به همین دلیل معمولاً میانگین سنی مدیران کشور به خصوص در حوزه اجرایی در هر دوره چهار ساله از اول انقلاب به بعد افزایش یافته است. این در حالی است که در کشورهای پیشرفته میانگین سنی مدیریت اجرایی به طرز محسوسی در حال کاهش است. همچنین شرکت های بزرگ فناوری اولویت را بر بکارگیری جوانان گذاشته اند.

شاید یکی از دلایل عدم پیشرفت و توسعه کشور را نیز باید نبود جریان چرخش نخبگان و اولویت دادن به تجربیات جدید دانست. این در حالی است که پیامدهای استفاده از مدیران سالمند و افرادی که پیاپی به کرسی های وزارتی و مدیریتی می رسند مشخص و واضح می باشد. استفاده از روش ها و شیوه گذشته، نبود قدرت ریسک و نوآوری، به روز نبودن، تمایل به حفظ وضع موجود و ... بخشی از عواقب استفاده از مدیران کهنسال و تکراری در سیستم مدیریتی و اداری کشور می باشد. نا گفته پیداست که این سخن هرگز به معنای کنار گذاشتن تجربیات و درس گرفتن از راه های رفته نمی باشد. سخن اصلی اعتماد به جوانان شایسته و بکارگیری آنها می باشد.

البته این قضیه به قدری محل بحث و توجه رسانه ها و افکار عمومی شد که اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور در نخستین همایش جوانان توسعه و تعالی ایران گفت: به جهت سیاست‌گذاری برای جوانان عقب هستیم و متاسفانه مدیریت کشور تا حدی مسن شده است و شکاف نسلی در مدیریت زیاد شده و تا حدودی گرفتار پیری هستیم.

جهانگیری با بیان اینکه از جمله راهکارهایی که به آن اشاره می‌شود این است که پیرترها کنار روند و جوانان جایگزین شوند، گفت: همه دغدغه‌ای که در این زمینه مطرح می‌شود برای پیشرفت کشور است که البته باید این مساله ترکیبی از جوانان و باتجربه‌ترها باشد و برای حل این مساله به یک راهبرد نمی‌توان اکتفا کرد. بدنه مدیریتی کشور باید اصلاح شود. معاون اول رئیس‌جمهور بیان کرد: در جلسه شورای عالی اداری تصمیم گرفته شد که سن مدیریت کشور در دوره کوتاه هشت سال کم شود.

البته مخاطب این انتقادات را باید در درجه اول خود دولت یازدهم و دوازدهم دانست.

میانگین سنی کابینه های بعد از انقلاب

در سه دهه گذشته میانگین سنی اعضای کابینه در دولت‌های مختلف در یک روند صعودی در حدود ربع قرن افزایش یافته بود. البته بررسی میانگین سنی کابینه پیشنهادی دوازدهم نشان می‌دهد که مطابق روند حاکم در سه دهه گذشته میانگین سنی اعضای کابینه در دولت جدید حسن روحانی حدود 2 سال کاهش یافته‌ و حدود 58 سال است. البته بنا به روایتی در حال حاضر تفاوتی تقریبا در حدود 3 دهه میان میانگین سن وزیران کابینه و میانگین سنی جامعه وجود دارد.

گفتنی است بررسی ترکیب سنی اعضای کابینه در یازده دولت شکل گرفته پس از انقلاب اسلامی نشان می‌دهد که هرم سیاست‌گذاری در قوه مجریه طی 3 دهه گذشته، پیر و پیرتر شده‌ است. نخستین دولت جمهوری اسلامی با میانگین سنی حدود 37 سال تشکیل شد. ترکیبی که می‌توان آن‌ را جوان‌ترین کابینه پس از انقلاب نامید. انتقال اکثریت اعضای دولت اول به کابینه دوم، باعث افزایش میانگین سنی کابینه دوم به میزان 3 سال شد. این روند افزایش در دولت‌های سوم و چهارم نیز ادامه داشت، تا اینکه در کابینه نخست اکبر هاشمی‌رفسنجانی، میانگین سنی اعضای کابینه با کاهشی 3 ساله نسبت به کابینه پیشین به 41 سال رسید.

اما پس از دولت نخست سازندگی، میانگین سنی اعضای کابینه به‌طور مستمر افزایش یافت و در دومین دولت محمود احمدی‌نژاد به بیش از 50 سال رسید. حسن روحانی در نخستین دولت خود با انتخاب ترکیبی از وزرای مسن، میانگین سنی اعضای کابینه را به‌طور چشمگیری افزایش داد. به ‌این ترتیب میانگین سنی اعضای کابینه یازدهم در مقایسه با کابینه شکل‌گرفته در سال 1388 حدود 10 سال پیرتر شد. به این ترتیب در یک روند صعودی مستمر، سن سیاست‌گذاران هرم اجرایی کشور در یک بازه زمانی 34 ساله در حدود 27 سال افزایش یافت.

بکارگیری افراد بازنشسته و کهنسال در شهرداری تهران نیز به گونه ای بود که صدای بسیاری از حتی اصلاح‌طلبان را نیز در آورده است. این در حالی است که خود محمدعلی نجفی نیز پیش از این دارای مشکلات قلبی بوده و به همین جهت در دولت یازدهم از ریاست سازمان میراث فرهنگی،‌ صنایع دستی و گردشگری استعفا داده بود.

در کشورهای پیشرفته وضعیت چگونه است؟

کشورهای توسعه یافته، به خصوص در دهه‌های گذشته در میانگین سنی کابینه روندی کاهشی را طی کرده‌اند.

برای مثال کابینه فعلی جاستین ترودو نخست‌وزیر کانادا با میانگین سنی 49 سال حدود 2 سال جوان‌تر از نخستین کابینه استفان هارپر نخست‌وزیر پیشین است. همچنین میانگین سنی وزیران دولت در استرالیا طی دهه گذشته در یک روند کاهشی نسبتا مستمر قرار داشته‌ است و دولت مالکوم تورن‌بول، با میانگین 3/ 49 سال حدود 8/ 1سال نسبت به کابینه کوین رود جوان‌تر شده است.

بر مبنای آمارهای موجود میانگین سنی وزرای کابینه در انگلستان در سه دهه گذشته روندی کاملا مخالف روند طی شده در ایران را پشت سر گذاشته و میانگین سنی اعضای کابینه از سال1976 تا سال 2014 حدود 3/ 7 سال کاهش یافته ‌است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که وزیران پیشین در کشورهایی چون استرالیا، کانادا و انگلستان در دهه‌های اخیر، به ندرت بیش از یک دوره عهده‌دار پست وزارت بوده‌اند و اکثر وزیران سابق در این کشورها پس از بازنشستگی از هیات دولت در قالب مشاوران ارشد یا اعضای اتاق‌های فکر به ایفای نقش می‌پردازند.

پافشاری غول های فناوری بر استفاده از نیروهای جوان

با رشد اینترنت و فضای مجازی و رونق گرفتن شرکت های دانش بنیان و پیشرفته موج استفاده از نیروهای جوان به طور بی سابقه ای افزایش یافته است. در این راستا سیلیکون ولی به فرهنگ جوان‌گرایی شناخته شده است. نمودار زیر میانگین سن کارمندان غول‌های اینترنتی آمریکا از جمله گوگل، اپل و فیسبوک را نشان می‌دهد. با این‌که شرکت‌هایی مانندAOL کمتر جوان‌گرا هستند یا بیشتر کارمندان HP بالاتر از ۴۰ سال دارند؛ اما بسیاری از کارمندان شرکت‌های تکنولوژی در دهه دوم زندگی خود هستند.