کد مطلب: 19428
نگاهی به عملكرد دو ساله شورای عالی انقلاب فرهنگی
تاریخ انتشار : دوشنبه ۲۶ آذر ۱۳۸۶ ساعت ۰۳:۲۴
اشاره: درپی انتشار تحلیلی با عنوان " عملکرد ناکارآمد شورایعالی انقلابفرهنگی از زبان ارقام" در الف، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی با ارسال دفاعیه ای، ضمن دفاع از عملکرد این شورا، تحولاتی که در دوره جدید فعالیت این نهاد فرهنگی رخ داده است را نویدبخش تحولات آتی در سطوح مختلف فرهنگی دانست. متن کامل این دفاع از عملکرد در ذیل می آید. "الف" با استقبال از پاسخگویی این نهاد عالی فرهنگی، ضمن دعوت از کارشناسان مسائل فرهنگ به نقد این دفاعیه، این بحث ها را گشایشی برای آسیب شناسی فرهنگی نهادهای مسئول فرهنگ کشور و گامی برای بهبود هرچه بیشتر عملکرد این نهادها ارزیابی می کند.
تحولاتی که اخیرا در دوره جدید فعالیت شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان مرجع عالی سیاست گذاری کلان کشور در حوزه علم و فرهنگ رخ داده است به درستی مبین حرکت های نوید بخش و تحول آفرین درسطوح مختلف فرهنگی و اجتماعی جامعه اسلامی و رو به رشد ایران است. این شورا از بدو تاسیس تا کنون در سایه رهنمود های دقیق و هوشمندانه رهبر فقید و بنیان گذار بزرگ انقلاب اسلامی و رهبر فرزانه انقلاب توانسته است در راه توسعه و تعالی ایران اسلامی گام های ماندگار و برجسته ای را بردارد که به خوبی می توان امروز آثار و پیامد های مثبت وملموس آن را در لایه های گوناگون جامعه به ویژه در عرصه علم و فرهنگ شاهد بود. اما امروز آنچه که این مرجع عالی را وارد مرحله دیگر و ویژه ای کرده است رویکرد تازه ای است که این مرجع در حوزه علم وفرهنگ اتخاذ کرده است و تا کنون هم توانسته است در این حرکت جدید قابلیت و توانایی های موثری را از خود بروز دهد. شورای عالی انقلاب فرهنگی با توجه به سند چشم انداز بیست ساله و اهمیت غیر قابل انکار نیل جمهوری اسلامی ایران به مقام اول علمی در سطح منطقه تا سال 1404؛ توجه به عوامل و شرایط رسیدن به چنین هدف مهم و بزرگ را در سرلوحه کارها و برنامه های خود قرار داده است و اکنون بیش از پیش تلاش می کند با اتخاذ سیاستگذاری های لازم و تصویب مصوبات هدف مند بستر لازم را بری این مهم فراهم سازد. با توجه به اهمیت مقوله فرهنگ در نظام جمهوری اسلامی ایران و نقش آن در استقرار ثبات و انسجام جامعه به عنوان اولین و مهمترین لازمه و بستر توسعه پایدار و همه جانبه ؛ شورای عالی انقلاب فرهنگی از چندی پیش درپی رهنمود های مقا م معظم رهبری و اولویت های مهم تعیین شده از سوی معظم له که شامل سه اولویت مهندسی فرهنگی،نقشه جامع علمی کشور و تحول و نو سازی نظام آموزشی می باشد؛ مجد دانه در صدد برآمد با اتخاذ رویکرد های جدید و سازنده این ماموریت های سه گانه را در راستای تکمیل وظائف و رسالت های خود محقق سازد.
مشارکت و تعامل مستمر و سازنده شوراي عالي انقلاب فرهنگي با نخبگان جامعه و مراكز تحقيقاتي و دانشگاهي در فرآيند تصميم سازي‌هاي علمي و فرهنگي کشور؛ درون مایه اصلی این رويكرد ها ی كلان می باشد. توجه به جلب همكاري اعضاي هيئت علمي دانشگاهها و علما و فضلاي حوزه‌هاي علميه و ساير نخبگان جامعه برای شوراي عالي انقلاب فرهنگي مهم و در اولویت است. هر چه همكاري و همراهي نخبگان جامعه در فرآيند فعاليت‌هاي كارشناسي و تصميم سازي‌ها بيشتر باشد در مرحله اجراي مصوبات نيز همدلانه حضور فعال خواهند داشت . خوشبختانه آمار های موجود حاکی از آن است که تعداد نخبگاني كه به طور مستقیم با شورا درارتباط هستند روز به روز رو به فزونی چشمگیری است.برقراري ارتباط نهادينه و با سازوكار لازم با حوزه‌هاي علميه از طريق راه اندازي كميسيون حوزوي از جمله اولويت‌هاي ديگر شوراي عالي در اين دو سال بوده است كه با حضور تعداد قابل توجهي از فضلاي بنام حوزه علميه هم اكنون شكل گرفته و با رويكرد ديني و اسلامي مسائل كلان فرهنگي، علمي و اجتماعي را مورد تحليل قرار داده و به ارايه طريق مي‌پردازند كه نفس اين امر حضور
حوزه‌هاي علميه در فرآيند تصميم گيري‌هاي فرهنگي و علمي بسيار ميمون است.
اکنون در سایه اتخاذ رویکرد های جدید اعضاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي حضور و فعاليت موثرتري را نسبت به گذشته در جريان تصميم گيري‌ها دارند كه با ايجاد شوراهاي تخصصي مهندسي فرهنگي، نقشه جامع علمي كشور و تحول و نوسازي نظام آموزشي و كارگروههاي مديريت كلان دستگاه هاي فرهنگي كشور و بازنگري در وظايف و ساختار شوراي عالي اين امر محقق شده است. هم اكنون اعضاي حقيقي و حقوقي متناسب با تخصص، گرايش و مأموريت سازماني خود هر كدام در يك يا دو شورا يا كارگروه عضو هستند. مسئوليت اين شوراها با خود اعضاي شوراي عالي است و تركيب آن را اعضا و جمعي از صاحبنظران هر حوزه تشكيل مي دهند. چنين طراحي ساختاري باعث مي شود كه در هنگام تصميم گيري و تصويب مصوبات از آنجا كه اعضا از ابتدا در جريان فعاليت‌هاي كارشناسي و تصميم سازي بوده‌اند و خود نيز به طور فعال همكاري كرده‌اند تصميم گيري‌ها و تصويب مصوبات در صحن شوراي عالي بهتر و كيفي تر صورت گيرد.
اطلاع رساني فعاليت‌هاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي به افكار عمومي در دو سال اخير از رشد بسيار بالايي برخوردار بوده است. برگزاري جلسات مصاحبه دبير شوراي عالي با رسانه ملي بلافاصله بعد از جلسات شوراي عالي و برگزاري منظم نشست‌هاي خبري و مصاحبه هاي احتصاصي با حضور خبرنگاران صدا و سيما، خبرگزاري‌ها و روزنامه‌هاي كثيرالانتشار در خصوص مصوبات و عملكرد شوراي عالي نقش بسيار مؤثري در اطلاع رساني فعاليت‌ها به نخبگان كشور و تنوير افكار عمومي داشته است.
در طی دوره های اخیرو با توجه به ماموریت های جدید شوراي عالي انقلاب فرهنگي شاهد یک حرکت مثبت و همسو با رویکرد های اتخاذ شده جدید این شورا هستیم که توانسته است به تحقق مسولیت ها و ماموریت های آن شتاب و تحرک مطلوبی ببخشد؛ توضیح اینکه جلسات شوراي عالي هر چه بيشتر بر امور محتوايي متمركز گرديده و تا حد امكان مگر در موارد ضروري از پرداختن به امور اجرايي پرهيز شده است كه تصویب نزدیک به 100 مصوبه كه اكثريت آن را موضوعات راهبردي و محتوايي تشكيل داده است؛در بازه زمانی 22 ماه شاهدي بر اين مدعاست. آمار تهيه شده در خصوص ميزان وقت صرف شده در جلسات شوراي عالي نيز نشان مي دهد كه در 21 ماه گذشته 82 درصد زمان جلسات صرف امور محتوايي شده و فقط 18 درصد صرف امور اجرايي گشته است و سير زمان صرف شده براي امور محتوايي همچنان از روند صعودي برخوردار است.
ایجاد نظام رصد فرهنگی کشوردرقالب مرکز مطالعات راهبردی دبیرخانه به منظور پایش جریان ها ومسائل فرهنگی کشور نیز ازدیگر رخدادهای موثر دردوسال گذشته است که هم اکنون فرآیند رصد فرهنگی در15محور استراتژیک ومهم درحال انجام است که به زودی نتایج آن دراختیار نظام سیاستگذاری فرهنگی کشورقرار خواهد گرفت.
