روزنامه آسمان آبی در ادامه نوشت: هیچکس نمیداند آیا ذخایر نفتی موجود، پاسخگوی نیازهای بشر خواهد بود؟ صادرات کشورهایی که اقتصادشان نفتمحور است عموما به دو بخش صادرات نفتی و محصولات نفتی و صادرات محصولات غیرنفتی تقسیم میشود. صادرات نفتی که بخش عمدهای از اقتصاد کشورهایی مانند عربستان (۷۰ درصد) و قطر (۸۵ درصد) را تشکیل میدهد بهمعنی فروش نفت خام و محصولات نفتی پالایشی به سایر کشورهاست. عمده این محصولات شامل نفت خام، بنزین، گازوئیل، روانکنندههای صنعتی، سوخت هواپیما و... است، اما صادرات غیرنفتی بهمعنی صادرات محصولات پتروشیمی و سایر کالاها و خدمات است.
حجم تجارت غیرنفتی امارات
تجارت مستقیم غیرنفتی امارات متحدهعربی در طول سهماه اول سال 2017 با 6 درصد رشد به 270.1 میلیارد درهم رسید. این میزان در مدت مشابه آن در سال 2016، 254 میلیارد درهم بوده است. اطلاعات آماری اولیه سازمان گمرک کل امارات نشان میدهد سهم واردات از کل تجارت غیرنفتی کشور در همین مدت با افزایش 2.4درصد به 171میلیارد درهم و ارزش صادرات با 35درصد افزایش به 47میلیارد درهم رسید. ارزش واردات کشور در مدت مشابه سال گذشته 167میلیارد درهم و ارزش صادرات نیز 30 میلیارد درهم بوده است. بنا به اعلام سازمان گمرک این کشور، حجم کل تجارت غیرنفتی امارات در سهماهه اول 2017 از نظر وزن در حدود 43 میلیون تن بوده است.
شرکای تجاری
براساس بیانیه سازمان گمرک امارات، ساختار منطقهای شرکای تجارت غیرنفتی امارات در سه ماه اول سال، ثبات داشته و مناطق آسیا، استرالیا و جزایر اقیانوس آرام در ردهبندی شرکای تجارت غیرنفتی امارات صدرنشینی خود را حفظ کردهاند. سهم این مناطق از حجم کل تجارت غیرنفتی امارات 110 میلیارد درهم یعنی معادل 42درصد از حجم کل تجارت غیرنفتی آن بوده است. منطقه اروپا با 66 میلیارد درهم معادل 25درصد در مقام دوم فهرست شرکای تجاری امارات قرار دارد و بعد از آن، مناطق خاورمیانه و شمال آفریقا با ارزش 45 میلیارد درهم معادل 17درصد در رتبه سوم جا گرفتهاند. منطقه آمریکا و کشورهای حوزه کارائیب با 26 میلیارد درهم معادل 10درصد، آفریقای غربی و مرکزی با 11 میلیارد درهم یعنی 4درصد و شرق و جنوب آفریقا با هفت میلیارد درهم معادل 3درصد در رتبههای بعدی فهرست شرکای تجارت غیرنفتی سهماهه اول سال جاری امارات هستند.
برترین محصول تجارت غیرنفتی امارات
براساس دادههای اولیه آماری سازمان گمرکهای امارات، واردات طلای خام و کار شده با 27میلیارد درهم در رتبه اول برترین کالاهای وارداتی امارات بوده و 15درصد از حجم کل واردات امارات را به خود اختصاص داده است. صادرات کالای مذکور نیز با 14 میلیارد درهم یعنی 35درصد در رتبه نخست است.
غیرنفتیشدن اقتصاد عربستان از رؤیا تا واقعیت
چشمانداز ۲۰۳۰ عربستان سعودی که هدف آن گذر اقتصاد این کشور از وابستگی به نفت و ورود به دوران پسانفت است، در ماه جاری میلادی یکساله شد. باوجود اینکه خانواده پادشاهی عربستان تعهد داده این راه را ادامه میدهد، اما در مسیر تلاش برای متنوعسازی اقتصاد این کشور با موانعی جدی روبهرو میشود که ریشه در کمبودهای عمیق در درون اقتصاد و دولت این کشور دارد. اگر اراده سیاسی این چشمانداز تنها محدود به اصلاحات در رویه موجود باشد، عربستان سعودی نمیتواند همه ظرفیتهای طرح اصلاحات اقتصادی خود را اجرایی کند، چراکه اینکار تنها به تنظیم دقیقتر آنچه وجود دارد کمک میکند، نه تغییرات اساسی. چشمانداز ۲۰۳۰ عربستان با تنوعدادن به اقتصاد و توسعه فعالیتهای بخش خصوصی از وابستگی محض این کشور به نفت میکاهد. باوجود این اهداف برجسته، اقتصاد این کشور همچنان وابسته به نفت است که اختیار آن را دولت دارد. سال گذشته، نفت ۴۲ درصد تولید ناخالص ملی، ۹۰درصد درآمد صادرات و ۸۷درصد درآمد بودجه را تشکیل میداد. بخش بزرگی از این درآمدها متعلق به شرکت نفت دولتی این کشور یعنی «آرامکو» بود. تازهترین تلاش برای تغییر جهت در اقتصاد عربستان به ماه گذشته میلادی برمیگردد؛ زمانیکه ملک سلمان، پادشاه این کشور از اندونزی، مالزی، برونئی، ژاپن و چین دیدار کرد. گزارش شد عربستان در این دیدارها قراردادهایی در زمینه انرژی، هوا و فضا و طرحهای زیرساختی به ارزش ۶۵ میلیارد دلار امضا کرد.
