نظر منتشر شده
۱۱
توصيه به ديگران
 
کد مطلب: 28842
پاشنه‏های آشیل فضای سیاسی دانشگاه‏ها
تاریخ انتشار : شنبه ۱۵ تير ۱۳۸۷ ساعت ۰۹:۵۳

مقدمه

در ماه های اخیر اعتراض ها و تجمع های مختلفی در دانشگاه های مختلف کشور صورت گرفته است که در نوع خود کم نظیر بوده است. اعتراض، رکن جدایی ناپذیر فضای دانش‏جویی است لیکن علت کم نظیر بودن اعتراض ها اخیر از این جهت است که مسایل به وجود آمده به راحتی تبدیل به تحصن چند صد نفری و چند روزه می شود. از این رو تحلیل عوامل موثر بر این اعتراض ها برای مسؤولان کشور امری ضروری است. بدیهی است که همه اعتراض ها را نمی توان در قالبی واحد تحلیل کرد، لیکن در این تحلیل تلاش می شود تا دسته ای از عوامل موثر در ایجاد فضای فعلی در دانشگاهها مورد توجه قرار گیرد. چه بسا در هر اعتراض به اقتضای بررسی شرایط خاص خود بخشی از این عوامل، موثر نبوده و حتی آن اعتراض عوامل خاص خود را داشته باشد.

بررسی دو دسته از اعتراض ها ضرورت بیشتری دارد:

• اعتراض ها با منشا صنفی: این اعتراض ها معمولا منشا حقیقی دارند و یک مسئله صنفی به حق عامل تحریک دانشجویان است. در فرآیند شکل گیری این اعتراض ها عده ای فرصت را مغتنم شمرده و سعی می کنند آن را به نفع منافع سیاسی و یا گروهی خود سوق دهند.

• اعتراض ها با منشا سیاسی: اصل وقوع این اعتراض‏ها نشان دهنده وجود مشکل‏های جدی ای در دانشگاه هاست. چرا که تشکل های ارزشی به واسطه بینش انقلابی و هم سویی آرمانی با دولت و ... هدف تخریبی نداشته و به دنبال سوء استفاده هم نیستند. لذا قبل از تحصن راه های متعددی را برای حل مشکل ها پیموده اند و به این نتیجه نرسیده اند و تحصن به قول معروف نشانه کارد به استخوان رسیده است. البته دسته سومی از اعتراض های دانش جویی با منشا سیاسی از سوی عناصری نظیر اعضای انجمن های اسلامی تعطیل شده و ... نیز صورت می گیرد که در این نوشته به آن ها نمی پردازیم.

دو قشر می توانند در مدیریت درست فضای سیاسی نقش جدی ایفا نمایند که عدم توجه آن ها کافی به رسالت هایشان بخشی از زمینه های شکل گیری اعتراض ها دانشجویی به شکل ناسالم است.

1. روسای دانشگاهها

متاسفانه در انتصاب روسای دانشگاهها کمترین توجه به ضورت آشنایی با فضای فعالیت دانشجویی آشنا نیستند و این عدم آشنایی عوارضی را به دنبال دارد.
• انفعال در تصمیم گیری ها و متاثر شدن در مراجع نه چندان صالح.
• نگرش تهدیدی به تشکل های دانشگاهها و نگرش امنیتی به اعتراض ها دانشجویی.
• سلب اعتماد دانشجویان از روسای دانشگاهها و استفاده آنها از روش های اعتراضی نظیر تجمع و تحصن و ... برای پیگیری مطالبات.
• و از همه مهمترین انتخاب استراتژی غلط از سوی روسای دانشگاهها در مواجه با اعتراض دانشجویی.
• و ...

مجموعه این عوارض خود را در نحوه مدیریت اعتراض ها دانشجویی نشان می دهد. به عنوان مثال در تحصن های صنفی بدون مجوز در نظر گرفتن مطالبات به حق و با نگرش تک بعدی نبست به سوء استفاده احتمالی سیاسی از تحصن، روسای دانشگاهها با طرح گزاره هایی نظیر "اگر تحصنی را تحویل بگیریم هر روز شاهد تحصن خواهیم بود" و یا "تحصن سیاسی است" با بی اعتنایی کامل با دانشجویان برخورد می کنند که این خود عامل تشدید کننده اعتراض های دانشجویی است. در حالی که استفاده سیاسی از تحصن ها را می توان به روش های مختلف از جمله جداسازی مطالبات دانشجویان از جریانات سیاسی به خوبی مدیریت نمود.

