همه‌پرسی اقلیم به‌رغم مخالفت‌های گسترده بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در حال برگزاری است. فارغ از اینکه چه تبعاتی (اعم از اقتصادی، سیاسی و امنیتی) در انتظار این جغرافیا قرار گرفته است، اما رئیس اقلیم کردستان همچنان بر مستقل شدن خود از عراق اصرار دارد.  

هجوم به پمپ بنزین ها و فروشگاه های مواد غذایی

منابع محلی در اقلیم کردستان عراق از به وجود آمدن هرج‌ومرج و همچنین هجوم گسترده مردم به مراکز تجاری و فروشگاه‌های مواد غذایی به‌سبب نگرانی مردم از پیامدهای بسته شدن گذرگاه‌های مرزی خبر دادند. بر  اساس گزارش منابع خبری از جمله القرطاس نیوز و شبکه ماهواره‌ای الاباء، استان سلیمانیه از استان‌های مهم اقلیم کردستان (که به مقر جلال طالبانی رئیس جمهور سابق عراق معروف  است)، از شامگاه گذشته شاهد هجوم گسترده مردم برای خرید مواد غذایی و وسایل ضروری زندگی بوده و جاده‌های منتهی به جایگاه‌های سوخت هم شاهد صفوف طولانی خودروهایی بوده که شهروندان از ترس بسته شدن مرزها به این مراکز هجوم آورده‌اند.

یک منبع عراقی تأکید کرده است مردم در اقلیم کردستان عراق با شنیدن خبر احتمال بسته شدن گذرگاه‌های مرزی زمینی، به جایگاه‌های سوخت هجوم آورده‌اند که این مسئله به بروز بحران شدید ترافیک در جاده‌های منتهی به این مراکز و همچنین ایجاد صفوف طولانی شده است. به‌گفته این منبع، بنزین عملاً در بسیاری از جایگاه‌های سوخت اقلیم کردستان  عراق به اتمام رسیده است.

این منبع از هجوم گسترده مردم به انبارها و مراکز تجاری و اقتصادی برای انبار کردن مواد اساسی و مواد غذایی از ترس اتمام آن در بازار در صورت اعمال محاصره اقتصادی بر اقلیم از سوی کشورهای همسایه خبر داده است.

دولت عراق: نفت کردستان را نخرید

عراق از کشورهای خارجی خواست واردات مستقیم نفت خام از منطقه نیمه خودمختار کردستان را متوقف کرده و تجارت نفت را به دولت مرکزی این کشور محدود کند. این درخواست که به شکل بیانیه‌ای از سوی دفتر حیدر العبادی، نخست وزیر عراق، منتشر شد، در واکنش به برنامه دولت اقلیم کردستان برای برگزاری همه‌پرسی استقلال در روز دوشنبه صورت می‌گیرد.

براساس گزارش رویترز، به نظر می‌رسد منظور اصلی بیانیه دولت مرکزی عراق ترکیه بوده که کشور ترانزیت برای نفت تولید شده در کردستان است. نفت کردستان توسط خط لوله‌ای به سواحل مدیترانه‌ ترکیه برای صادرات حمل می‌شود. در این بیانیه آمده است بغداد از کشورهای همسایه و کشورهای جهان درخواست می‌کند در خصوص نفت، با دولت فدرال معامله کند. دولت عراق همواره مخالف فروش مستقل نفت خام از سوی دولت اقلیم کردستان بوده و به دفعات تلاش کرده است مانع صادرات نفت کردستان شود.

اختلاف بلندمدت سر زمین و منابع نفتی از جمله دلایل اصلی مورد اشاره دولت اقلیم کردستان برای درخواست استقلال است. کردستان عراق حدود ۶۵۰ هزار بشکه در روز نفت خام از میادین نفتی خود تولید می‌کند که شامل حدود ۱۵۰ هزار بشکه در روز از منطقه مورد مناقشه کرکوک است. حجم تولید این منطقه ۱۵ درصد از کل تولید عراق و حدود ۰.۷ درصد از تولید نفت جهانی را تشکیل می‌دهد.

 دولت اقلیم کردستان افزایش تولید به بیش از یک میلیون بشکه در روز تا پایان دهه جاری را هدف گذاری کرده است. در تولید نفت کردستان شرکت‌های نفتی متوسطی مانند گنل، DNO، گلف کی‌استون و دانا گاز حضور دارند. شرکت‌های نفتی بزرگ مانند شورون، اکسون موبیل و روس نفت نیز در کردستان پروژه‌هایی دارند، اما پروژه‌های آنها عمدتا در مرحله‌ اکتشاف است. با این‌همه روس نفت که شرکت نفت دولتی روسیه است، بیش از یک میلیارد دلار به دولت اقلیم کردستان وام داده که با فروش نفت تضمین شده و متعهد شده مجموعا چهار میلیارد دلار در پروژه‌های مختلف کردستان سرمایه‌ گذاری کند.

