با نزدیک شدن به زمان اعلام پایبندی یا عدم پایبندی ایران به توافق هسته ای در آمریکا، شدت لحن مقامات آمریکایی علیه ایران افزایش بی سابقه ای یافته  بطوری که برخی مقامات آمریکایی بر خلاف گذشته صریحا از قراردادن نهادهای نظامی ایران از جمله سپاه پاسداران در لیست گروه های تروریستی و اعمال تحریم های شدید بر آن سخن می گویند.

به گزارش خبرگزاری ها، آن‌گونه که هربرت مک مستر مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ اعلام کرده واشنگتن فارغ از برجام قصد دارد تا راهبرد کلی خود را در قبال ایران اعلام کند. وی تاکید کرده که دونالد ترامپ در تصمیم خود در ارتباط با برجام به کل وضعیت ایران نگاه می‌کند و نه فقط برنامه هسته‌ای این کشور.

بخشی از سناریو خصمانه آمریکا علیه ایران در قالب کاتسا پیگیری می شود. این قانون که بخشی از سیاست های تهاجمی جدید دولت ترامپ در قبال جمهوری اسلامی ایران محسوب می شود با هدف قرار دادن مسائل مرتبط با توانمندی های نظامی کشور و همچنین موضوعات حقوق بشری موجب افزایش فشارهای اقتصادی و گسترش تحریم های بانکی بر علیه کشور ما و بسیاری از نهادها و شخصیت های تاثیرگذار آن می شود. در واقع کاتسا؛  قانون مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم است که بر اساس آن ایران، کره شمالی و روسیه هدف قرار گرفته شده است. این قانون راهبرد منطقه ای مقابله با تهدیدهای متعارف و غیرمتوازن ایران در خاورمیانه و شمال آفریقا، اعمال تحریم های بیشتر در پاسخ به برنامه موشک های بالستیک ایران، اعمال تحریم های مرتبط با تروریسم در رابطه با سپاه پاسداران، اعمال تحریم های بیشتر در رابطه با اشخاص مسئول در نقض حقوق بشر، اعمال تحریم های تسلیحاتی، تداوم تاثیر تحریم های مرتبط با حمایت ایران از تروریسم، گزارش درباره هماهنگی تحریم ها میان ایالات متحده و اتحادیه اروپا و گزارش درباره شهروندان آمریکایی بازداشت شده در ایران را شامل می شود.

 قانون کاتسا روز ۲۵ ژوئیه سال جاری (سوم مرداد) با ۴۱۹ رای موافق در برابر تنها سه رای مخالف در مجلس نمایندگان آمریکا به تصویب رسید. مجلس سنای امریکا نیز پیش از آن با ۹۸ رای موافق در برابر تنها دو رای مخالف با این طرح موافقت کرده بود و ۱۱ مرداد ماه توسط ترامپ امضا شد. بر اساس این قانون دولت آمریکا موظف است ظرف ۹۰ روز این تحریم‌ها را علیه ایران اعمال کند.

این قانون به مادر تحریم ها معروف است و یکی از اهداف آن قرار دادن نام سپاه در لیست گروه های تروریستی است. قانونی که به موجب آن سپاه پاسداران هم ردیف گروه های تروریستی قرار خواهد گرفت. به عبارتی هر چند این قانون به طور مستقیم برنامه و فعالیت‌های هسته‌ای ایران را نشانه نگرفته است اما به گفته کارشناسان این تحریم‌ها بدون شک بر افراد، شرکت‌ها و موسساتی که تحریم‌های آمریکا در چارچوب برجام درباره‌شان تعلیق یا لغو شده است تاثیر می‌گذارد و با توجه به گستردگی کاتسا آثار منفی آن بسیار عمیق‌تر احتمالا خواهد بود.

همچنین ترامپ قصد دارد برخلاف دو بار قبل که با اکراه پایبندی ایران به تعهداتش طبق برجام را تایید و به کنگره اعلام کرد برای بار سوم عدم پایبندی ایران به روح برجام و تعهداتش را اعلام نماید. در واقع پیش‌بینی‌های نزدیک به یقین حاکی از آن است که او قصد ندارد برای سومین بار پایبندی ایران به برجام را تایید کند. چنان‌چه این اتفاق بیفتد در عمل ترامپ توپ را به زمین کنگره انداخته است. این اقدام ترامپ به شکلی است که بدون خروج از برجام یا از بین بردن آن، با توافق هسته‌ای مخالفت کرده است. جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا چندی پیش در کنگره گفت که ماندن ایالات متحده آمریکا در توافق برجام با منافع این کشور همخوانی دارد. با این حال وی گفت که موضوع تایید نکردن پایبندی برجام موضوعی جداگانه است.

در واقع دولت ترامپ با تایید نکردن پایبندی ایران به توافق هسته ای تلاش دارد تا از آن بی آنکه جدا شود فاصله بگیرد. اینگونه دولت وی می تواند بر همکاران اروپایی برای تغییرات در توافق و یا تشدید بازرسی‌ها از مراکز هسته‌ای ایران فشار بگذارد. در این راستا برخی مقام‌های امریكایی هفته قبل گفته بودند كه ركس تیلرسون در لابی با كنگره امریكا قصد دارد قانون مصوب كنگره در مورد برجام را اصلاح کند و از این طریق، نقش رئیس‌جمهور در تأیید یا رد برجام را از بین ببرد؛ رویكردی كه زمینه‌ای فراهم می‌كند تا امریکا در برجام باقی بماند ولی دولت ترامپ مجبور نباشد هر 90 روز یك بار پایبندی ایران را به برجام تأیید كند.