به نظر نویسنده ضعف روسای دانشگاهها مهمترین عامل در ایجاد فضای سیاسی ناسالم در دانشگاهها است که این نوشته مجال ذکر مصادیق متعدد در این زمینه نیست. این مساله منجر به اعتراض شدید تشکل های ارزشی در چند دانشگاه در ماه های اخیر شده است. قاعدتاً در صورتی که روسای دانشگاهها از درک درستی در مسایل دانشجویی برخوردار بودند؛ نباید مجموعه های متعلق به نظام و هم نوا با دولت (حداقل در آرمانها) برای اعتراض به ابزارهایی چون تحصن متوسل شوند. این خود یکی از بهترین شواهد وجود ضعف جدی در مسوولان دانشگاهها است.

2. تشکل‏های ارزشی
فضای دانشجویی فضای طالب انتقاد است و لذا این فضا دست کسانی قرار می گیرد که بیشتر منتقد باشند چرا که روحیه دانشجویی ذاتاً آرمان گرا و منتقد است. در دولت گذشته متاسفانه تیغ تندترین انتقادها به مبانی نظام بوده و فضا را در اختیار کسانی قرار داده بودند که به نام انتقاد اصول نظام را زیر سوال می بردند. آنچه توانست فضای سیاسی دانشگاهها را از دست این جریان خارج کند، ورود بدنه ارزشی به انتقاد از وضع موجود کشور با اعتقاد به مبانی انقلاب بود. مهمترین ویژگی جریان عدالت خواهی این بود که داعیه دار مطالبات مردمی بود و فراتر از تقسیم بندی های سیاسی حقوق مردم را مطالبه نمود.
 اینک تشکل های ارزشی در دانشگاهها دارای دو آسیب جدی هستند.

عده ای اساساً خود را از کارکرد انتقادی معاف کرده اند. این مساله یا به علت نزدیکی و صمیمیت این تشکل ها با روسای دانشگاهها و سایر مسوولان است که به طور طبیعی محافظه کاری  کند و شدن تیغ نقد تلخ طلب کارانه را به همراه خواهد داشت و یا به علت محافظه کاری ناشی از نگرانی تضعیف دولت و ...

آسیب دوم اینکه امروز مطالبات معدود تشکل های ارزشی منتقد از مطالبات مردمی و بویژه مطالبات به حق دانشجویی فاصله گرفته است. مثلاً تا کنون چند تشکل دانشجویی ارزشی مقابله دولت با گرانی را مطالبه کرده و مسوولان را به پاسخگویی دعوت کرده اند؟ یا چند مطالبه برای احقاق حقوق صنفی از سوی دانشجویان ارزشی دانشگاهها صورت گرفته است؟

این دو آسیب به همراه ایجاد محدودیت از سوی دانشگاهها برای تشکل های ارزشی منتقد باعث می شود علم جذاب و دانشجو پسند نقد در اختیار کسانی قرار گیرد که صلاحیت آن را ندارند و آماده اند تا از خواسته های به حق دانشجویی در راستای منافع خود استفاده کنند.

نتیجه‏ها:

در تحلیل اعراض های دانشجویی باید به سه نکته زیر توجه کرد:

اولاً: در دانشگاهها مطالبه به حق صنفی و غیر صنفی وجود دارد که به موقع به آنها توجه نمی شود.

ثانیاً: عده ای به هر دلیلی برای رسیدن به مقاصد سیاسی آمادگی مصادره به مطلوب اعتراض ها دانشجویی را دارند و برای استفاده از آنها برنامه ریزی می کنند.

ثالثاً: با توجه به نکات گفته شده تغییر رویه مدیریتی روسای دانشگاهها و فعالیت منتقدانه تشکل های ارزشی می تواند ضمن توجه به مطالبات به حق دانشجویی فضای سالم سیاسی را در دانشگاهها به ارمغان آورد.
  