با نگاهی به مهمترين مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگی در دو سال اخیر می توان به جدیت و اهتمام ویژه این شورا در پرداختن به مهمترین و حساس ترین مسائل فرهنگي و اجتماعي جامعه در مقطع زمانی کنونی به خوبی پی برد. در اینجا برای آشنائی مخاطبین و علاقه مندان به تعدادی از مصوبات مهم کیفی و محتوائی این شورا درطی دو سال گذشته به شرح زیراشاره می گردد: تاسیس بنياد ملی نخبگان، سیاست ها وراهبرد های ارتقا و توسعه فناوري نانوو فناوري زيستي (بيوتكنولوژي)، تاسیس مرکز راهبردی علم و فرهنگ، سیاست های توسعه علم و آموزش در مناطق محروم كشور ، تاسیس بنياد علمي و فرهنگي استاد شهيد مطهري، تاسیس کمیته فرهنگ و تمدن ايران و اسلام ، راه اندازي دوره تخصصي طب سنتي در دانشگاههاي علوم پزشكي کشور ، سياست هاي ارتقاء و تحكيم خانواده ، سياست هاي سلامت زنان، توجه به سياستگذاري براي كودكان و نوجوانان ، اساسنامه بنیاد ملی بازي هاي رايانه اي ، فراگیر کردن خط زبان فارسی با بهره گیری از رایانه، تقويت زبان فارسي و تعیین آن به عنوان زبان رسمي علمي دانشگاه ها و واحدهاي بين المللي آموزش عالي ، ساماندهی ترجمه و نشر معارف اسلامي و علوم انسانی به زبان هاي مختلف و مهم دنيا، تاسیس موسسه هنرمندان پيشكسوت، تاسیس موزه تئاتر و سیاست های مقابله با عرفان ها و انجمن هاي انحرافي .این دسته از مصوبات توانسته است به میزان زیادی زمینه لازم را جهت تبیین و تحقق رویکرد های جدید شوراي عالي انقلاب فرهنگی و محوریت مسائل محتوایی جامعه فراهم سازد.
از بدو آغاز دوره جديد فعالیت های شوراي عالي انقلاب فرهنگی (20/10/84) و انتصاب دبير جديد آن، سعي وافر بر آن بوده كه عمده وقت و فعاليت شورا به امور اساسي، كلان و راهبردي بخش فرهنگ، علم، تحقيقات و فناوري كشور اختصاص يافته و از ابتلائات جزئي و اجرايي فاصله گيرد. بررسي صورت مذاكرات سي‌ونه جلسه شوراي عالي از 20/10/84 (جلسه 576) تا 22/8/86 (جلسه 614) نشان مي‌دهد كه 82 درصد مباحث و وقت شورا به امور محتوايي، كلان و راهبردي و 18 درصد آن به امور اجرايي آن هم درحد ضرورت اختصاص يافته است. ضروري بود به منظور تقويت و ارتقاء شورا و خصوصاً دبيرخانه و مجموعه هاي وابسته،نسبت به بازنگري جامع و همه جانبه و وظايف، ساختار و تشكيلات شورا اقدام گردد. در اين جهت اقداماتي از قبيل: كاهش بار تشكيلاتي و حذف و يا ادغام واحدها و شوراهاي تخصصي و اقماري ناكارآمد، ارتقاء كيفيت نيروي انساني و توان كارشناسي شورا، حذف فعاليت هاي تكراري و موازي و بالا بردن سرعت و دقت در امور در اولويت قرار گرفت ودر اولين روزهاي پس از صدور حكم؛ در دبيرخانه كارگروه بررسي ساختار و تشكيلات شوراي عالي و شوراهاي وابسته تشكيل و تاكنون اقدامات مهمی همچون طراحي، تدوين و بهينه سازي« آيين نامه داخلي تشكيلات شوراي عالي انقلاب فرهنگي»،«آيين نامه تشكيل شوراهاي تخصصي شوراي عالي انقلاب فرهنگي»، « رسالت ها و وظايف و اركان شوراي عالي انقلاب فرهنگي»،« ساختار بهينه شوراي عالي انقلاب فرهنگي»،« برنامه ريزي راهبردي شوراي عالي انقلاب فرهنگي»و« ساختار بهينه مركز مطالعات راهبردي» به انجام رسيده است.
به منظور تقويت بنيه كارشناسي دبيرخانه و بهره گيري از نظريه های صاحب نظران ونخبگان، شوراها، كميسيون ها و كار گروه هاي متعددي در دبيرخانه تشكيل و نسبت به جلب همكاري آنان اقدام لازم صورت گرفته است که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
الف – تشكيل شوراهاي تخصصي با حضور برخي از اعضاي شوراي عالي و تعدادي از صاحب نظران هر حوزه در اين زمينه سه شوراي تخصصي در محور هاي مهندسي فرهنگي، نقشه جامع علمي كشور و تحول و نوسازي نظام آموزشي كشور تشكيل گردید که به طور مستمر مشغول فعاليت مي باشند.
همچنين دو كار گروه ساماندهي نهاد هاي فرهنگي و بازنگري ساختار و وظايف شوراي عالي و شوراهاي وابسته تشكيل گردید که با حضور صاحب نظران مرتبط نسبت به انجام وظايف محوله فعاليت مي كنند. گفتني است در همين راستا اخيراً دفتر مطالعات و ارتباطات بين‌الملل نيز راه اندازي شده است تا با بهره‌گيري از نخبگان و صاحب نظران اين حوزه، نقش آفريني نظام مقدس جمهوري اسلامي در صحنه بين‌الملل نيز تقويب گردد.
ب – به منظور بهره گيري از ظرفيت هاي علمي حوزه، كميسيون ويژه امور حوزوي در قم راه اندازی شد كه از اين طريق تعداد قابل توجهي از فضلاي حوزوی در كارشناسي هاي شورا مشاركت مي نمايند.
ج – جذب و بكارگيري صاحب نظران به عنوان شوراي علمي ويا مجريان طرح هاي تحقيقاتي در كميسيون مشورتي، اجتماعي، تعليم و تربيت ، فرهنگي و مركز مطالعات راهبردي، و فعال سازي ارتباط با مجامع تخصصي به منظور شناسايي مراكز پژوهشي و پژوهشگران اين مراكز.
د – عقد تفاهم نامه با دانشگاهها و مراكز علمي معتبر به منظور بهره گيري از توانمندي علمي و ظرفيت هاي كارشناسي و تحقيقاتي آنها.
گفتني است از اين رهگذر هم اكنون نزديك به ششصد نفر از صاحبنظران به صورت مستمر و فعال با حوزه
هاي كارشناسي دبيرخانه مرتبط مي باشند.
سه موضوع «مهندسي فرهنگي»، «تهيه نقشه جامع علمي كشور» و «تحول و نوسازي در نظام آموزشي و علمي كشور» اعم از آموزش و پرورش و آموزش عالي، اولويت‌هاي اصلي فعاليت شورا به شمار مي‌روند که شورا در حد كفايت نسبت به اختصاص ظرفيت‌هاي خود به اين سه موضوع اقدام کرده است.درخصوص سه موضوع فوق، سه شوراي تخصصي با حضور برخي از اعضاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي و صاحب نظران تشكيل شده است .
دبيرخانه شوراي تخصصي مهندسي فرهنگي درصدد برآمد تا الگويي را كه در برگيرنده دو نوع مطالعه بلندمدت (جامع) و كوتاه مدت(موردي) است تدوين و براي بررسي و تصويب به شوراي تخصصي مهندسي فرهنگي ارائه نمايد. در اين مورد اقدامات زير انجام پذيرفته است:ترسيم شماي كلي اين الگو،تدوين الگوي تفضيلي مطالعه بلندمدت (جامع) تدوين الگوي مذكور نيازمند انجام يك پروژه تحقيقي است كه در اين خصوص شرح خدمات پروژه تهيه و به موسسه تحقيقات مديريت دانشگاه تهران ارائه شده است.
احصاء و اولويت گذاري مسائل و آسيب هاي فرهنگ عمومي كشور بر مبناي شماي كلي الگوي مطالعاتي كوتاه مدت نيز نياز به انجام يك پروژه تحقيقي در اسناد و مدارك و پژوهش هاي موجود در حوزه فرهنگ عمومي دارد كه طرح تحقيقي آن در دست تهيه مي‌باشد.در اینجا لازم است جهت روشن تر شدن اهمیت و گستره فعالیت های شوراي عالي انقلاب فرهنگي در حوزه علم و فرهنگ به برخی از فعالیت های مهم هیات ها و کمیسیون های متعدد آن به عنوان عقبه های علمی و بازوان پژوهشی این شورا پرداخته شود. این هیات ها و کمیسیون ها عبارتند از: هيئت نظارت و ارزيابي فرهنگي و علمي، هيئت نظارت و بازرسي،کمیسیون اجتماعی،کمیسیون تعلیم و تربیت، کمیسیون مشورتی، مرکز مطالعات راهبردی، کمیسیون پژوهش های قرآنی و کمیسیون حوزوی هيئت نظارت و ارزيابي فرهنگي و علمي هيئت نظارت و ارزيابي فرهنگي و علمي شوراي عالي انقلاب فرهنگي به منظور ارائه تصويري واقعي از وضعيت فرهنگی و علمی کشور و روند تحولات و چالش‌هاي آن، وظيفه تدوين شاخص‌ها و ضوابط ارزيابي، بررسي و ارزيابي وضعيت فرهنگي، علمي، آموزشي و پژوهشي کشور و ارائه آن را در قالب گزارش‌هاي سالانه و هماهنگي و هدايت امر ارزيابي را بر عهده دارد. شوراي عالي انقلاب فرهنگي ارزيابي وضعيت فرهنگي و علمي كشور و تبيين و تعيين شاخص‌هاي كمي براي ارزيابي وضع فرهنگي كشور را در بندهاي 5 و 6 وظائف خويش تصويب كرده است. گزارش‌هاي سالانه به منظور اطلاع مردم و مسوولان از موقعيت و روند فرهنگي و علمي كشور در عرصه داخلي و بينالمللي، تشويق و ترغيب دستاندركاران فرهنگي و علمي جمهوري اسلامي ايران و ايجاد رقابت مثبت و سازنده در انجام وظايف، پيشنهاد راهكارهاي مناسب به شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي براي رفع مشكلات و ارتقاي معيارهاي فرهنگي و علمي كشور، ايجاد نظام هماهنگ ارزيابي فرهنگي و علمي با استفاده از همه تجارب و امكانات موجود كشور است.