اقدامات غیرعلنی ایران در قبال همه‌پرسی اقلیم کردستان/ تصمیم‌گیری درباره روابط دوجانبه پس از همه‌پرسی، برعهده شورای عالی امنیت ملی است

رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به اقدامات غیرعلنی ایران در قبال همه‌پرسی اقلیم کردستان، تاکید کرد که تصمیم مسعود بارزانی به نفع اقلیم کردستان و تمامیت ارضی عراق نیست و با اشاره به لزوم اتخاذ تصمیمات قاطع‌تر از سوی دولت عراق، گفت که تصمیم‌گیری درباره روابط ایرن و اقلیم کردستان پس از انجام همه‌پرسی برعهده شورای‌عالی امنیت ملی است.

علاءالدین بروجردی با تاکید بر شفافیت مواضع جمهوری اسلامی در قبال برگزاری همه‌پرسی استقلال در اقلیم کردستان گفت: جمهوری اسلامی ایران از ماه‌ها پیش موضع خود را اعلام کرده بود و هفته گذشته نیز دبیر شورای عالی امنیت ملی در این رابطه موضع‌گیری کرد.

وی در واکنش به انتقاد برخی تحلیل‌گران مبنی بر اتخاذ مواضع انفعالی و دیرهنگام از سوی جمهوری اسلامی ایران در رابطه با برگزاری این همه‌پرسی در اقلیم کردستان اعلام کرد: بسیاری از اقدامات جمهوری اسلامی در ماه‌های قبل غیرعلنی بود. در واقع جمهوری اسلامی ایران اقدامات لازم را انجام داده اما لزوماً علنی نشده بود. رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس همچنین در واکنش به تصمیم رهبران اقلیم کردستان درخصوص برگزاری همه‌پرسی استقلال یادآور شد: واقعیت این است که کاری که مسعود بارزانی به‌دنبال انجام آن است، لزوماً به نفع کردستان و تمامیت ارضی عراق نخواهد بود.

نماینده بروجرد در مجلس با تاکید بر این‌که همه‌پرسی استقلال در اقلیم کردستان در همسایگی و کشور مرزی ایران در حال انجام است، خاطرنشان کرد: فرض بر این است که عراق به‌عنوان کشور همسایه ما تصمیماتی قاطع‌تر در ارتباط با تجزیه کشور خود اتخاذ کند؛ به هر حال این روزها، روزهایی مهم است و سرنوشت عراق را در سال‌های آینده رقم خواهد زد. رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی همچنین در پاسخ به این پرسش که باتوجه به آن‌که بنابر شواهد و قراین به احتمال قریب به یقیین همه‌پرسی استقلال در اقلیم کردستان برگزار خواهد شد، واکنش جمهوری اسلامی ایران پس از استقلال اقلیم کردستان از عراق چه خواهد بود، گفت: جمهوری اسلامی ایران این همه‌پرسی را به رسمیت نمی‌شناسد؛ چرا که طبیعتاً جمهوری اسلامی به تمامیت ارضی و یکپارچگی کشور عراق اعتقاد دارد. بروجردی در عین حال تصریح کرد: با این همه تصمیمات اجرایی در رابطه با چگونگی برخورد با این مسئله، برعهده شورای‌عالی امنیت ملی است و طبیعتاً این شورایعالی تصمیمات لازم در واکنش با این مسئله را اتخاذ خواهد کرد.

اقلیم کردستان، منطقه را در آستانه درگیری‌های جدید قرار داده است

«بینالی ییلدریم» نخست‌وزیر ترکیه امروز –دوشنبه- اعلام کرد که اقلیم کردستان عراق، منطقه را در آستانه درگیری‌هایی جدید قرار داده است. وی با تاکید بر اشتباه بودن استقلال کردستان از عراق، از آمادگی کشورش برای همکاری همه‌جانبه با بغداد به منظور کنترل مرزهای زمینی و هوایی خبر داد. ییلدریم اقدام اقلیم کردستان عراق در برگزاری همه‌پرسی را مغایر با قانون اساسی عراق دانست.

وی اضافه کرد: «امروز درخواست‌هایی از عراق و ایران مبنی بر بستن گذرگاه مرزی خابور به دست ما رسید و ما نیز جلسه‌ای با حضور وزارت‌خانه‌های مربوط تشکیل دادیم تا اقدام‌های لازم در این زمینه را انجام دهیم.» نخست‌وزیر ترکیه تصریح کرد: «هدف ما برقراری و محافظت از امنیت در منطقه است. مشکل ما در واقع کُردها نیستند بلکه مشکل، دولت اقلیم در شمال عراق است.»

 وی تاکید کرد که موضع ما در قبال برگزاری همه پرسی در اقلیم کردستان همسویی کامل با بغداد بوده و ما نیز درخواستی از بغداد مبنی بر محدود شدن همکاری به دولت مرکزی عراق دریافت کرده‌ایم که بر همین اساس روابط اقتصادی ما با اقلیم مشروط به اجازه دولت مرکزی عراق خواهد شد. وزارت امور خارجه ترکیه نیز پیش‌تر اعلام کرده بود که همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق چشم‌انداز روشنی ندارد و آنکارا نتایج این همه‌پرسی را به رسمیت نخواهد شناخت.