هند به عنوان یکی از پرجمعیت‌ترین کشورهای جهان، با مشکلات بسیاری در جهت ارائه خدمات به مردم روبروست؛ حتی در بهترین شرایط، حجم بزرگ و گستردگی نیازها، روند کار را مشکل می‌کند.

کند بودن مراحل اداری، فساد در برخی ادارات و عدم آگاهی صحیح مردم در مورد حقوقشان، دسترسی افراد به خدمات مورد نیازشان را تقریبا غیرممکن می‌سازد. برای مثال در سال‌های اخیر، دولت هند با هدف کاهش فقر،  شرایط دریافت کمک‌های غذایی و تحصیلی  را گسترش داده است. با این حال بسیاری از هندی‌ها از این تغییرات بی‌اطلاعند و در نتیجه،  کسر بزرگی از این مقرری‌ها طلب نمی‌شود چرا که مردم نمی‌دانند حقوق‌شان چیست تا برای احقاق آن اقدام کنند.

علاوه بر این، ناتوانی در تسریع پروژه‌های مهم، موجب بروز مشکلات بسیاری شده است.! مانند ساختن مدارس ابتدایی  که برای سال‌ها معوق مانده است این درحالی است که در بسیاری از مناطق هیچ مدرسه‌ای وجود ندارد. نبود مدرسه و به طبع آن آموزش هم باعث به وجود آمدن مشکلاتی شده است.

اما حتی زمانی که افراد از حقوق خود آگاه هستند و می‌خواهند صدای اعتراض خود را به گوش مسئولین برسانند، در مواجه با ساختار قدیمی و ناکارآمد ادارات دولتی، مشکلات زیادی پیش روی خود می‌بینند. برای مثال، اگر شهروندی بخواهند یک شکواییه رسمی علیه دستگاهی دولتی تنظیم کند، باید خود او حضورا به دفتر مرکزی دولت منطقه رفته و یک  شکواییه مکتوب را در جلسه عمومی هفتگی دولت ارائه دهد که این روند به ویژه برای قشر روستایی و کم درآمد بسیار دل‌سردکننده است زیرا نیازمند صرف زمان بسیار، سفر پرهزینه و حضور فیزیکی در مقابل مقامات دولتی است، چیزی که می‌تواند برای بسیاری از مردم هراس‌انگیز باشد. علاوه بر این، تنها تعداد اندکی از مردم از حقوق خود در برابر دولت آگاهند.

«راه حل» از راه رسید

اینجا بود که ترویج و حمایت‌گری دست در دست فن‌آوری داده و به کمک حل این مشکل محلی شتافتند. در سال 2011، دو سازمان مردم نهاد هندی در همکاری با کمپین هزاره سازمان ملل پروژه‌‌ای را راه اندازی کردند که با استفاده از تکلنولوژی اینترنت و تلفن همراه به حل این مشکل اجتماعی می‌پردازد.

این پروژه که سامادهان («راه حل» به زبان هندی) نام دارد،  مبنای کارش رابطه آنلاین از طریق پیام متنی است که حتی با ساده ترین تلفن‌های همراه کار می‌کند. سامادهان، در واقع تنها یک واسط اینترنتی است که به جمع آوری نگرانی‌ها و شکایت‌های مردمی ، کمّی کردن داده‌ها و قرار دادن اطلاعات در معرض دید دولت برای پاسخگویی طراحی شده است. به علاوه، در کنار این خدمات، شاید بتوان گفت یکی از مهمترین دستاوردهای برنامه «راه حل»، آموزش به صدها داوطلب در راه اندازی کارگاه‌های آموزشی در مورد نحوه استفاده از این برنامه و مهم‌تر از آن، آگاه کردن مردم نسبت به حقوق و مسئولیت‌های آنها به عنوان شهروندان هندی است.

