به گزارش خبرگزاری ها، بازی نهنگ آبی یا Blue Whale پدیده عجیب و ترسناک دنیای مجازی است، بازی که سرنوشت شومی را برای کاربران خود رقم می زند. نامگذاری این بازی از پدیده به ساحل نشستن نهنگها میآید که نشانی از خودکشی است، به عقیده برخی این نوع از نهنگها برای خودکشی، خود را به ساحل میرسانند.
در سال 2013 در روسیه بازی آنلاینی در شبکه های مجازی دست به دست شد که موسس آن فیلیپ بودیکین جوان بیستودو سالهی روس سال و دانشجوی اخراجی رشته روانشناسی بود. هدف او از اختراع بازی این بود که افرادی بدون ارزشی را وادار به خودکشی کنند.
بودیکین معتقد بود کسانی که فکر میکنند در این جهان ارزشی ندارند و هیچکس اهمیتی برای آنان قائل نیست زبالههای زیستیاند که جهان باید از لوث وجودشان پاک شود!
البته واضح است که گردانندگان بازی شرکتکنندگان این چالش را مستقیماً زباله خطاب نمیکنند اما طراحی بازی از اساس به گونهای است که نوجوانانی با خصوصیات انزوا و افسردگی را هدف قرار داده و بنا دارد به آنان کمک کند از شر خودشان خلاص شوند.
یکی از شبکه های اجتماعی که این بازی در آن قرار گرفت وی کی نام دارد که شبکه اجتماعی شبیه به فیسبوک است و کاربران بسیاری از جمله در روسیه، اوکراین و مولدوای و قزاقستان دارد.
مراحل بازی نهنگ آبی
اطلاع دقیقی از مراحل مختلف بازی در دست نیست اما یافتههایی که از شرکتکنندگانی که بازی را به آخر بردهاند به جا مانده و اظهارات کسانی که در تمام کردن آن ناموفق بودهاند، نشان میدهد بازی از مراحل سادهای مثل ارسال عکس و اطلاعات شخصی برای گردانندگان آغاز میشود و تا بیدار شدن در ساعت مشخصی از نیمهشب و تماشای فیلمهای ترسناک، نشستن روی بام و آویزان کردن پاها، رفتن روی لبهی پل، بالا رفتن از جرثقیلهای بلند ساختمانی، گردش شبانه در گورستانها، حک کردن طرح یک نهنگ آبی روی ساعد با جسمی تیز، بریدن دست و فروکردن سوزن در بدن شرکتکننده را در بر میگیرد.
در مرحلهی پایانی چالش، شرکتکنندگان که طی ۴۹ روز توسط گردانندگان بازی از نظر روانی برای از بین بردن خودشان آماده شدهاند، فرمان خودکشی را دریافت میکنند.
گزارشهایی از قربانیان نهنگ آبی
چالش نهنگ آبی در کشورهای زیادی نفوذ کرده و مواردی از خودکشی یا اقدام به خودکشی در این کشورها نیز گزارش شده است: آرژانتین، برزیل، بلغارستان، شیلی، چین، کلمبیا، گرجستان، هند، ایتالیا، کنیا، پاراگوئه، پرتغال، عربستان سعودی، صربستان، اسپانیا، آمریکا، اروگوئه، ونزوئلا و ایران.
اولین نفری که بعد از طی مراحل 50 گانه اقدام به خودکشی کرد، دختری نوجوان اهل روسیه بود که در سال 2015 با دراز کشیدن روی ریل راه آهن به زندگی خود خاتمه داد. مطابق اعلام پلیس روسیه از نوامبر سال ۲۰۱۵ تا آوریل سال ۲۰۱۶ میلادی، ۱۳۰ مورد اقدام به خودکشی در ارتباط با بازی نهنگ آبی ثبت شده است. برخی نمایندگان پارلمان روسیه تشدید مجازات تشویق به خودکشی را پیشنهاد کردهاند.
چالش نهنگ آبی در هند رواج زیادی پیدا کرده و حداقل پنج مورد خودکشی به آن مرتبط دانسته شده است. جوان بیستودو سالهای که از چالش انتحاری نهنگ آبی نجات یافته، این تجربه را دردناک توصیف کرده است؛ تلهی مرگی که حتی اگر میخواست نمیتوانست از آن جدا شود. مقامات هندی از گوگل، فیسبوک و یاهو خواستهاند تمامی لینکهایی که کاربران را به چالش نهنگ آبی هدایت میکرد، حذف کنند.
نتیجه بررسی در مورد رواج موضوعات مختلف در وبگاه جستجوگر گوگل نشان می دهد که هند اکنون سومین کشوری است که طی ۱۲ ماه گذشته بیشترین جستجو در مورد چالش نهنگ آبی در آن صورت گرفته است. این در حالی است که جستجوی اینترنتی برای این بازی ظرف ماه گذشته بیشتر شده است.
در آمریکا، جِین پیِرسون، رئیس موسسه ملی سلامت روانی، درباره خطر نهنگ آبی هشدار داده و همزمان مقامهای امنیتی هم اعلام کردهاند که در حال تحقیق درباره آن هستند. از دیگر سو، در برخی مدارس ایالات متحده اطلاعیههایی برای آگاهیرسانی درباره خطرات بازی نهنگ آبی صادر شده است.