اهم اقدامات هيئت نظارت و ارزيابي فرهنگي و علمي شوراي عالي انقلاب فرهنگي در طي دو سال اخير عبارتند از:
تجزيه و تحليل نظريات مقام معظم رهبري و استخراج محورها و راهكارهاي اجرايي رهنمودهاي معظم‌له
،تدوين و تصويب «برنامه تحقق رهنمودهاي مقام معظم رهبري» و تعيين مسئولان اجرايي هر يك از محورهاي ارائه شده ،تدوين و تصويب «آيين‌نامه ارتقاي اثربخشي ارزيابي‌هاي علمي و فرهنگي و ايجاد تحولات راهبردي در سامانه علم و فرهنگ كشور» در هيئت و ارسال آن براي تصويب نهايي به شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي،تدوين نمودارهاي «فرايند ارزيابي در هيئت نظارت و ارزيابي فرهنگي و علمي»؛ «فرايند ارزيابي از دستگاه‌هاي علمي و فرهنگي كشور» و «چرخه تحول و بهبود كيفيت در سامانه فرهنگي و علمي كشور» ،تعیین شاخص‌هاي ارزيابي آموزش و پرورش، گزارش دومين ارزيابي خرد موسسات پژوهشي وابسته به سازمان‌هاي اجرايي، تعیین راهكارهاي ارتقاي فعاليت‌هاي موسسات پژوهشي وابسته به سازمان‌هاي اجرايي و ارزيابي خرد موسسات پژوهشي وابسته به وزارت علوم، تحقيقات و فناوري
هيئت نظارت و بازرسي
هيئت نظارت و بازرسي شوراي عالي انقلاب فرهنگي در تيرماه 1364 به منظور مراقبت از جريان صحيح و سالم انقلاب فرهنگي و رسيدگي به مسائل و مشكلاتي كه در طي بسط و پيشرفت آن پيش ميآيد تشكيل شد. نظارت بر حسن اجراي مصوبات و دستورالعمل هاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي، بررسي عملكرد مراكز و موسسات علمي، فرهنگي، آموزشي، تبليغاتي و هنري كشور، رسيدگي به مسائل و پيشامدهاي حاد سياسي و فرهنگي مراكز آموزش عالي، رسيدگي به شكواييه ها و اعتراضاتي كه به شوراي عالي انقلاب فرهنگي مربوط مي گردد، رسيدگي به اختلافات كاركنان و مديران و رؤساي موسسات آموزش عالي و فرهنگي كشور،
رسيدگي به مشكلاتي كه در جريان اداره امور علمي و آموزش و تربيتي پيش مي آيد، رسيدگي به مسائل سياسي و فرهنگي و اجرايي دانشگاه ها، مدارس، مراكزعلمي، آموزشي، فرهنگي، هنري و تبليغاتي و ارزيابي مديران فرهنگي كشور بخش ديگري از وظايف هيات نظارت و بزرسي هستند.
اهم موضوعات مورد بحث و گفتگو در اين هيئت شامل: بررسي و تصويب برنامه هاي سال 1386 هيئت نظارت و بازرسي، بررسي و تصويب تشكيل كميته هاي چهارگانه و برنامه ريزي براي تشكيل حداقل دو گروه ديگر، بحث و بررسي پيرامون وضعيت فرهنگي، اخلاقي و انضباطي دانشگاه ها و مراكز آموزش عالي كشور، بررسي اولويت هاي كميته هاي چهارگانه، بررسي صلاحيت روساي پيشنهادي دانشگاهي علوم پزشكي، بررسي صلاحيت روساي پيشنهادي وابسته به وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، بررسي مصوبات شوراي عالي از حيث قابليت پيگيري آنها، تصويب نهايي طرح «نظارت راهبردي»، تصويب نهايي طرح «ارزشيابي سنجش تطبيقي مصوبات شوراي عالي با وظايف آن»، تصويب نهايي طرح «اصول و اهداف آموزش پيش دبستاني»، تصويب نهايي طرح «دانشگاه جامع علمي – كاربردي» و اعزام هيئت براي بازرسي موسسات آموزش عالي، آموزش علمي- كاربردي و تعدادي از مراكز علمي و پژوهشي مي شود.
كميسيون مشورتي
كميسيون مشورتي شوراي عالي انقلاب فرهنگي درسال 1371 براساس مصوبه جلسه 296 شوراي عالي انقلاب فرهنگي درتاريخ 24/9/1371 تشكيل شده است . براساس آئين نامه مصوب شوراي عالي انقلاب فرهنگي اين كميسيون وظايف مهمی نظیر: بررسي و ارائه نظريات كارشناسي در مورد طرح‌ها و موضوعات ارجاعی شوراي عالي انقلاب فرهنگي ،ارائه طرح‌ها و پيشنهادها در مورد اهداف و وظايف شوراي عالي انقلاب فرهنگي وطراحي شيوه‌ها و طريقه‌ها ي اجرايي درخصوص مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي زير را عهده دار مي‌باشد.کمیسیون مذکور در طی دوره اخیر توانسته است بررسی ها و اقدامات مهمی را به شرح زیر انجام دهد که ذکر آنها به صورت فشرده خالی از فایده نیست:گزارش مهندسي ساختار شوراي عالي انقلاب فرهنگي بررسي،طرح موج آفريني فرهنگي ، بررسي اهداف فرهنگي سند چشم انداز و نقش شوراي عالي انقلاب فرهنگي در تحقق آن، بررسي سامان دهي شئون فرهنگي درمناسبت هاي مذهبي،بررسي وضعيت گروه مرجع جوانان ،بررسي نتايج پژوهشهاي ناظر بر تعيين راههاي ارتقاء عملكرد شوراي عالي انقلاب فرهنگي ،بررسي راهكارهاي اجرايي فرهنگ عفاف و حجاب ، بررسي طرح جامع توسعه فرهنگ نماز،بررسي طرح جامع ساماندهي نهادهاي فرهنگ ديني،بررسي پيشنهاد راهكارهاي انتقال پيام‌هاي فرهنگي نظام جمهوري اسلامي به خارج از كشور،بررسي گزارش تشكل ها و انجمن هاي انحرافي با پوشش مسايل عرفاني و مذهبي،بررسي گزارش ارزيابي وضعيت فرهنگي كشور،بررسي ابعاد فرهنگي اجراي اصل 44 قانون اساسي ،بررسي استفاده از زبان‌هاي محلي و قومي در مطبوعات رسانه‌هاي گروهي و مدارس دركنار زبان فارسي
،بررسي ابعاد فرهنگي ارتقاء سلامت نظام اداري و مقابله با فساد و نقش شوراي عالي انقلاب فرهنگي ،بررسي ضرورت و مراحل تدوين كدهاي اخلاق حرفه‌اي مباحث مربوط به نقشه جامع علمي كشور و آموزش عالي،بررسي گزارش آخرين وضعيت فناوري نانو دركشور،بررسي راههاي ارتقاء عملكرد دانشگاه
تربيت مدرس ،بررسي وضعيت آموزش عالي زنان ، بررسي سند توسعه علمي كشور، بررسي سهم آموزش و پرورش در منابع ملي،بررسي پيشنهاد مراحل تحول نظام آموزشي كشور،بررسي گزارش نظام جديد مهندسي در آموزش و پرورش، بررسي طرح نظام جامع تربيت معلم و بررسي سند ملي آموزش و پرورش .
تعليم و تربيت این کمیسیون به عنوان یکی از کمیسیون های فعال و مهم شورای عالی انقلاب فرهنگی در ارائه بیشنهادات و راهکار های مفید و مناسب در حوزه تعليم و تربيت به این شورا؛ اقدامات وفعالیت های قابل توجه ای داشته است.
تدوين سياست هاي راهبردي تأمين، نگهداشت و ارتقاء منابع انساني در حوزه تعليم و تربيت؛ تدوين راهبردها و سياست هاي تعامل نظام تعليم و تربيت با فرايند جهاني شدن؛ تدوين راهبردها و سياست هاي تعامل نظام تعليم و تربيت با فناوري هاي نوين اطلاعاتي و ارتباطي؛ تدوين راهبردها و سياست هاي ترويج الگوي زندگي سالم در حوزه تعليم و تربيت؛ تعيين شرايط احراز پست مديريت ارشد در حوزه ي تعليم و تربيت؛ تعيين سياست هاي ثبت تجربيات مديريتي و تحولات نظام تعليم و تربيت؛ طراحي ساز و كار رصد كردن و مسأله يابي در حوزه تعليم و تربيت؛ تعيين راهبردها و سياست هاي مديريت تحول در حوزه تعليم و تربيت؛ تعيين
راهبردها و سياست هاي تحول در مديريت در حوزه تعليم و تربيت و آينده نگري و تعيين عوامل محتمل الوقوع مؤثر بر نظام تعليم و تربيت از مهم ترين فعاليت هاي كميسيون تعليم و تربيت در دوره اخیر محسوب می شوند.