این برنامه کامپیوتری در همراهی با یک آژانس دولتی، با دسته بندی کردن تمامی اطلاعات مربوط به شکایت‌ها که باید بر روی کاغذ پیاده شوند، کار می‌کند اما همه چیز از طریق یک برنامه ساده ارتباطی آنلاین انجام می‌شود. نوع شکایت، مرجعی که باید به آن رسیدگی کند، جزئیات و سابقه موضوع شکایت، همه به صورت آنلاین ثبت می‌شوند و در برنامه «راه حل» به روز می شوند.

به محض اینکه یک شکایت به ثبت می رسد، به شاکی یک شماره داده می شود. شاکیان با اطمینان از گمنام بودن نامشان، در عین حال اطمینان حاصل می کنند که پاسخ شکایت‌شان در یک زمان مشخص به آنها داده می‌شود و قادر به پیگیری آن هستند. اگر سوال نادیده گرفته شود، شاکی، شکواییه آنلاین را در اختیار دارد و می تواند علیه دولت اقدام کند. هر شکایت  یا هر اقدامی در خصوص آن و یا هر عکس‌العمی درباره آن، در برنامه اصلی ثبت می شود و این اطلاعات به صورت آنلاین برای هر طرف، قابل مشاهده و پیگیری است. این روش یک ابزار اضافه را در اختیار شهروندان قرار می‌دهد؛ هر شکایتی که نادیده گرفته شود می‌تواند توجه عمومی رسانه‌ها را دریافت کند و باعث شود که فشار بیشتری به دولت برای اقدام در مورد آن وارد شود چرا که همه چیز در معرض دید عموم است.

آوردن این برنامه در دستان مردم و کاربردی سازی آن برای عموم، وظیفه تیم داوطلب برنامه «راه حل» بود. این برنامه در استان اودیشا آغاز شد. در آغاز پروژه ، صد داوطلب از تمام استان انتخاب شدند و در مورد جزئیات برنامه «راه حل» و همین‌طور حقوق شهروندان هندی تحت آموزش قرار گرفتند. وظیفه بعدی آنها این بود که برنامه را بین داوطلبان در اجتماع خود ببرند (گسترش به جمعیتی حدود 900 نفر)؛ کسانی که بتوانند برنامه را خانه به خانه ببرند و هزاران شهروند را از پیر و جوان در مورد نحوه استفاده از برنامه، آموزش دهند. این روش آبشار مردمی آموزش، ارزش بهتری برای برنامه فراهم آورد و همچنین پایه قوی را برای آینده برنامه ایجاد کرد.

دستاورد این اقدامات چه بود؟

از زمانی که برنامه در آگوست سال 2011 شروع شد، «راه حل» به سرعت به عنوان یک منبع به عنوان رسیدگی به شکایات درآمد. پس از چند ماه، صدها مورد از طریق این سیستم گزارش داده شدند و حجم قابل توجهی از این مسائل به سرعت و به شکل موثری حل شدند. برنامه «راه حل» همچنین منجر به ساخت یک مدرسه ابتدایی در دهکده‌ای شد که قبلا هیچ مدرسه‌ای نداشت. این نشان می‌داد که بیشتر شکایات ثبت شده در آن منطقه، در مورد نیاز به آموزش بوده‌اند.

«راه حل» در منطقه کوراپوت از استان اودیشا بسیار موفق بود. اودیشا خانه 42 میلیون هندی است که یک سوم آنها زیر خط فقر زندگی می‌کنند. بزرگ بودن ناحیه، مشکل خدمات رسانی به جمعیت زیاد آن را دو برابر کرده است. موفق بودن «راه حل» در این منطقه، منجر به امضای یک توافق میان دولت و نهادهای مردمی برای اجرای برنامه گردید. با وجود این توافق نامه برنامه «راه حل» تبدیل به مسیر رسمی برای ثبت شکایت ها توسط دولت شد. این توافق‌نامه همچنین به شفاف ساختن قوانین و مسئولیت‌های مختلف نهادهای دولتی نسبت به مردم و به رشد دانش مردم در این خصوص، که قبلاً بسیار اندک بود، کمک  فراوانی کرد.

منبع: مدرسه ترویج و حمایت‌گری پرتو