چطور میتوان نشانه خطر را تشخیص داد؟
انجمن ملی مقابله با خشونت علیه کودکان در بریتانیا در یکی از راهنماهای خود نشانههایی را فهرست کرده است که میتواند به شما کمک کند که تشخیص دهید یک نوجوان در دنیای مجازی و به طور پنهانی با کسانی ارتباط دارد و تحت تأثیر آنهاست.
اما باید توجه داشته باشید که دیدن هر یک از این نشانهها لزوما به معنای وجود چنین رابطهای نیست و ممکن است دلایل دیگری هم داشته باشد.
شایعترین نشانههایی که انجمن ملی مقابله با خشونت علیه کودکان فهرست کرده و نباید به آنها بی توجه بود، اینهاست:
نوجوان دائم تلاش میکند فعالیتهای آنلاین خود را پنهان کند
بیش از گذشته در اینترنت یا در شبکههای مجازی وقت می گذراند
وقتی کسی به او نزدیک میشود، صفحه کامپیوتر یا گوشی خود را تغییر میدهد
بعد از استفاده از اینترنت یا رد و بدل کردن پیامک، در خود فرو میرود یا عصبی به نظر میرسد
تعداد زیادی شماره تلفن یا آدرس ایمیل جدید در کامپیوتر یا گوشی خود دارد
چه باید کرد؟
اداره مقابله با سوءاستفاده از کودکان و حفاظت آنلاین در بریتانیا میگوید که تغییر رفتار نوجوانان گاهی عادی است و هشدار داده که نباید به آن واکنش شدید و خارج از اندازه نشان داد.
بهترین راه، برقرار کردن گفتوگوی آرام و باز با نوجوانان است. از طریق چنین گفتوگویی می توان عامل تغییر رفتار نوجوانان را شناخت و نگرانی آنها را برطرف کرد. حمایت روحی و عاطفی از نوجوان و اطمینان دادن به او از سوی والدین در چنین گفتوگویی اهمیت فوقالعاده زیادی دارد.
باید به نوجوان اطمینان داد که حرف زدن در مورد مشکلات باعث تنبیه او نخواهد شد. تحقیقات نشان داده است که نوجوانان اگر احساس کنند حرف زدن در مورد یک مشکل باعث میشود اجازه استفاده از اینترنت یا گوشی تلفن همراه از آنها گرفته میشود، معمولا ترجیح میدهند که در مورد مشکل حرفی نزنند؛ و همین پنهانکاری است که آنها را آسیبپذیرتر میکند.
نظر وزیر ارتباطات در مورد بازی نهنگ آبی
چند روز قبل آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فنآوری اطلاعات ایران در صفحه اینستاگرام خود به بازی یا چالش موسوم به نهنگ آبی اشاره کرد و آن را برآمده از اندیشههای شیطانی خواند.
آذری جهرمی با بیان اینکه با مدیران vk برای عدم اشاعه خشونت از طریق این شبکه اجتماعی مذاکره می کند، گفت: هرچند این شبکه اجتماعی در ایران مسدود است، اما برای این موضوع تلاش خواهیم کرد.
آذری جهرمی همچنین خاطر نشان کرده که انتقال مفاهیم در قالب زبان بازی تاثیرگذاری بیشتری دارد و در میان بازیهای مفید گاهی اندیشه های شیطانی نیز به یک بازی تبدیل میشود و نهنگ آبی یکی از این بازیها است، در این میان برای صیانت از جوانان مهمترین وظیفه را در کنار حاکمیت، خانوادهها برعهده دارند و رسانههای رسمی و اجتماعی برای اطلاع رسانی خوب عمل کردند. باید مراقبت کنیم کار رسانه ای دغدغه ایجاد کند و نه ترس، ترس ناشی از بیاطلاعی است و وظیفه رسانه دقیقا اطلاع رسانی است.
متاسفانه در بسیاری از سایت ها و play store ها نرم افزار بازی نهنگ آبی موجود است و کودکان و نوجوانان می توانند با چند کلیک ساده، بازی را روی گوشی و تبلت خود نصب کرده و با اتصال به اینترنت، مرحله اول را سپری کنند.
دستگیری ادمین بازی نهنگ آبی
حسن کریمی، مدیرعامل بنیاد بازی های رایانه ای نیز در این باره گفت: این چالش در یکی از شبکههای اجتماعی روسی به نام VK گسترش پیدا کرد و سازندههای آن مدتی است که دستگیر شده و این چالش از دسترس خارج شده است.
وی افزود: چالش نهنگ آبی نه وبسایت، نه بازی و نه اپلیکیشن است. بلکه یک چالش بوده (چالش سطل آب یخ) که اخیرا در بین مخاطبان شبکههای اجتماعی گسترش یافته است. این بدان معناست که سایت مشخصی نداشته و ارتباط کسانی که وارد چالش میشدند با ادمین از طریق فضای مجازی و شبکههای اجتماعی برقرار میشده است.
وی با بیان این که سازندگان این چالش دستگیر شدهاند گفت: از آنجا که نهنگ آبی نیاز به یک ادمین برای تایید و اعلام مراحل دارد، با دستگیری سازندگان آن عملا دیگر این چالش وجود ندارد.
کریمی تاکید کرد: بنیاد ملی بازیهای رایانهای چند ماهی است که از این چالش خبر داشته، اما موضع رسمی اتخاذ نکرده زیرا توجه به ماهیت این چالش، پرداخت رسانهای به آن عملا کمک تبلیغاتی برای آن خواهد بود تا اقشاری که از نظر روحی و روانی با مشکلاتی روبهرو هستند با آن آشنا شده و به سراغ آن بروند.