كميسيون اجتماعي
كميسيون اجتماعي يكي از كميسيون هاي تخصصي شوراي عالي انقلاب فرهنگي است كه از سال 1381 با حضور متخصصان و صاحب نظران اجتماعي، از جمله اساتيد رشته هاي جامعه شناسي، روانشناسي، تعليم و تربيت و علوم قراني فعاليت خود را آغاز كرده است.
رصد مسائل اجتماعي و مرتبط با فرهنگ کشور، مطالعه چالش‌هاي مربوط به اقليت‌هاي ديني و قومي، اخلاق جنسي در جامعه(در فضاي محيط اداري و كاري، فضاي دانشگاهي، فضاي جامعه)، مطالعه چالش‌هاي گردشگري در ايران، آسيب‌هاي اجتماعي (خودكشي، ايدز، فرار از خانه، انحرافات جنسي و ...)، چالش‌هاي فرهنگي اجتماعي حوزه ورزش، سلامت اجتماعي، نظام كنترل اجتماعي، امنيت اجتماعي و راههاي ارتقاء آن، راهكارهاي تقويت سازمان‌هاي مردم نهاد (سمن)، مطالعه نشاط اجتماعي و شادي، مناسبات نسلي، عدالت اجتماعي، شناخت مولفه های اجتماعی فرهنگ ایرانی اسلامی، واردات و مصرف گرایی از جمله طرح‌ها و فعاليت‌هاي كميسيون اجتماعي مي‌باشد.
فعاليت هاي انجام شده در كميسيون اجتماعي انجام شده اند عبارتند از: بررسي طرح نامه پژوهشي (تبيين مفهوم و بررسي و موانع ارتقاي سطح زندگي در كشور)، بررسي طرحنامه جوانان و گروه های مرجع، بررسي طرحنامه پژوهشي علل و عوامل فرهنگي، اجتماعي بيكاري و راهكارهاي كاهش پيامدهاي آن در جامعه، بحث و بررسي پيرامون شرح وظايف و جايگاه كميسيون اجتماعي، بحث و بررسي پيرامون طرحنامه چالش‌هاي فرهنگي اجتماعي خانواده‌هاي خاص (شاهد، زنان سرپرست خانواده)، بررسي طرح نامه (فراتحليل پژوهشهاي انجام شده درباره وضعيت و عوامل اعتياد و ارائه پيشنهادهاي اجرايي براي كاهش آن)، بحث و تبادل نظر پيرامون طرحنامه چالش‌هاي فرهنگي اجتماعي ورودي دين در عرصه‌هاي فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي پس از انقلاب.
محور هاي پژوهشي سال 1386 اين كميسيون عبارتند از: طرح هاي مهندسي اجتماعي با محورهايي نظير راهكارهاي توانمند سازي مردم در ايفاي نقش در جامعه، معاني و دلالت‌هاي مهندسي اجتماعي و تعيين مؤلفه‌هاي مرتبط، تاريخ و ديدگاه‌هاي نظري درباره مهندسي اجتماعي و كاربردها و نقد آن، سنجش كيفي (مبتني بر سنجش كمي) مهندسي اجتماعي و شاخص‌هاي بومي، تعارض سطوح خرد و كلان و امكان مهندسي آن و مهندسي نظام‌هاي اجرايي به منظور كارآمدتر كردن آن
مركز مطالعات راهبردي اين مركزبه عنوان یکی دیکر از مراکز ایجاد شده در دوره اخیر توانسته است در تدوين برنامه پنج‌ساله پنجم سازندگي كشور حضور فعال داشته باشد و آن را جزء برنامه‌هاي فوري و ضروري خود بداند و در صدد برآید نقشي تأثيرگذار در نهايي‌شدن مصوبات مورد نياز كشور در حوزه فرهنگ در اين سند مهم ايفا كند. عناوين مهمترين پيشنهادات مركز تا كنون براي گنجانده‌شدن در برنامه پنج‌ساله پنجم عبارتند از:مصوبه پيشنهادي سلامت اداري كشور،مصوبه پيشنهادي طراحي ساختار متناسب فرهنگي در كشور،مصوبه پيشنهادي نحوه تخصيص اعتبارات بخش فرهنگي در كشور،مصوبه پيشنهادي الگوسازي مناسب فرهنگي براي نسل جوان و نوجوان كشور،مصوبه پيشنهادي توسعه فرهنگ‌های بومی موجود در کشور،مصوبه پيشنهادي راه‌اندازي پارك‌هاي فناوري فرهنگي در كشور،مصوبه پيشنهادي حمايت از توليد محصولات فرهنگي در قالب نرم‌افزارهاي چندرسانه‌اي و ديگر قالب‌هاي نوين،مصوبه پيشنهادي حمايت از نوآوري‌ها و ابداعات فرهنگي دركشور،مصوبه پيشنهادي فقهی‌نمودن مشاغل و اخلاق حرفه‌اي در كشور،مصوبه پيشنهادي تربيت مديران عالي فرهنگي كشور،مصوبه پيشنهادي تعيين نقش دستگاه‌هاي فرهنگي در انجام رصد فرهنگي كشور و مصوبه پيشنهادي جذب اعتبارات خارجي فرهنگي.
شايسته به نظر می رسید، با عنايت به ابعاد جديد تهاجم فرهنگي و برنامه ريزي گسترده قدرت‌هاي سلطه‌گر در استفاده هدفمند از روش‌ها و ابزارهاي نو جهت مقابله فرهنگي با انقلاب اسلامي، شورای عالي انقلاب فرهنگي، ضمن ساماندهي و هدايت جبهه فرهنگي انقلاب در مقابل جبهه فرهنگي معارض، به رسالت حياتي خود درمواجهه فعال و مبتكرانه با تهاجم فرهنگي و خصوصاً جلوگيري از ترويج ابتذال و فساد اخلاقي در كشور عمل نمايد. موضوع «ساماندهي و هدايت جبهه فرهنگي انقلاب در مقابل جبهه فرهنگي معارض» هم اكنون در دبيرخانه شوراي عالي در دست بررسي و طراحي است و به صورت يك وظيفه در مجموعه وظايف شوراي عالي پيش بيني شده است. در همين رابطه تا کنون اقدامات مهمی نظیربررسي گزارش درخصوص مواجهه فرهنگي جمهوري اسلامي ايران با پديده جهاني شدن،تصويب تشكيل مركز ساماندهي ترجمه و نشر معارف اسلامي و علوم انساني در جهان ،تصويب تشكيل شوراي راهبردي سياستگذاري كلان براي دانشجويان خارجي و بررسي آخرين وضعيت شبكه‌هاي ماهواره‌اي در ايران به انجام رسيد.
در فرآيند خطير سياست گذاري و مديريت راهبردي و كلان فرهنگ كشور، شناسايي و تحليل جريان‌ها و مسائل عمده فرهنگي به عنوان يكي از مقدمات تعيين‌كننده در آينده‌نگري فرهنگي، نقش مهم و اساسي دارد و نتايج حاصل از فرآيند سياست‌پژوهي و آينده‌پژوهي، محور و مبناي وضع سياست‌هاي اصولي و هدفمند فرهنگي و مقدمه‌اي براي مديريت راهبردي و كلان فرهنگ و علم كشور تلقي مي‌شود.
رصد فرهنگي در حقيقت عبارت است از تعبيه و پيش‌بيني سازوكارها و اركان معين براي مطالعه، بررسي و تحليل ارزش‌ها، هنجارها و رفتارهاي موجود در سطح فرهنگ عمومي و خرده‌فرهنگ‌ها به منظور مسأله‌شناسي فرهنگي در سطح توده عام مردم؛ پايش جريان‌هاي فرهنگي توليدشده از سوي نخبگان؛ تعيين وضعيت مؤلفه‌هاي فرهنگي؛ تعيين وضعيت موجود فرهنگ كشور و نهايتاً تحليل و آينده‌پژوهي و ارائه راهبردهاي مديريتي فرهنگي.
گستره فعاليت رصد فرهنگي، كليه حوزه‌هاي نظام اجتماعي نظير اقتصاد، فرهنگ، سياست، اجتماع و نظاير آن را كه تأثيرات مهمي در تغيير و تحولات فرهنگي دارند، شامل مي شود.
هم اكنون تحولات حوزه‌هاي تهاجم فرهنگي و ابتذال در قالب پروژه‌هاي متعدد در مركز مطالعات راهبردي در حال رصد است كه نتايج آن به زودي استخراج می گردد.اهم اقدامات انجام شده در زمینه رصد فرهنگی عبارتند از:تدوين سند «برنامه‌ريزي راهبردي رصد فرهنگي»،رصد ارزش‌ها، هنجارها و رفتارها در جامعه ایران،رصد فرهنگی فیلم‌های تلویزیونی و ماهواره ای در سال 1386 ، رصد فرهنگی فیلم‌های سينمايي مجاز و غيرمجاز در سال 1386،رصد فرهنگی موسیقی‌های اجرا شده در کشور در سال 1386 ،رصد فرهنگی برنامه‌های رادیویی داخلی و خارجی در سال 1386 ، رصد فرهنگی سایت‌های اینترنتی پرمراجعه در سال 1386 ،رصد فرهنگی کتاب های منتشرشده در کشور در سال 1386 ،رصد فرهنگی تئاترهای اجرا شده در کشور در سال 1386و رصد فرهنگی مجلات و روزنامه‌های کشور در سال 1386
همچنین در این زمینه سعی شده است موضوعات مهم رصد فرهنگی نظیر رصد فرهنگی اتحاد ملی، انسجام اسلامی، جوانان و ارزش‌های اسلامی، مقبولیت ارکان نظام در بین مردم، فرهنگ قومی‌گرایی، صهیونیزم، فرهنگ نژادی اعراب در تعامل با ایرانیان، فرهنگ خصوصی‌سازی، فرهنگ سرمایه‌گذاری خارجی، به‌کارگیری یافته‌های پژوهشی در صنعت، اطلاعات عمومي نسبت به رذائل و فضائل، پژوهش، فرهنگ ادارات، بسيج، روحيه جهادي، جنگ رواني،تحليل سياست‌هاي فرهنگي جمهوري اسلامي ،مباني روش‌شناسي مطالعه فرهنگ و جامعه، طرح آمایش فرهنگی کشور و تحليل ارزش‌هاي مسلط در جامعه مورد برسی و پژوهش قرار گیرند.