صادرات خودروی ترکیه
صادرات صنعت خودروسازی ترکیه در ۱۰ ماهه نخست سالجاری میلادی به ۱۹ میلیارد و ۷۹ میلیون دلار رسید که ۵۸ درصد این میزان را صادرات خودرو و ۴۲ درصد آن را صنایع جنبی خودرو تشکیل میدهد. انجمن صنایع خودروسازی و اتحادیه صادرکنندگان خودروی ترکیه اعلام کرد در ۱۰ماهه نخست سالجاری میلادی معادل ۱۱میلیارد و یکمیلیون و ۳۹۱هزار دلار انواع خودرو صادر شده که بخش عمده آن به کشورهای اروپایی صادر شده است؛ همچنین در این مدت 6میلیارد و ۱۰۷میلیون و ۹۵۶هزار دلار از صادرات صنایع اصلی خودروسازی ترکیه را خودروی سواری تشکیل میدهد که نسبت به دوره مشابه سال گذشته ۸درصد رشد دارد. در این دوره صادرات کامیون و کامیونت ترکیه با ۱۰درصد افزایش به سه میلیارد و ۴۴۶میلیون و ۵۵۹ هزار دلار رسید. بررسیها نشان میدهد صنعت خودروسازی ترکیه در چهار استان این کشور متمرکز شده که در رأس آن، شهر بورسا واقع در ۴۵۰کیلومتری غرب آنکارا قرار دارد. صنعت خودروسازی در ترکیه بهعنوان بخش پیشرو در صادرات ترکیه بهشمار میرود و یکی از مهمترین اقلام صادرات این کشور را خودرو و تولیدات صنایع جنبی خودروسازی ترکیه تشکیل میدهد.
صادرات پوشاک ترکیه
میزان صادرات ترکیه در بخش پوشاک آماده در پایان سال ۲۰۱6 بالغ بر ۱9 میلیارد دلار شد. این میزان بالاترین رقم ۱۰ سال اخیر است. بیشترین میزان صادرات در بخش پوشاک آماده به میزان ۲۰ درصد به کشور آلمان انجام گرفته است. پس از آلمان نیز بیشترین صادرات پوشاک آماده به امارات متحده عربی، اسپانیا و فرانسه صورت گرفته است.
کاهش صادرات غیرنفتی قطر
موسسه مالی «الوطنی» که از مهمترین نهادهای اعتبارسنجی منطقه تلقی میشود، با ارائه گزارشی تاکید کرد: «صادرات غیرنفتی قطر تحتتاثیر نوسان قیمت نفت و مشکلات ناشی از آن کاهش یافته و همزمان پیشبینی شده است هزینههای دولتی قطر نیز درسال 2017 همچنان روند رو به کاهش داشته باشند. براساس این گزارش قطر بهدلیل مشکلات مالی، پروژههای عمرانی را همچنان کاهش میدهد و تعدادی از سازمانها را با یکدیگر با هدف کمکردن هزینهها ادغام میکند.دولت قطر همچنین اعلام کرده است که کسری بودجه سال گذشته این کشور 28 میلیارد ریال (6 میلیارد دلار) بوده و همزمان با برنامه دوحه برای میزبانی رقابتهای فوتبال جامجهانی 2022 چالشهای مالی پیش روی این کشور افزایش مییابد. دولت قطر پیش از این در پی کسری بودجه 13میلیارد دلاری و کمبود منابع مالی در سال 2016 و نیز ادامه این روند در سال 2017 ازطرح ادغام سه بانک بزرگ این کشور با هدف راهاندازی یک مؤسسه مالی مشترک بهمنظور تقویت ساختار نظام بانکی و کاهش هزینهها خبر داده بود. اقتصاد قطر نیمه نخست سال 2015 را نیز با کسری پنج میلیارد دلاری آغاز کرده بود. باتوجه به تحولات پرنوسان قیمتهای نفت و گاز، سهم صادرات در تولید ناخالص داخلی در نیمه نخست 2015 به 8/12درصد کاهش یافت. همچنین درحالی که سهم صادرات در تولید ناخالص داخلی(GDP) قطر کم شده، میزان مصرف و سرمایهگذاری افزایش یافته است.
اقتصاد نفتمحور اقتصادی کمرشکن
گروه اقتصادی الف، 3960730061بیثباتی قیمت نفت در سالهای گذشته، نگرانیهای بسیاری برای فروشندگان، دولتها و سیاستگذارانی که مسئولیت نظارت بر این صنعت مهم را دارند، بهوجود آورده است.