگ های نیابتی و در عین حال دوری از جنگ مستقیم ولی آمادگی برای انجام آن. متاسفانه آنها، ارزیابی دقیقی از وضعیت اقتصادی کشور دارند و می دانند که با مدیریت ضعیف اقتصادی ما، زمان به نفع آنها خواهد بود. همه کاری که آنها نیاز دارند انجام دهند، همین بستن منافذ اقتصادی و فشار ٔبر طرف های خارجی ما، برای تجارت با ایران و حتی خرید نفت است. بقیه کار با بانک ها، صندوق‌های بازنشستگی، موسسات اعتباری، سیاست های اشتباه اقتصادی مانند تثبیت دستوری نرخ ارز، کسری بودجه و در نتیجه بیکاری و رشد اقتصادی پایین و تشدید اختلاف طبقاتی و در نهایت تورم و... در حال انجام است. از نظر آنها، فقط باید کمی صبور بود و تا آن زمان، از ناحیه درگیر کردن هر چه بیشتر ایران، در درگیری های منطقه ای، بیش از پیش، کشور و نظام مالی آن را از ناحیه تامین هزینه‌های مستشاری و انسانی، تحت فشار گذاشت.
همین جا لازم است که اشاره یی به سوریه و یمن و آینده جریانات در آنها داشته باشیم. هر چند تضعیف و عقب نشاندن داعش، پیروزی و دستاورد بزرگی در سوریه بوده، ولی بسیار ساده اندیشی است که تصور کنیم پایان کار است. به هر حال موجودات داعشی، چنان عملکردی از خود بروز داد اند که تمام دنیا برای نابودی آنها به اجماع رسیدند و حتی پشتیبانان آنها هم دیگر امکان حمایت از آنها را نداشتند. ولی حالا که داعش تقریبا حذف شده، با توجه به تغییرات کاخ سفید که به آن اشاره شد، اصلا بعید نیست که تفکر جدید در کاخ سفید که احتمالا در سال آینده با جایگزینی تیلرسون، به مرحله عملیاتی خواهد رسید، بخواهد از باتلاق سوریه دوباره با نیروهای جدید، برای فشار بیشتر به ایران و روسیه، استفاده کند. در یمن هم، همین احتمال، بسیار قوی است. پس باید حالا که دست بالا را داریم، بسیار خردمندانه به دنبال نقد کردن این امتیازات میدان نبرد، ٔبر روی میز امتیاز گیری باشیم و مانند جریان هسته ای، با اشتباه تمام دانستن جریان، خود را فرصت های امتیاز گیری، محروم نکنیم و به یاد داشته باشیم که جریان سوریه و یمن، برای پایان گرفتن، شکل نگرفته بلکه مانند جنگ صدام علیه کشورمان، برای اختلاف و درگیر کردن ملت های خاورمیانه و مستهلک و مشغول نگاه داشتن آنها و نابودی امکانات آنها در این آتش ها، شکل گرفته که متاسفانه نتیجه این استهلاک و درگیری را در عکس‌العمل بسیار ضعیف مردم منطقه به صدمه تاریخی به رسمیت شناخته شدن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل، شاهد هستیم. تقریبا فقط حرف و احساس خشم و محکومیت و دیگر هیچ.
به هر حال آنچه ما در سه سال آینده به آن نیاز داریم، اتخاذ سیاست ها و عملکرد‌هایی است که این اقدامات ترامپ و تیم پشتیبان او را خنثی یا کند کند و لازمه آن، داشتن انعطاف لازم در میدان اندیشه و عمل است. تاکید سختگیرانه و مجدد، ٔبر سیاست ها تحلیل‌های کارشناسان گذشته، به خصوص در عرضه داخلی، نه تنها کمکی به ما برای سد کردن این خطر مهیب نمیکند، بلکه به نوعی ، اگر هوشیاری کافی به خرج ندهیم، بازی در زمین آنها خواهد بود. همه تلاش ما باید در وهله اول، همراهی و هماهنگی داخلی و بین ملت ایران با هر درجه پایبندی به سیاست ها و اهداف کشور باشد و لازمه آن، بالا بردن سعه صدر، شفافیت، مسولیت پذیری، انتقاد پذیری و از همه مهمتر اعتماد بیشتر به مردم و جوانان، حتی آنها که کاملا با ما همراه نیستند، است. در مرحله بعدی، و وقتی بتوانیم قوام کامل و هماهنگی ملی را فراهم کنیم، تنش زدایی با کشورهای همسایه، ولو با قربانی کردن برخی از دستاورد‌های خود در منطقه است تا خطر بزرگتر را عقب برانیم. و در مرحله بعد از کشورهای منطقه، تلاش برای گسترش روح آشتی و همزیستی، حتی با کشورهای دور و غربی و آمریکا و یا حداقل با بخشی از جامعه مدنی آمریکا که به صورت جدی با ترامپ و لابی او، مساله دارد. به هر حال، به یاد داشته باشیم برای پیروزی‌های بزرگ، نیاز به فداکاری ها و هزینه‌ها و انعطاف‌های بزرگ هم هست. در طوفان‌های شدید، درختانی که در برابر باد دارای انعطاف بیشتر هستند، به مراتب بهتر از درختانی که سخت اما بی انعطاف هستند دوام می آورند که این رمز پیروزی آنها در برابر طوفان است.