دبیرخانه شورا و مرکز مطالعات راهبردی به مثابه بازوی پژوهشی آن، موظف به ایجاد ارتباط گسترده و تنگاتنگ با نخبگان، محققان، پژوهشگران و کلیه مراکز مطالعاتی، علمی و پژوهشی می‌باشند تا بتوانند چکیده خرد جمعی را در راستای رسالت‌های خطیر شورا، جمع‌آوری کرده و در اختیار آن قرار دهند و بدینسان هم این خواسته مقام معظم رهبری مبنی بر احساس هر یک از نخبگان کشور به عضویت در شورا و داشتن ارتباط دائم با آن، تحقق یابد .
کمیسیون پژوهش های قرآنی فعاليت قرآني» عنواني است كه بخش عظيمي از مجموعه فعاليت‌هاي ديني را در بر مي‌گيرد. در يك تعريف نسبتاً جامع، فعاليت قرآني به كليه فعاليت‌هاي آموزشي، علمي و پژوهشي، تبليغي و ترويجي و مديريتي كه به منظور شناخت و شناساندن قرآن مجيد و آيات آن انجام مي‌گيرد، اطلاق مي‌شود. با توجه به اين گستره وسيع، در طول دو دهه گذشته، جامعه فرهيخته اساتيد و مدرسان، عالمان و پژوهشگران، مبلغان و مروجان و مديران فعاليت‌هاي قرآني كشور، از شوراي عالي انقلاب فرهنگي به‌عنوان مرجع عالي سياستگذاري، تعيين خط مشي، تصميم‌گيري و هماهنگي و هدايت امور فرهنگي، آموزشي و پژوهشي كشور توقع داشته‌اند كه براي توسعه و هماهنگي فعاليت‌هاي قرآني در كشور، تصميمات لازم را اتخاذ و ابلاغ نمايد.
از موارد مطرح شده در كميسيون پژوهش های قراني می توان به گزارش نهايي طرح «تعيين و تبيين اهداف و سياست‌هاي كلان توسعه فرهنگ قرآني»، گزارش نهايي طرح «آموزش تدبر قرآن» توسط مجري، گزارش طرح برآورد تقريبي پژوهش هاي قرآني كشور ، بررسي طرح نامه اصلاح شده «كتاب شناسي و ارزيابي آثار قرآني»، ارائه گزارش بخش آسيب شناسي تحقيق «حفظ قرآن، اهميت، ضرورت، روش شناسي و آسيب شناسي آن» توسط مجري، بررسی رابطه قرآن و علوم روز و ارائه گزارش نهایی طرح تحقیقاتی نیاز سنجی آموزش مشاغل قرآنی اشاره کرد.
بررسی طرح تأسیس دانشگاه جامع قرآنی، حمایت از نشریه های قرآنی، ارزيابي وضعيت قرآني دانشجويان دانشگاهها و مراكز آموزش عالي كشور ، شناسایی توانمندی ها و ارزیابی فعالیت های قرآنی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور، بررسي توانمندي‌هاي قرآني فارغ‌التحصيلان رشته‌هاي ديني دانشگاهها و بررسي وضعيت درس تفسير موضوعي قرآن در دانشگاهها از جمله دیگرطرح های مورد بررسی در این کمیسیون به شمار
می رود.
كميسيون حوزوي
حوزه‌هاي علميه با پشتوانه غني معرفتي و با پيشينه درخشان هدايتگري، بي‌ترديد از اركان اساسي فرهنگ و تمدن اسلامي محسوب مي‌شوند. شوراي عالي انقلاب فرهنگي به عنوان مرجع عالي سياستگذاري، تعيين خط مشي، تصميم گيري، هماهنگي و هدايت امور فرهنگي، آموزشي و پژوهشي كشور در چارچوب سياست هاي كلي نظام، نيازمند ارتباط فعال و تعامل فكري با حوزه و مراكز حوزوي است.
كميسيون حوزوي دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي، در راستاي تامين نياز فوق تشكيل شد و در محدوده فعاليت شوراي عالي انقلاب فرهنگي و در چارچوب اين آيين‌نامه عمل مي كند. اين كميسيون با هدف مشاركت دادن فضلاي حوزه در مهندسي فرهنگي و سياستگذاري هاي كلان علمي آموزشي نظام اسلامي و فعال كردن آنان در تبيين جايگاه حوزه هاي علمي در نظام معرفتي و علمي جامعه اسلامي و تدبير سيستم هاي آموزشي و پژوهشي در جهت وضعيت مطلوب و به منظور تقويت هويت ديني طرح ها و مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي در دبيرخانه شورا تاسيس شده است.
طرح هايي كه در كميسيون حوزوي شوراي عالي انقلاب فرهنگي مورد بررسي قرار گرفته و مي گيرند بسيار متنوع هستند كه از جمله آنها مي توان به طرح هاي: آخرين وضعيت شبكه هاي ماهواره اي در ايران و سياست هاي پيشنهادي، اتحاد ملي، انسجام اسلامي(بهره برداري از پرچم و سرود ملي)، گزارش دومين ارزيابي خرد موسسات پژوهشي سازمان هاي اجرايي و راهكارهاي ارتقاي آنها، گزارش فعاليت هاي شوراي
سياست گذاري و برنامه ريزي فرهنگي دانشجويان خارجي، پيشنهاد اصلاح موادي از اساسنامه باشگاه دانش پژوهان جوان، گزارش تفصيلي اولين ارزيابي كلان آموزش عالي در جمهوری اسلامي ايران و پيشنهاد تكميل اساسنامه صندوق حمايت از پژوهشگران كشور اشاره كرد.
تحولاتی که اخیرا در دوره جدید فعالیت شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان مرجع عالی سیاست گذاری کلان کشور در حوزه علم و فرهنگ رخ داده است به درستی مبین حرکت های نوید بخش و تحول آفرین درسطوح مختلف فرهنگی و اجتماعی جامعه اسلامی و رو به رشد ایران است. این شورا از بدو تاسیس تا کنون در سایه رهنمود های دقیق و هوشمندانه رهبر فقید و بنیان گذار بزرگ انقلاب اسلامی و رهبر فرزانه انقلاب توانسته است در راه توسعه و تعالی ایران اسلامی گام های ماندگار و برجسته ای را بردارد که به خوبی می توان امروز آثار و پیامد های مثبت وملموس آن را در لایه های گوناگون جامعه به ویژه در عرصه علم و فرهنگ شاهد بود. اما امروز آنچه که این مرجع عالی را وارد مرحله دیگر و ویژه ای کرده است رویکرد تازه ای است که این مرجع در حوزه علم وفرهنگ اتخاذ کرده است و تا کنون هم توانسته است در این حرکت جدید قابلیت و توانایی های موثری را از خود بروز دهد. شورای عالی انقلاب فرهنگی با توجه به سند چشم انداز بیست ساله و اهمیت غیر قابل انکار نیل جمهوری اسلامی ایران به مقام اول علمی در سطح منطقه تا سال 1404؛ توجه به عوامل و شرایط رسیدن به چنین هدف مهم و بزرگ را در سرلوحه کارها و برنامه های خود قرار داده است و اکنون بیش از پیش تلاش می کند با اتخاذ سیاستگذاری های لازم و تصویب مصوبات هدف مند بستر لازم را بری این مهم فراهم سازد. با توجه به اهمیت مقوله فرهنگ در نظام جمهوری اسلامی ایران و نقش آن در استقرار ثبات و انسجام جامعه به عنوان اولین و مهمترین لازمه و بستر توسعه پایدار و همه جانبه ؛ شورای عالی انقلاب فرهنگی از چندی پیش درپی رهنمود های مقا م معظم رهبری و اولویت های مهم تعیین شده از سوی معظم له که شامل سه اولویت مهندسی فرهنگی،نقشه جامع علمی کشور و تحول و نو سازی نظام آموزشی می باشد؛ مجد دانه در صدد برآمد با اتخاذ رویکرد های جدید و سازنده این ماموریت های سه گانه را در راستای تکمیل وظائف و رسالت های خود محقق سازد.