 
داریوش
۱۳۸۷-۰۴-۱۵ ۱۰:۴۷:۱۴
شما در تحلیلتان طوری وانمود کرده اید که انگار جنبشهای دانشجویی خارج از سیستم به اصطلاح ارزشی خاص حق حیات ندارند و به حق تعطیل شده اند که این عین استبداد مطلق است و ضمنا باید گفت عامل اصلی پسرفت های فرهنگی و آموزشی و... در محیطهای دانشگاهی و حتی بیرون از آن همین برخوردهای قهرآمیز با جنبشهای دانشجویی میباشد که به صورت کاملا مشهودی نمایان شده و سطح بینش سیاسی را در اینگونه محیطها به شدت کاهش داده است. آقای سلطانی محدود کردن دایره فعالیت دانشجویان به مسایل صنفی و صرفا غیرسیاسی دردی را از مشکلات عظیم دانشگاهها درمان نمیکند چراکه دانشجویان برای غذا و پوشاک و خواب به دانشگاه نیامده اند بلکه مطالبالتی فراتر از این مسایل سطحی دارند که متاسفانه سرکوب آنها نتایج دهشتناکی در کل جامعه دارد (70149)
 
ميثم
۱۳۸۷-۰۴-۱۵ ۱۰:۵۹:۵۴
اولا نگارنده عزيز چنان مصادره به مطلوب فرموده اند كه كسي اگر از اوضاع داخلي ايران بي خبر باشد فكر مي كند كه تشكل هاي ارزشي و ... هر روز در حال اعتراض به خاطر مسائل و مشكلات مردم اند و خودآگاهي سياسي اين طبقه آنها را از منفعت طلبي صنفي و نزديكي با ساختار سياسي دور كرده است. فعلا كه در شرايط سخت سياسي و اقتصادي حنبش مبارزه با مفاسد اقتصادي دانشجويان هر روز در حال شام خوردن با رئيس جمهور است و نداي اعتراضي كه در پي حقوق مردم ياشد مثل تمام سال هاي گذشته از اين گروه به گوش نمي رسد.
2) گفته ايد كه يكي از دلايل تحصن ها اقدامات روساي انتصابي است. البته نگفته ايد چرا فرايند دموكراتيك براي انتخاب روسا وجود ندارد و دولت هر كه را بخواهد رئيس مي كند و هر كه نخواهد حذف. و البته اساتيد هم از اين قائده مستثنا نبوده و در اين سه ساله شاهد خروج تمام اساتيد مستقل از داشنگاه بوده ايم .
3)تمام اتهام خاتمي و دولتش در حال حاضر از ظرف بيگانگان و ماهواره ها تثبيت نظام در اوج بحران است؟ خاتمي تيشه به ريشه نظام زد يا احمدي نژاد كه با اين وضع اقتصادي كه براي مملكت درست كرده همه را از آينده و نظام و انقلاب نااميد كرده ؟ خاتمي اتفاقا تثبيت كننده نظام بود كه سعي مي كرد علي رغم تمام بحران هايي كه دوست هاي ارزشي شما براي نظام به وجود آوردند تعائل سيستم را حفظ كند. (70153)
 
۱۳۸۷-۰۴-۱۵ ۱۱:۳۶:۴۲
کدام تشکل سیاسی واقعا به وضع موجود اعتراض نموده آیا جز در چند مورد آنهم برای تبلیغ برای دولت بوده.
نگارنده مقاله هر چند خواسته با دیدی بی طرفانه نقد کند اما نتوانسته جانبداری خود از جناحی خاص را پنهان نماید طوری که در سراسر مقاله ما شاهد دم خروس هستیم( اشاره به مثال معرف) که البته با توجه به اینکه در سایت الف ( که معتدل تر از بقیه سایت های اصولگراست ) نمی تواند چندان عجیب باشد
دوست عزیزی چیزی که باعث خفقان فضای دانشجویی شد نه بقول شما تشکل های ارزشی هستند چرا که از قبل نیز آنها وجود داشتندبلکه برخوردهای قضایی و امنیتی و سیاسی بعضا سرکوبگرانه با دانشجویان معترض بود.
آقای سلطانی جنابعالی هیچگاه در طی مقاله مذکور جانب انصاف و بی طرفی را رعایت ننموده و به همین جهت نتوانسته اید تحلیلی صحیح و واقعی از امور عرضه دارید . (70162)
 
