«رستوران آخر جهان»

نویسنده: داگلاس آدامز

ترجمه‌: آرش سرکوهی

ناشر: چشمه؛ چاپ اول 1395

220صفحه؛ 16 هزار تومان

***

«رستوران آخر جهان» عنوان دومین مجلد از اثر پنج جلدی مشهور داگلاس آدامز، نویسنده‌ی بریتانیایی است. این مجموعه از موفق‌ترین و مهم‌ترین آثار علمی تخیلی دهه‌ی 80 و 90 قرن بیستم به حساب می‌آید که برای نویسنده‌اش اعتباری گران به همراه آورد. در معرفی این کتاب از صفت‌های اثری پست مدرنیستی، طناز و علمی تخیلی استفاده شده است و آن را رمانی پرمعنا توصیف کردند. این کتاب به سرعت به چندین زبان دنیا ترجمه شد و جزو آثار پرفروش و پرمخاطب قرار گرفت.

این کتاب اول بار در سال 1978 به عنوان نوعی کمدی در رادیو بی بی سی پخش شد. طولی نکشید که از آن یک سریال، چند اثر نمایشی، یک بازی رایانه‌ای و البته یک فیلم تهیه شد. البته از آنجایی که داگلاس آدامز در سال 2001 درگذشت بخشی از موفقیت‌های این کتاب را به چشم ندید.

داستان «راهنمای کهکشان برای اتواستاپ‌زن‌ها» (این عنوان، نام نخستین جلد و اثر 5گانه داگلاس آدامز است) آغازی شیرین و کمیک دارد. قرار است ماموران راه و شهرسازی خانه‌ی آرتور دنت را به دلیل قرار گرفتن در سر راه یک کمربندی ویران کنند، او مقابل لودر راه و شهرسازی می‌خوابد و اجازه‌ی این کار را نمی‌دهد. بعد سروکله‌ی رفیقش فورد پریفکت پیدا می‌شود که تا آن موقع آرتور فکر می‌کرد از نسل میمون است و اهل گیلدفورد. اما او اهل سیاره کوچکی در نزدیکی بتلگویس است. به قول آدامز خب «این فکر هزار سال سیاه هم به ذهن آرتور نمی‌رسید.» به هر روی فورد از راه می‌رسد و می‌گوید بلند شو برویم یک نوشیدنی بخوریم که باید مطلب مهمی را در میان بگذارم، و آن مطلب چیزی نیست جز اینکه تا 10 دقیقه دیگر گروهی آدم فضایی موسوم به وگون‌ها کره‌ی زمین را ویران خواهند کرد. وگون‌ها دستور داشتند که زمین را که سر راره یک بزرگراه کمربندی ماوراء مکانی است، نابود کنند، و به این شکل داستان با نابودی زمین آغاز می‌شود.

در جلد دوم سفر پرماجرای آرتور دنت و فورد پریفکت در کهکشان‌ها روایت می‌شود. روایتی مملو از دیالوگ‌های خنده دار و  رویدادهای پرجاذبه که داستان را به اثری خوش خوان و جذاب تبدیل کرده است. با این که نوشتن داستان‌های علمی تخیلی در زادگاه داگلاس آدامز، کار چندان نویی نیست اما بی شک این نویسنده بریتانیایی در ژانر علمی تخیلی توانسته است اثری منحصر به فرد و متفاوت خلق کند.

در کتاب «راهنمای کهکشان برای اتواستاپ‌زن‌ها» کامپیوتری هست که در پاسخ نهایی به سوال بزرگ درباره‌ی زندگی، جهان و همه چیز عدد 42 را نشان می‌دهد. این کامپیوتر بعد از هفت و نیم میلیون سال به این عدد می‌رسد؛ عددی که بعد از نگارش این مجموعه توسط داگلاس آدامز به یکی از مشهورترین اعداد بدل شد. کافی است همین عدد را در گوگل جست و کو کنید تا متوجه این مسئله بشوید. داگلاس آدامز در این کتاب دنیایی سراسر نوآفریده است که حتی برای مخاطبان داستان‌های علمی تخیلی اثری بدیع خواهد بود. او در جلد دوم این کتاب یعنی «رستوران آخر جهان» دو کاراکتری را راهی سفر کهکشانی می‌کند که در عین حال که آدم‌های بانمکی هستند، حرف‌های تامل برانگیزی هم می‌زنند. در این کتاب می‌توانید تفسیر کمیک مردی که جهان را در ید قدرتش دارد، از تاریخ سیاره‌ی زمین بشنوید. مردی که آرتور و فورد به دیدنش می‌روند تا سخن نهایی او را درباره زمین بشنوند. تاویل‌های بسیاری از مهم‌ترین اثر داگلاس آدامز از سوی منتقدان ارائه شده است و در همه‌ی این تفاسیر به تفکربرانگیزیِ شِمای عجیبی که نویسنده از جهان در این کتاب طراحی کرده، اشاره شده است.

ذهن خلاق داگلاس آدامز موجب شده است که شما تقریبا در هر صفحه از کتاب «رستوران آخر جهان» با رویدادی غیرمنتظره، عجیب و به شدت خیالی مواجه شوید، به طوری که بعد از خواندن بخش قابل توجهی از این رمان این سوال برای‌تان پیش می‌آید که به راستی نویسنده این همه اتفاق را از آستین کدام شعبده باز بیرون کشیده است. شاید به همین خاطر است که بسیاری از خرده روایت‌ها و رویدادهای داستان داگلاس آدامز اکنون جزو فرهنگ عامیانه مردم بریتانیا و همین طور آمریکا شده است.

جلد اول این رمان پنج گانه در تابستان سال 94 از سوی نشر چشمه و با ترجمه آرش سرکوهی منتشر شد و مجلد دوم این کتاب با عنوان  «رستوران آخر جهان» در بهار سال گذشته روانه بازار کتاب شد. مخاطبان آثار علمی تخیلی و کمیک به یقین از این کتاب خوش‌شان خواهد آمد. از طرفی این کتاب را می‌توان به مخاطبان ادبیات داستانی امروز جهان نیز معرفی کرد. داگلاس آدامز از نویسندگانی است که آن طور که بایسته است در ایران شناخته شده نیست. با خواندن این کتابِ مهم داگلاس آدامز، یکی از مهم‌ترین نویسندگان دهه‌ی هشتاد و نود میلادی در بریتانیا را شناخته‌اید.