مشارکت و تعامل مستمر و سازنده شوراي عالي انقلاب فرهنگي با نخبگان جامعه و مراكز تحقيقاتي و دانشگاهي در فرآيند تصميم سازي‌هاي علمي و فرهنگي کشور؛ درون مایه اصلی این رويكرد ها ی كلان می باشد. توجه به جلب همكاري اعضاي هيئت علمي دانشگاهها و علما و فضلاي حوزه‌هاي علميه و ساير نخبگان جامعه برای شوراي عالي انقلاب فرهنگي مهم و در اولویت است. هر چه همكاري و همراهي نخبگان جامعه در فرآيند فعاليت‌هاي كارشناسي و تصميم سازي‌ها بيشتر باشد در مرحله اجراي مصوبات نيز همدلانه حضور فعال خواهند داشت . خوشبختانه آمار های موجود حاکی از آن است که تعداد نخبگاني كه به طور مستقیم با شورا درارتباط هستند روز به روز رو به فزونی چشمگیری است.برقراري ارتباط نهادينه و با سازوكار لازم با حوزه‌هاي علميه از طريق راه اندازي كميسيون حوزوي از جمله اولويت‌هاي ديگر شوراي عالي در اين دو سال بوده است كه با حضور تعداد قابل توجهي از فضلاي بنام حوزه علميه هم اكنون شكل گرفته و با رويكرد ديني و اسلامي مسائل كلان فرهنگي، علمي و اجتماعي را مورد تحليل قرار داده و به ارايه طريق مي‌پردازند كه نفس اين امر حضور
حوزه‌هاي علميه در فرآيند تصميم گيري‌هاي فرهنگي و علمي بسيار ميمون است.
اکنون در سایه اتخاذ رویکرد های جدید اعضاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي حضور و فعاليت موثرتري را نسبت به گذشته در جريان تصميم گيري‌ها دارند كه با ايجاد شوراهاي تخصصي مهندسي فرهنگي، نقشه جامع علمي كشور و تحول و نوسازي نظام آموزشي و كارگروههاي مديريت كلان دستگاه هاي فرهنگي كشور و بازنگري در وظايف و ساختار شوراي عالي اين امر محقق شده است. هم اكنون اعضاي حقيقي و حقوقي متناسب با تخصص، گرايش و مأموريت سازماني خود هر كدام در يك يا دو شورا يا كارگروه عضو هستند. مسئوليت اين شوراها با خود اعضاي شوراي عالي است و تركيب آن را اعضا و جمعي از صاحبنظران هر حوزه تشكيل مي دهند. چنين طراحي ساختاري باعث مي شود كه در هنگام تصميم گيري و تصويب مصوبات از آنجا كه اعضا از ابتدا در جريان فعاليت‌هاي كارشناسي و تصميم سازي بوده‌اند و خود نيز به طور فعال همكاري كرده‌اند تصميم گيري‌ها و تصويب مصوبات در صحن شوراي عالي بهتر و كيفي تر صورت گيرد.
اطلاع رساني فعاليت‌هاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي به افكار عمومي در دو سال اخير از رشد بسيار بالايي برخوردار بوده است. برگزاري جلسات مصاحبه دبير شوراي عالي با رسانه ملي بلافاصله بعد از جلسات شوراي عالي و برگزاري منظم نشست‌هاي خبري و مصاحبه هاي احتصاصي با حضور خبرنگاران صدا و سيما، خبرگزاري‌ها و روزنامه‌هاي كثيرالانتشار در خصوص مصوبات و عملكرد شوراي عالي نقش بسيار مؤثري در اطلاع رساني فعاليت‌ها به نخبگان كشور و تنوير افكار عمومي داشته است.
در طی دوره های اخیرو با توجه به ماموریت های جدید شوراي عالي انقلاب فرهنگي شاهد یک حرکت مثبت و همسو با رویکرد های اتخاذ شده جدید این شورا هستیم که توانسته است به تحقق مسولیت ها و ماموریت های آن شتاب و تحرک مطلوبی ببخشد؛ توضیح اینکه جلسات شوراي عالي هر چه بيشتر بر امور محتوايي متمركز گرديده و تا حد امكان مگر در موارد ضروري از پرداختن به امور اجرايي پرهيز شده است كه تصویب نزدیک به 100 مصوبه كه اكثريت آن را موضوعات راهبردي و محتوايي تشكيل داده است؛در بازه زمانی 22 ماه شاهدي بر اين مدعاست. آمار تهيه شده در خصوص ميزان وقت صرف شده در جلسات شوراي عالي نيز نشان مي دهد كه در 21 ماه گذشته 82 درصد زمان جلسات صرف امور محتوايي شده و فقط 18 درصد صرف امور اجرايي گشته است و سير زمان صرف شده براي امور محتوايي همچنان از روند صعودي برخوردار است.
ایجاد نظام رصد فرهنگی کشوردرقالب مرکز مطالعات راهبردی دبیرخانه به منظور پایش جریان ها ومسائل فرهنگی کشور نیز ازدیگر رخدادهای موثر دردوسال گذشته است که هم اکنون فرآیند رصد فرهنگی در15محور استراتژیک ومهم درحال انجام است که به زودی نتایج آن دراختیار نظام سیاستگذاری فرهنگی کشورقرار خواهد گرفت.
با نگاهی به مهمترين مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگی در دو سال اخیر می توان به جدیت و اهتمام ویژه این شورا در پرداختن به مهمترین و حساس ترین مسائل فرهنگي و اجتماعي جامعه در مقطع زمانی کنونی به خوبی پی برد. در اینجا برای آشنائی مخاطبین و علاقه مندان به تعدادی از مصوبات مهم کیفی و محتوائی این شورا درطی دو سال گذشته به شرح زیراشاره می گردد: تاسیس بنياد ملی نخبگان، سیاست ها وراهبرد های ارتقا و توسعه فناوري نانوو فناوري زيستي (بيوتكنولوژي)، تاسیس مرکز راهبردی علم و فرهنگ، سیاست های توسعه علم و آموزش در مناطق محروم كشور ، تاسیس بنياد علمي و فرهنگي استاد شهيد مطهري، تاسیس کمیته فرهنگ و تمدن ايران و اسلام ، راه اندازي دوره تخصصي طب سنتي در دانشگاههاي علوم پزشكي کشور ، سياست هاي ارتقاء و تحكيم خانواده ، سياست هاي سلامت زنان، توجه به سياستگذاري براي كودكان و نوجوانان ، اساسنامه بنیاد ملی بازي هاي رايانه اي ، فراگیر کردن خط زبان فارسی با بهره گیری از رایانه، تقويت زبان فارسي و تعیین آن به عنوان زبان رسمي علمي دانشگاه ها و واحدهاي بين المللي آموزش عالي ، ساماندهی ترجمه و نشر معارف اسلامي و علوم انسانی به زبان هاي مختلف و مهم دنيا، تاسیس موسسه هنرمندان پيشكسوت، تاسیس موزه تئاتر و سیاست های مقابله با عرفان ها و انجمن هاي انحرافي .این دسته از مصوبات توانسته است به میزان زیادی زمینه لازم را جهت تبیین و تحقق رویکرد های جدید شوراي عالي انقلاب فرهنگی و محوریت مسائل محتوایی جامعه فراهم سازد.
از بدو آغاز دوره جديد فعالیت های شوراي عالي انقلاب فرهنگی (20/10/84) و انتصاب دبير جديد آن، سعي وافر بر آن بوده كه عمده وقت و فعاليت شورا به امور اساسي، كلان و راهبردي بخش فرهنگ، علم، تحقيقات و فناوري كشور اختصاص يافته و از ابتلائات جزئي و اجرايي فاصله گيرد. بررسي صورت مذاكرات سي‌ونه جلسه شوراي عالي از 20/10/84 (جلسه 576) تا 22/8/86 (جلسه 614) نشان مي‌دهد كه 82 درصد مباحث و وقت شورا به امور محتوايي، كلان و راهبردي و 18 درصد آن به امور اجرايي آن هم درحد ضرورت اختصاص يافته است. ضروري بود به منظور تقويت و ارتقاء شورا و خصوصاً دبيرخانه و مجموعه هاي وابسته،نسبت به بازنگري جامع و همه جانبه و وظايف، ساختار و تشكيلات شورا اقدام گردد. در اين جهت اقداماتي از قبيل: كاهش بار تشكيلاتي و حذف و يا ادغام واحدها و شوراهاي تخصصي و اقماري ناكارآمد، ارتقاء كيفيت نيروي انساني و توان كارشناسي شورا، حذف فعاليت هاي تكراري و موازي و بالا بردن سرعت و دقت در امور در اولويت قرار گرفت ودر اولين روزهاي پس از صدور حكم؛ در دبيرخانه كارگروه بررسي ساختار و تشكيلات شوراي عالي و شوراهاي وابسته تشكيل و تاكنون اقدامات مهمی همچون طراحي، تدوين و بهينه سازي« آيين نامه داخلي تشكيلات شوراي عالي انقلاب فرهنگي»،«آيين نامه تشكيل شوراهاي تخصصي شوراي عالي انقلاب فرهنگي»، « رسالت ها و وظايف و اركان شوراي عالي انقلاب فرهنگي»،« ساختار بهينه شوراي عالي انقلاب فرهنگي»،« برنامه ريزي راهبردي شوراي عالي انقلاب فرهنگي»و« ساختار بهينه مركز مطالعات راهبردي» به انجام رسيده است.
به منظور تقويت بنيه كارشناسي دبيرخانه و بهره گيري از نظريه های صاحب نظران ونخبگان، شوراها، كميسيون ها و كار گروه هاي متعددي در دبيرخانه تشكيل و نسبت به جلب همكاري آنان اقدام لازم صورت گرفته است که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
الف – تشكيل شوراهاي تخصصي با حضور برخي از اعضاي شوراي عالي و تعدادي از صاحب نظران هر حوزه در اين زمينه سه شوراي تخصصي در محور هاي مهندسي فرهنگي، نقشه جامع علمي كشور و تحول و نوسازي نظام آموزشي كشور تشكيل گردید که به طور مستمر مشغول فعاليت مي باشند.