در اینجا و در پایان، اگر طولانی نشود، برای علاقمندان و خوانندگان که به حق این سوال برای آنها مطرح می شود که به چه دلیل باید هشدارهای بالا جدی گرفته شود، به برخی از تحلیل‌ها و پیش بینی‌ها این قلم در یادداشت‌های گذشته که با همکاری سایت محترم الف انتشار یافت به صورت فهرست وار اشاره می شود که متاسفانه! گذشت زمان، صحت همگی را تایید کرده:
۱-در مورد برجام و سیاست احتمالی ترامپ:
"بر خلاف مواضع انتخاباتی، ترامپ و تیم جدید رهبری آمریکا، هرگز برجام را نقض یا لغو نخواهند کرد، چون متاسفانه تمام امتیازات مطلوب هسته ای را پیشاپیش گرفته اند. از اینرو از روز اولی که ترامپ و تیم جدید در ۲۰ ژانویه وارد کاخ سفید شود، رویکرد آنها این خواهد بود که بدون مواجه مستقیم با ایران یا ریسک در خطر قرار دادن برجام، با انواع و اقسام لوایح در کاخ سفید یا دستورات اجرائی، سعی خواهند کرد انواع تحریم و محدودیت مالی و اقتصادی و سیاسی را برای کشور به بهانه‌های مختلف به وجود آورند و از همه مهمتر فضای مثبت ایجاد شده برای ایران از ناحیه برجام را چه در خارج از کشور و چه در داخل و به خصوص اقتصاد داخلی از بین ببرند."
(ترامپ و فرصتی تکرار نشدنی برای ایران - يکشنبه ۷ آذر ۱۳۹۵)
۲-در مورد قیمت نفت و روند آن در آینده :
"قیمت نفت نمی تواند از حدود ۵۰ دلار پایین‌تر برود، باید نفت در سطحی باشد که بتواند برای چند سال ضمن اینکه روسیه را تحت فشار قرار خواهد داد، ادامه فعالیت شرکت‌های نفتی در شن های نفتی کانادا و شیل نفتی را توجیه کند، از این نظر مطمئن باشید قیمت نفت برای چند ماه به زیر ۵۰ دلار نخواهد رفت"
(ایران و آینده قیمت نفت - شنبه ۲۹ آذر ۱۳۹۳ )
۳-در مورد اجلاس اوپک و سیاست انرژی آمریکا و همراهی اجباری اوپک با آن:
"برای چند سال آینده، هر اندازه تولید نفت شیل نفتی آمریکا افزایش یابد، این اوپک است که باید با کاهش تولید نفت، جا را برای این تولیدات اضافه فراهم کنند و اگر کافی نبود، غرب و آمریکا، برای این جایگزینی و بالا نگاه داشتن قیمت نفت، حتی از ابزاری همچون تحریم، و حتی نارامی و جنگ در کشورهای تولید کننده نفت اوپک، ابا نخواهند داشت. هم اکنون نیز، باید قطعی دانست که اوپک و عربستان در اجلاس چند هفته آینده و حتی در چند سال آینده در جهت تمدید آن توافق حرکت خواهند کرد "
(آقای زنگنه، فردا دیر است - دوشنبه ۴ ارديبهشت ۱۳۹۶)
۴-در مورد بالا آمدن ترامپ و به رسمیت شناخته شدن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل از سوی او :
"به هر حال برای نتانیاهو و اقلیت تندرو حامی او، دلیل اصلی بالا آوردن ترامپ در آمریکا، فقط همین پیش بردن و تکمیل سیاست خاورمیانه جدید است و بر خلاف تصور بسیاری از دوستان طرفدار آمریکا، هدف آن ها تغییر حکومت ها یا پیش بردن دموکراسی حتی از نوع غربی و وابسته آن نیست، بلکه فقط هدف تضعیف استراتژیک کشورهای پیرامون اسرائیل فارغ از نوع حکومت های آن ها برای ده ها سال و با استفاده از ظرفیت عظیم اقتصادی و نظامی آمریکا است!"
(پوتین، نتانیاهو، ترامپ و امنیت ملی ایران - سه شنبه ۲۸ دی ۱۳۹۵)
۵- سرنوشت رضا ضراب:
"در مورد رضا ضراب هم می بینیم که همان الگو اجرا می شود. یعنی رضا ضراب که بعد از دو ماه زندانی شدن در ترکیه، مانند یک پیروز و قهرمان آقای آردوغان و ترکیه از زندان خارج شد و همه اتهامات بر علیه او رفع شد، ولی با پای خود به فلوریدای آمریکا رفت و توسط همین سیستم، به تور انداخته شد و حالا ذره ذره تمام موجودی او را که در واقع بیشتر آن، ثروت و سرمایه ملت و دولت ایران است، دارند از چنگ او در می‌‌آورند "-
(پول‌های خاوری و زنجانی کجاست؟ - دوشنبه ۱۲ تير ۱۳۹۶)
۶-ادعای غیر واقعی مدیریت وزارت راه و شهرسازی در مورد فاینانس و لیز هواپیما ایرباس:
"در مورد مسائل اقتصادی و لیز و فاینانس، هم نه تنها تا کنون با این در خواست های ایران، ایر باس و بوئینگ موافقت نهایی نکردند (چون شرکت مالی و بانک معتبر هنوز با ایران ارتباطی ندارد) بلکه هواپیمایی که همین فردا می‌خواهد از سؤی ایر باس به ایران تحویل شود با فروش نقد صورت گرفته، یعنی پول نقد نفت ایران! در هیچ کجای دنیا شرکت‌های هوایی برای خرید هواپیما، پول نقد پرداخت نمی کنند، ولی مسٔولین ما به خاطر استفاده تبلیغاتی، باز از پول نفت، حاتم بخشی می کنند."
(خرید ایرباس هم مثل خرید مازراتی در ایران نشان پیشرفت نیست - شنبه ۲۵ دی ۱۳۹۵ )
و موارد متعدد دیگر.
