دکتر مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به رخداد دو زمین‌لرزه در مکزیک در اواخر شهریورماه گفت: در شهریور ماه 1396 وقوع دو زمین‌لرزه مهم در مکزیک موجب خسارت‌های جانی و مالی شد و میزان خسارت‌ها و نحوه رویارویی دولت مکزیک با این رخداد برای ما حاوی نکات درس‌آموز فراوانی بود.

وی زمین‌لرزه اول این کشور را در روز 16 شهریورماه (7 سپتابر 2017) دانست و اظهار کرد: در این روز، زمین‌لرزه‌ای با بزرگای 8.1 در نزدیکی ساحل «چیاپاس» مکزیک در زون فرورانش ورقه «کوکوس» به زیر ورقه آمریکای شمالی در عمق 75 کیلومتری در حدود نیمه شب ساعت 23:49 به وقت محلی رخ داد.

زارع، تعداد تلفات گزارش شده از این رخداد لرزه‌ای را 98 نفر ذکر کرد و ادامه داد: این میزان از تلفات برای چنین زمین‌لرزه‌ای در کشور مکزیک تعداد زیادی نیست.

استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله با بیان اینکه کانون زلزله حدود 90 کیلومتر از ساحل و حدود 98 کیلومتر از شهر «پیجی جیاپان» با جمعیت 15 هزار نفر فاصله داشت، یادآور شد: فاصله کانون زلزله با مکزیکو سیتی با جمعیت ثابت حدود 9 میلیون نفر در شب و جمعیت حدود 25 میلیون نفر در کلانشهر مکزیکو سیتی و حومه حدود 700 کیلومتر و با «گوتمالا سیتی» با جمعیت 950 هزار نفر حدود 350 کیلومتر بوده است.

وی اضافه کرد: بنابراین می‌توان گفت که هم از نظر فاصله مناطق جمعیتی از کانون زلزله و هم از نظر عمق (حدود 3 برابر عمیق‌تر از زلزله 11 مارس 2011 ژاپن) مکزیکی‌ها بخت خوبی داشته‌اند تا رخداد 16 شهریورماه به فاجعه انسانی بزرگی تبدیل نشود.

زارع در خصوص دلیل عدم ایجاد سونامی با توجه به بزرگای زلزله، توضیح داد: این امر به دلیل عمق زیاد زلزله بوده است که سونامی بزرگی شکل نگرفت.

دومین زلزله بزرگ مکزیک

عضو وابسته فرهنگستان علوم با اشاره به زمین‌لرزه دوم این کشور، خاطرنشان کرد: در روز سه‌شنبه، 28 شهریور ماه (برابر 19 سپتامبر 2017) زمین‌لرزه دوم با بزرگای 7.1 و با ژرفای 59 کیلومتر در ساعت 13:14 به وقت محلی (در میانه‌روز کاری) و در فاصله «رومرکزی» یک کیلومتری شهر «ایزوکار دو ماتاموروس» با 43 هزار جمعیت، فاصله «رومرکزی» 58 کیلومتری با  شهر یک و نیم میلیون نفری «پابلو دو زاراگوسا» و فاصله رومرکزی  120 کیلومتری شهر مکزیکوسیتی (با 25 میلیون نفر ساکنین کلان‌شهر مکزیکوسیتی) رخ داد.

وی اضافه کرد: باید یادآور شد که ژرفای 59 کیلومتری آن زلزله موجب شد که احتمالا این زمین‌لرزه تلفات نسبتا بالایی نداشته باشد، ولی از سوی دیگر این‌که زلزله در میانه‌روز و هنگام باز بودن مدارس و ادارات رخ داده است و موجب شده که تا 3 روز بعد از رخداد میزان تلفات 273 نفر اعلام شود.

زارع یادآور شد: بدیهی است بخشی از این خسارت‌ها به اثر خاک و تشدید «رابی‌ها» در مکزیکوسیتی نیز مربوط است.

مدیریت بحران نجات‌بخش کشور زلزله‌خیز مکزیک

این محقق حوزه زلزله‌شناسی با اشاره به وضعیت زلزله‌خیز بودن مکزیک خاطرنشان کرد: کشور مکزیک با حدود 127 میلیون نفر جمعیت، در سال 2016 میزان تولید ناخالص داخلی آن 1.5 تریلیون دلار (حدود 4 برابر ایران 80 میلیون نفری، با 435 میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی) است.

وی ادامه داد: در عین حال برنامه‌های مکزیک از نظر مدیریت بحران و کاهش ریسک در سه دهه اخیر جزو برنامه‌های موفق در کشورهای در حال توسعه بوده است. ایجاد سامانه هشدار پیش‌هنگام زلزله برای مکزیکوسیتی که از سال 1991 تاکنون (در طی 26 سال گذشته) عملیاتی بوده، نمونه‌ای از این برنامه‌ها است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه زلزله‌شناسی اضافه کرد: از سوی دیگر در دهه اخیر دولت مکزیک تمرکز جالب و موفقی بر روی برنامه کاهش ریسک با راهبرد حمایت از برنامه‌هایی که با نگاهی فدرال (استانی) هزینه‌های آسیب را در یک سانحه محتمل بعدی برای دولت فدرال کاهش می‌دهند، داشته است.

به گفته وی، این اقدام بر پایه درس‌های آموخته‌ شده از سوانح و زلزله‌های قبلی به تمرکز بر برنامه‌های نسبتا موفق آمایش سرزمین و برنامه‌ریزی شهری منجر شده است.

زارع اظهار کرد: چنین برنامه‌های موفقی، با به‌کارگیری نیروهای انسانی نسل جدید مکزیکی که فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های معتبر و آشنا به زبان‌های خارجی و مسلط به فناوری‌های جدید هستند، اجرایی شده است.