همچنين دو كار گروه ساماندهي نهاد هاي فرهنگي و بازنگري ساختار و وظايف شوراي عالي و شوراهاي وابسته تشكيل گردید که با حضور صاحب نظران مرتبط نسبت به انجام وظايف محوله فعاليت مي كنند. گفتني است در همين راستا اخيراً دفتر مطالعات و ارتباطات بين‌الملل نيز راه اندازي شده است تا با بهره‌گيري از نخبگان و صاحب نظران اين حوزه، نقش آفريني نظام مقدس جمهوري اسلامي در صحنه بين‌الملل نيز تقويب گردد.
ب – به منظور بهره گيري از ظرفيت هاي علمي حوزه، كميسيون ويژه امور حوزوي در قم راه اندازی شد كه از اين طريق تعداد قابل توجهي از فضلاي حوزوی در كارشناسي هاي شورا مشاركت مي نمايند.
ج – جذب و بكارگيري صاحب نظران به عنوان شوراي علمي ويا مجريان طرح هاي تحقيقاتي در كميسيون مشورتي، اجتماعي، تعليم و تربيت ، فرهنگي و مركز مطالعات راهبردي، و فعال سازي ارتباط با مجامع تخصصي به منظور شناسايي مراكز پژوهشي و پژوهشگران اين مراكز.
د – عقد تفاهم نامه با دانشگاهها و مراكز علمي معتبر به منظور بهره گيري از توانمندي علمي و ظرفيت هاي كارشناسي و تحقيقاتي آنها.
گفتني است از اين رهگذر هم اكنون نزديك به ششصد نفر از صاحبنظران به صورت مستمر و فعال با حوزه
هاي كارشناسي دبيرخانه مرتبط مي باشند.
سه موضوع «مهندسي فرهنگي»، «تهيه نقشه جامع علمي كشور» و «تحول و نوسازي در نظام آموزشي و علمي كشور» اعم از آموزش و پرورش و آموزش عالي، اولويت‌هاي اصلي فعاليت شورا به شمار مي‌روند که شورا در حد كفايت نسبت به اختصاص ظرفيت‌هاي خود به اين سه موضوع اقدام کرده است.درخصوص سه موضوع فوق، سه شوراي تخصصي با حضور برخي از اعضاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي و صاحب نظران تشكيل شده است .
دبيرخانه شوراي تخصصي مهندسي فرهنگي درصدد برآمد تا الگويي را كه در برگيرنده دو نوع مطالعه بلندمدت (جامع) و كوتاه مدت(موردي) است تدوين و براي بررسي و تصويب به شوراي تخصصي مهندسي فرهنگي ارائه نمايد. در اين مورد اقدامات زير انجام پذيرفته است:ترسيم شماي كلي اين الگو،تدوين الگوي تفضيلي مطالعه بلندمدت (جامع) تدوين الگوي مذكور نيازمند انجام يك پروژه تحقيقي است كه در اين خصوص شرح خدمات پروژه تهيه و به موسسه تحقيقات مديريت دانشگاه تهران ارائه شده است.
احصاء و اولويت گذاري مسائل و آسيب هاي فرهنگ عمومي كشور بر مبناي شماي كلي الگوي مطالعاتي كوتاه مدت نيز نياز به انجام يك پروژه تحقيقي در اسناد و مدارك و پژوهش هاي موجود در حوزه فرهنگ عمومي دارد كه طرح تحقيقي آن در دست تهيه مي‌باشد.در اینجا لازم است جهت روشن تر شدن اهمیت و گستره فعالیت های شوراي عالي انقلاب فرهنگي در حوزه علم و فرهنگ به برخی از فعالیت های مهم هیات ها و کمیسیون های متعدد آن به عنوان عقبه های علمی و بازوان پژوهشی این شورا پرداخته شود. این هیات ها و کمیسیون ها عبارتند از: هيئت نظارت و ارزيابي فرهنگي و علمي، هيئت نظارت و بازرسي،کمیسیون اجتماعی،کمیسیون تعلیم و تربیت، کمیسیون مشورتی، مرکز مطالعات راهبردی، کمیسیون پژوهش های قرآنی و کمیسیون حوزوی هيئت نظارت و ارزيابي فرهنگي و علمي هيئت نظارت و ارزيابي فرهنگي و علمي شوراي عالي انقلاب فرهنگي به منظور ارائه تصويري واقعي از وضعيت فرهنگی و علمی کشور و روند تحولات و چالش‌هاي آن، وظيفه تدوين شاخص‌ها و ضوابط ارزيابي، بررسي و ارزيابي وضعيت فرهنگي، علمي، آموزشي و پژوهشي کشور و ارائه آن را در قالب گزارش‌هاي سالانه و هماهنگي و هدايت امر ارزيابي را بر عهده دارد. شوراي عالي انقلاب فرهنگي ارزيابي وضعيت فرهنگي و علمي كشور و تبيين و تعيين شاخص‌هاي كمي براي ارزيابي وضع فرهنگي كشور را در بندهاي 5 و 6 وظائف خويش تصويب كرده است. گزارش‌هاي سالانه به منظور اطلاع مردم و مسوولان از موقعيت و روند فرهنگي و علمي كشور در عرصه داخلي و بينالمللي، تشويق و ترغيب دستاندركاران فرهنگي و علمي جمهوري اسلامي ايران و ايجاد رقابت مثبت و سازنده در انجام وظايف، پيشنهاد راهكارهاي مناسب به شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي براي رفع مشكلات و ارتقاي معيارهاي فرهنگي و علمي كشور، ايجاد نظام هماهنگ ارزيابي فرهنگي و علمي با استفاده از همه تجارب و امكانات موجود كشور است.
اهم اقدامات هيئت نظارت و ارزيابي فرهنگي و علمي شوراي عالي انقلاب فرهنگي در طي دو سال اخير عبارتند از:
تجزيه و تحليل نظريات مقام معظم رهبري و استخراج محورها و راهكارهاي اجرايي رهنمودهاي معظم‌له
،تدوين و تصويب «برنامه تحقق رهنمودهاي مقام معظم رهبري» و تعيين مسئولان اجرايي هر يك از محورهاي ارائه شده ،تدوين و تصويب «آيين‌نامه ارتقاي اثربخشي ارزيابي‌هاي علمي و فرهنگي و ايجاد تحولات راهبردي در سامانه علم و فرهنگ كشور» در هيئت و ارسال آن براي تصويب نهايي به شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي،تدوين نمودارهاي «فرايند ارزيابي در هيئت نظارت و ارزيابي فرهنگي و علمي»؛ «فرايند ارزيابي از دستگاه‌هاي علمي و فرهنگي كشور» و «چرخه تحول و بهبود كيفيت در سامانه فرهنگي و علمي كشور» ،تعیین شاخص‌هاي ارزيابي آموزش و پرورش، گزارش دومين ارزيابي خرد موسسات پژوهشي وابسته به سازمان‌هاي اجرايي، تعیین راهكارهاي ارتقاي فعاليت‌هاي موسسات پژوهشي وابسته به سازمان‌هاي اجرايي و ارزيابي خرد موسسات پژوهشي وابسته به وزارت علوم، تحقيقات و فناوري
هيئت نظارت و بازرسي
هيئت نظارت و بازرسي شوراي عالي انقلاب فرهنگي در تيرماه 1364 به منظور مراقبت از جريان صحيح و سالم انقلاب فرهنگي و رسيدگي به مسائل و مشكلاتي كه در طي بسط و پيشرفت آن پيش ميآيد تشكيل شد. نظارت بر حسن اجراي مصوبات و دستورالعمل هاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي، بررسي عملكرد مراكز و موسسات علمي، فرهنگي، آموزشي، تبليغاتي و هنري كشور، رسيدگي به مسائل و پيشامدهاي حاد سياسي و فرهنگي مراكز آموزش عالي، رسيدگي به شكواييه ها و اعتراضاتي كه به شوراي عالي انقلاب فرهنگي مربوط مي گردد، رسيدگي به اختلافات كاركنان و مديران و رؤساي موسسات آموزش عالي و فرهنگي كشور،
رسيدگي به مشكلاتي كه در جريان اداره امور علمي و آموزش و تربيتي پيش مي آيد، رسيدگي به مسائل سياسي و فرهنگي و اجرايي دانشگاه ها، مدارس، مراكزعلمي، آموزشي، فرهنگي، هنري و تبليغاتي و ارزيابي مديران فرهنگي كشور بخش ديگري از وظايف هيات نظارت و بزرسي هستند.