مهدی
۱۳۸۷-۰۴-۱۵ ۱۲:۲۵:۵۳
متاسفانه در جامعه طوری تبلیغ می شود که دانشجو ی خوب دانشجوی سست وبیحال وبی رمق است که باید یک ناظر بی نظر باشد که برآنچه که در جامعه می گذرد سکوت کرده و هرموقع که لازم شد چند دانشجو در جایی جمع شده و شعار علیه یابه نفع کسی چیزی یا جناحی سر بدهند . باید به دانشجو و دانشگاه این آزادی و استقلال را داد که بتواند نظر خود را در فضایی آزاد و بدون ترس از عواقب آن مثل اخراج یا مسائل امنیتی و.... بیان کنند . تا به دانشجو این اعتماد به نفس داده شود که نظر او به عنوان نسل نخبه که باید در آینده کشور را اداره کند دارای اهمیت است .متاسفانه کسانی که در کشور مسئولیت پیدا می کنند ابتدا در دانشگاه نبودند بلکه ابتدا مسئول می شوند سپس به سراغ تحصیلات آکادمیک می روند . همین موضوع باعث شده که به دانشگاه به عنوان یک مرکز تولید مدرک نگاه شو د. در کدام نقطه مملکت برای برنامه ریز ی برای آینده از دانشگاه نظر خواهی شده است . تازمانی که تحمل هو کردن و فریاد دانشجو یان رانداشته باشیم نمی توان جامعه ای پویا و رو به جلو داشت . (70174)
 
ع.ر.ک
۱۳۸۷-۰۴-۱۵ ۱۸:۰۸:۳۰
وقتی به دانشجویان اعتماد ندارند .. دانشجویان ارزشی و غیر ارزشی می شوند. آخر نویسنده مقاله چگونه گروه های به اصطلاح ارزشی را که همیشه قدر می بینند را با بقیه دانشجویان عادی که نامحرمندو غیر خودی مقایسه می کنند؟

دانشجویان به اصطلاح ارزشی به چه چیز باید اعتراض کنند؟ نکند منظور نویسنده محترم این است که دانشجویان مثلا ارزشی مزبور محض خالی نبودن عریضه اعتراض زرگری (مثل دعوای زرگری) راه بیندازند که (70198)
 
۱۳۸۷-۰۴-۱۵ ۲۲:۵۱:۳۱
لطفا بفرمایید چرا انتخاب رؤسای دانشگاهها توسط کسی که منتخب انتخابباتی است که اکثریت مردم در آن شرکت کرده اند و آن هم دانشگاهی که با پول همه مردم اداره می شود و نه دانشجویان انتخابی غیر دموکراتیک است؟ مگر نه این است که دانشجویان نه تنها طلبکار نیستند بلکه بدهکار دولت و ملت از قبل آموزش رایگانند؟ براساس کدام فلسفه و منطقی دانشجویان حق رای دراداره دانشگاه دارند؟ چرا باید درباره آنها نسبت به بقیه ملت تفاوت قائل شد؟ (70244)
 
امیر
۱۳۸۷-۰۴-۱۶ ۱۴:۰۲:۴۰
به هر حال باید توجه داشت که هر اعتراضی باید منشا خاصی از یک جریان انتقادی منشعب شده باشد.با توجه بن این که من در دو نسل متفاوت (سال های 1372 و 1382 ) وارد دانشگاه شده ام تفاوت آشکار تغییرات اجتماعی را در دو نسل لمس کردم.
نمی توان منکر تفاوت رفتاری و نحوه عملکرد مسئولان را در مواجهه با جوانان در این دو نسل نادیده گرفت ضمن این که با وجود راه های متفاوت ارتباط با فضای خارج از کشور هر روز این روزنه ها که با دنیای خارج به وجود آمده بیشتر می شود و ارتباط بیشتری شکل می گیرد.امیدوارم کار کبک را تقلید نکنیم. (70325)
 
hossein
۱۳۸۷-۰۴-۱۷ ۰۴:۵۰:۱۹
دانشجو باید درس بخواند با سیا ست چکار دارید
تاز تو امرکا و انگلیس و کانادا کجا دانشجو یان سیاسی هستند بیشتر سو سول ومعتاد و همجنس باز و گرفتار گرانی هزینه تحصیل ..برید بگذارید باد بیاد و انقدر نق نزنید همین هم از سر تون زیادی و ما حسرت ان را داریم کفتیم تو خارج حتما حلوا پخش می کنند ذکی ..شما رو که مشگل عقلی و روانی دارید خدا شفا بده و یک زن اهل زندگی و سالم به من (70420)
 