بر اساس قوانین داخلی آمریکا از زمانی که ترامپ از اعلام پایبندی ایران به برجام امتناع کند، کنگره 60 روز زمان دارد تا در این‌باره تصمیم‌ بگیرد که توافق هسته‌ای امکان اجرا بیابد یا خیر.

 ترامپ در حالی پایبند نبودن ایران به برجام را اعلام خواهد کرد که تنها مرجع قانونی و بین‌المللی برای تعیین پایبندی ایران به برجام یعنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا کنون در هشت گزارش خود از زمان اجرای برجام، پایبندی ایران به تعهداتش را تایید کرده است و در دیدارها و سخنرانی‌های بین‌المللی و دو جانبه بر این موضوع نیز تاکید کرده است.

از این رو باید گفت ترامپ می خواهد ضمن کنار گذاشتن برجام و محول کردن نحوه برخورد با آن به کنگره، سیاست منطقه ای ایران را با تروریستی معرفی کردن سپاه با چالش مواجه سازد. از سوی دیگر چنانچه سپاه پاسداران در لیست تروریستی آمریکا قرار گیرد این نهاد به مثابه یک گروه تروریستی قلمداد خواهد شد. در این صورت آمریکا و دیگر کشورها می توانند نیروهای سپاه را چه در سطح منطقه ای و چه در سطح بین المللی مورد حمله قرار دهند.

تاثیرات دیگر قرار گرفتن سپاه در لیست گروه های تروریستی تحت تاثیر قرار گرفتن پیشرفت و رشد صنایع دفاعی و موشکی و اعمال فشارهای جدید به شرایط اقتصادی کشور می باشد. در سطح منطقه ای پیگیری چنین راهبردی در نهایت می تواند منطقه را به سمت بحران های بیشتری سوق دهد و احتمال این که درگیری مستقیم بوجود آید نیز هست.

بی بی سی اهداف جدید ترامپ را این گونه بیان می کند «دولت ترامپ می‌خواهد با یک تیر چند نشان بزند: از یک سو با مقصر دانستن ایران از زیر بار تعهد به توافق هسته‌ای خارج می‌شود، اما آن را به طور کامل فسخ نمی‌کند. چنین اقدامی می‌تواند پیام هشداری به شرکت‌های خارجی که مایل به سرمایه‌گذاری کلان در ایران هستند ارسال کرده و تاثیر روانی بازدارنده‌ای بر آنها بگذارد اما متحدان آمریکا را علیه واشینگتنن نشوراند. از سوی دیگر، تحریم همه‌جانبه سپاه نه تنها می‌تواند فعالیت های منطقه‌ای و بین‌المللی آن را با چالش‌های جدی مواجه کند....{و} تعاملات اقتصادی ایران با خارج را نیز دشوار کرده و به طور کلی فشار اقتصادی بر کشور را به طرز قابل‌توجهی افزایش خواهد داد».

بر همین اساس بود که سرلشکر جعفری چند روز قبل اعلام کرد «اگر اخبار پراکنده موجود درخصوص حماقت دولت آمریکا مبنی بر در نظر گرفتن سپاه به عنوان گروه تروریستی صحیح باشد، سپاه نیز ارتش آمریکا را در سراسر جهان به ویژه منطقه خاورمیانه، همسنگ داعش در نظر خواهد گرفت.»

محمد جواد ظریف نیز روز دوشنبه هشدار داد، در صورتی که واشنگتن چنین اقدامی بکند، تهران نیز دست به اقدامات متقابل خواهد زد.

سخنگوی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی نیز روز سه‌شنبه عنوان کرد که «رفتار آمریکا، جهانیان را کلافه کرده است، وقت آن است که به آمریکا درس‌های جدید داده شود». مسعود جزایری گفت«ظاهرا دولت ترامپ حرفی جز دشنام نمی فهمد و نیاز به شوک‌هایی دارد که مفهوم جدید قدرت در جهان امروز را متوجه شود».

پشت پرده اقدامات خصمانه آمریکا علیه ایران

گفته می شود ایپک، کمیته روابط عمومی اسرائیل و آمریکا، که در راستای منافع رژیم صهیونیستی در ایالات متحده فعالیت می‌کند، در تنظیم راهبرد جامع دونالد ترامپ علیه ایران «شراکت فعال» داشته است. روزنامه اسرائیلی جروزالم پست سه‌شنبه هجدهم مهر به نقل از «منابع آگاه» نوشت، راهبرد تازه‌ای که قرار است در روزهای آینده از سوی ترامپ علیه ایران اعلام شود، بخشی از فعالیت پیگیرانه ماه‌های گذشته لابی ایپک در تعریف دوباره برجام و تنظیم راهکارهای مقابله با تهران بوده است.

به نوشته جروزالم پست، ایپک ترامپ را به خروج از برجام فرا نخوانده بلکه ایجاد فشار بیشتر بر ایران، از جمله از راه تصویب تحریم‌های تازه علیه تهران و برقراری محدودیت‌ها را پیشنهاد کرده است. براساس این گزارش، ایپک فعالان و حامیان خود در کنگره را نیز فراخوانده تا قوانین جدید علیه ایران را به گونه‌ای تنظیم کنند که با مخالفت سایر قدرت‌هایی که امضاکننده برجام بوده‌اند، روبه‌رو نشود. به نوشته جروزالم پست، ایپک در تنظیم گام‌های خود توجه کرده است که حمایت هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات را حفظ کند تا وجهه فراحزبی‌اش در صحنه سیاست آمریکا خدشه‌دار نشود.