سارا
۱۳۸۷-۰۴-۱۷ ۰۸:۵۲:۳۸
به نام خدا
همه آنچه فرمودید درست اما
در دانشگاه گاهی باید یک فکر هرچند غلط هرچند مخالف هیئت حاکمه - هرچند مخالف اسلام - شیعه و ... گفته شود.
چرا؟!
شاید شما آن را غلط می پندارید و حال آنکه درست است.
مگر گالیله آن حرف غلط را نگفت ؟!
مگر نه انکه قوانین البرت اینشتین همه قوانین به اثبات رسیده جناب نیوتن را زیر سئوال نبرد؟
اینکه ما فکر کنیم آنچه گذشتکان در کتب دینی - فقهی - اجتماعی - سیاسی و یا علمی ما نوشته اند 100 % درست و بقیه نادرست است خود غلط است.
چرا ما باید نهادهایی را که بوده اند و فعالیت داشته اند بصرف اینکه دیگر با ما نمی سازند غیر قانونی اعلام کنیم.
چرا دانشجویان ما باید در دو گروه خودی و غیر خودی تقسیم بندی شوند.
چرا ما باید فکر کنیم که یک دانشجو از روز اول که وارد دانشگاه شده باید یک بچه مسلمان حزب الهی دو آتشه باشد. اعتراض نکند - همواره برای همه روضه های ما گریه کند. چپیه به گردن داشته باشد - سرکلاس درس از استاد نپرسد و او را به چالش نکشد. و ببخشید ببخشید - اگر معاون دانشگاه از او ... خواست صدایش در نیاید و ...
و خداوند می داند آنچه در دلهای ما و شماست. (70443)
 
آرمان حقیقی
۱۳۸۷-۰۴-۱۷ ۲۰:۳۷:۰۳
سلام.عرض ادب و احترام به اعتقاد بنده اعتراض و تحصن در محیط دانشگاهی امری نامعمول نیست .اما چند نکته وجود دارد 1.نگاه به جریانات سیاسی جامعه ورصد وقایع مختلف وحق اظهار نظر و بیان جزءحقوق دانشجویان و کاملا به حق است و نباید به آن نگاه امنیتی داشت و ان را طرد کرد ضمن انکه هر جامعه ای مختصات خاص خود را دارد و نباید به حکم آنکه بالفرض در فلان کشور دانشجویان در دانشگاهها با سیاست بیگانه اند لذا در ایران نیز چنین باشد از طرفی در آن جوامع مطبوعات آزاد .رسانه های خصوصی .خبرنگاران آزاد .و موسسات و انستیتو های تحقیقی این وظیفه را بر عهده میگیرند .2در کشور ما حس تعهد وظرفیت نقد پذیری پایین است به این دلیل مسولین دانشگاهی و کشوری نقد و اعتراضات دانشجویی را بر نمی تابند لذا برای فرار از آن یا انرا امنیتی جلوه می دهند و یا دا نشجویان را از بیان مطالباتشان بر حذر می دارند ................................ 3جناب آقای سلطانی جنابعالی بر چه اساسی تشکلها را ارزشی ویا فاقد ارزش می نامید این بحثی حساس است که نیاز به کالبد شکافی دارد ضمن آنکه اگر روزی تمام تشکلها داری یک نظر و عقیده بودند آن روز را روز خوش یمنی ندانید (70563)
 
امیر حسین
۱۳۸۷-۰۴-۲۱ ۰۰:۲۹:۵۳
چه تثبیت کنندگان نظامی که غائله 18 تیر 78 کوی دانشگاه یا استحاله از درون یا فشار از پائین و چانه زنی از بالا یا استعفاهای وزیران،استانداران و نمایندگان مجلس و یا اعتصابات مجلس هشتم یا تعلیق فعالیتهای هسته ای را به وجود میاورند (70839)
 


نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.