اهم موضوعات مورد بحث و گفتگو در اين هيئت شامل: بررسي و تصويب برنامه هاي سال 1386 هيئت نظارت و بازرسي، بررسي و تصويب تشكيل كميته هاي چهارگانه و برنامه ريزي براي تشكيل حداقل دو گروه ديگر، بحث و بررسي پيرامون وضعيت فرهنگي، اخلاقي و انضباطي دانشگاه ها و مراكز آموزش عالي كشور، بررسي اولويت هاي كميته هاي چهارگانه، بررسي صلاحيت روساي پيشنهادي دانشگاهي علوم پزشكي، بررسي صلاحيت روساي پيشنهادي وابسته به وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، بررسي مصوبات شوراي عالي از حيث قابليت پيگيري آنها، تصويب نهايي طرح «نظارت راهبردي»، تصويب نهايي طرح «ارزشيابي سنجش تطبيقي مصوبات شوراي عالي با وظايف آن»، تصويب نهايي طرح «اصول و اهداف آموزش پيش دبستاني»، تصويب نهايي طرح «دانشگاه جامع علمي – كاربردي» و اعزام هيئت براي بازرسي موسسات آموزش عالي، آموزش علمي- كاربردي و تعدادي از مراكز علمي و پژوهشي مي شود.
كميسيون مشورتي
كميسيون مشورتي شوراي عالي انقلاب فرهنگي درسال 1371 براساس مصوبه جلسه 296 شوراي عالي انقلاب فرهنگي درتاريخ 24/9/1371 تشكيل شده است . براساس آئين نامه مصوب شوراي عالي انقلاب فرهنگي اين كميسيون وظايف مهمی نظیر: بررسي و ارائه نظريات كارشناسي در مورد طرح‌ها و موضوعات ارجاعی شوراي عالي انقلاب فرهنگي ،ارائه طرح‌ها و پيشنهادها در مورد اهداف و وظايف شوراي عالي انقلاب فرهنگي وطراحي شيوه‌ها و طريقه‌ها ي اجرايي درخصوص مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي زير را عهده دار مي‌باشد.کمیسیون مذکور در طی دوره اخیر توانسته است بررسی ها و اقدامات مهمی را به شرح زیر انجام دهد که ذکر آنها به صورت فشرده خالی از فایده نیست:گزارش مهندسي ساختار شوراي عالي انقلاب فرهنگي بررسي،طرح موج آفريني فرهنگي ، بررسي اهداف فرهنگي سند چشم انداز و نقش شوراي عالي انقلاب فرهنگي در تحقق آن، بررسي سامان دهي شئون فرهنگي درمناسبت هاي مذهبي،بررسي وضعيت گروه مرجع جوانان ،بررسي نتايج پژوهشهاي ناظر بر تعيين راههاي ارتقاء عملكرد شوراي عالي انقلاب فرهنگي ،بررسي راهكارهاي اجرايي فرهنگ عفاف و حجاب ، بررسي طرح جامع توسعه فرهنگ نماز،بررسي طرح جامع ساماندهي نهادهاي فرهنگ ديني،بررسي پيشنهاد راهكارهاي انتقال پيام‌هاي فرهنگي نظام جمهوري اسلامي به خارج از كشور،بررسي گزارش تشكل ها و انجمن هاي انحرافي با پوشش مسايل عرفاني و مذهبي،بررسي گزارش ارزيابي وضعيت فرهنگي كشور،بررسي ابعاد فرهنگي اجراي اصل 44 قانون اساسي ،بررسي استفاده از زبان‌هاي محلي و قومي در مطبوعات رسانه‌هاي گروهي و مدارس دركنار زبان فارسي
،بررسي ابعاد فرهنگي ارتقاء سلامت نظام اداري و مقابله با فساد و نقش شوراي عالي انقلاب فرهنگي ،بررسي ضرورت و مراحل تدوين كدهاي اخلاق حرفه‌اي مباحث مربوط به نقشه جامع علمي كشور و آموزش عالي،بررسي گزارش آخرين وضعيت فناوري نانو دركشور،بررسي راههاي ارتقاء عملكرد دانشگاه
تربيت مدرس ،بررسي وضعيت آموزش عالي زنان ، بررسي سند توسعه علمي كشور، بررسي سهم آموزش و پرورش در منابع ملي،بررسي پيشنهاد مراحل تحول نظام آموزشي كشور،بررسي گزارش نظام جديد مهندسي در آموزش و پرورش، بررسي طرح نظام جامع تربيت معلم و بررسي سند ملي آموزش و پرورش .
تعليم و تربيت این کمیسیون به عنوان یکی از کمیسیون های فعال و مهم شورای عالی انقلاب فرهنگی در ارائه بیشنهادات و راهکار های مفید و مناسب در حوزه تعليم و تربيت به این شورا؛ اقدامات وفعالیت های قابل توجه ای داشته است.
تدوين سياست هاي راهبردي تأمين، نگهداشت و ارتقاء منابع انساني در حوزه تعليم و تربيت؛ تدوين راهبردها و سياست هاي تعامل نظام تعليم و تربيت با فرايند جهاني شدن؛ تدوين راهبردها و سياست هاي تعامل نظام تعليم و تربيت با فناوري هاي نوين اطلاعاتي و ارتباطي؛ تدوين راهبردها و سياست هاي ترويج الگوي زندگي سالم در حوزه تعليم و تربيت؛ تعيين شرايط احراز پست مديريت ارشد در حوزه ي تعليم و تربيت؛ تعيين سياست هاي ثبت تجربيات مديريتي و تحولات نظام تعليم و تربيت؛ طراحي ساز و كار رصد كردن و مسأله يابي در حوزه تعليم و تربيت؛ تعيين راهبردها و سياست هاي مديريت تحول در حوزه تعليم و تربيت؛ تعيين
راهبردها و سياست هاي تحول در مديريت در حوزه تعليم و تربيت و آينده نگري و تعيين عوامل محتمل الوقوع مؤثر بر نظام تعليم و تربيت از مهم ترين فعاليت هاي كميسيون تعليم و تربيت در دوره اخیر محسوب می شوند.
كميسيون اجتماعي
كميسيون اجتماعي يكي از كميسيون هاي تخصصي شوراي عالي انقلاب فرهنگي است كه از سال 1381 با حضور متخصصان و صاحب نظران اجتماعي، از جمله اساتيد رشته هاي جامعه شناسي، روانشناسي، تعليم و تربيت و علوم قراني فعاليت خود را آغاز كرده است.
رصد مسائل اجتماعي و مرتبط با فرهنگ کشور، مطالعه چالش‌هاي مربوط به اقليت‌هاي ديني و قومي، اخلاق جنسي در جامعه(در فضاي محيط اداري و كاري، فضاي دانشگاهي، فضاي جامعه)، مطالعه چالش‌هاي گردشگري در ايران، آسيب‌هاي اجتماعي (خودكشي، ايدز، فرار از خانه، انحرافات جنسي و ...)، چالش‌هاي فرهنگي اجتماعي حوزه ورزش، سلامت اجتماعي، نظام كنترل اجتماعي، امنيت اجتماعي و راههاي ارتقاء آن، راهكارهاي تقويت سازمان‌هاي مردم نهاد (سمن)، مطالعه نشاط اجتماعي و شادي، مناسبات نسلي، عدالت اجتماعي، شناخت مولفه های اجتماعی فرهنگ ایرانی اسلامی، واردات و مصرف گرایی از جمله طرح‌ها و فعاليت‌هاي كميسيون اجتماعي مي‌باشد.
فعاليت هاي انجام شده در كميسيون اجتماعي انجام شده اند عبارتند از: بررسي طرح نامه پژوهشي (تبيين مفهوم و بررسي و موانع ارتقاي سطح زندگي در كشور)، بررسي طرحنامه جوانان و گروه های مرجع، بررسي طرحنامه پژوهشي علل و عوامل فرهنگي، اجتماعي بيكاري و راهكارهاي كاهش پيامدهاي آن در جامعه، بحث و بررسي پيرامون شرح وظايف و جايگاه كميسيون اجتماعي، بحث و بررسي پيرامون طرحنامه چالش‌هاي فرهنگي اجتماعي خانواده‌هاي خاص (شاهد، زنان سرپرست خانواده)، بررسي طرح نامه (فراتحليل پژوهشهاي انجام شده درباره وضعيت و عوامل اعتياد و ارائه پيشنهادهاي اجرايي براي كاهش آن)، بحث و تبادل نظر پيرامون طرحنامه چالش‌هاي فرهنگي اجتماعي ورودي دين در عرصه‌هاي فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي پس از انقلاب.
محور هاي پژوهشي سال 1386 اين كميسيون عبارتند از: طرح هاي مهندسي اجتماعي با محورهايي نظير راهكارهاي توانمند سازي مردم در ايفاي نقش در جامعه، معاني و دلالت‌هاي مهندسي اجتماعي و تعيين مؤلفه‌هاي مرتبط، تاريخ و ديدگاه‌هاي نظري درباره مهندسي اجتماعي و كاربردها و نقد آن، سنجش كيفي (مبتني بر سنجش كمي) مهندسي اجتماعي و شاخص‌هاي بومي، تعارض سطوح خرد و كلان و امكان مهندسي آن و مهندسي نظام‌هاي اجرايي به منظور كارآمدتر كردن آن
مركز مطالعات راهبردي اين مركزبه عنوان یکی دیکر از مراکز ایجاد شده در دوره اخیر توانسته است در تدوين برنامه پنج‌ساله پنجم سازندگي كشور حضور فعال داشته باشد و آن را جزء برنامه‌هاي فوري و ضروري خود بداند و در صدد برآید نقشي تأثيرگذار در نهايي‌شدن مصوبات مورد نياز كشور در حوزه فرهنگ در اين سند مهم ايفا كند. عناوين مهمترين پيشنهادات مركز تا كنون براي گنجانده‌شدن در برنامه پنج‌ساله پنجم عبارتند از:مصوبه پيشنهادي سلامت اداري كشور،مصوبه پيشنهادي طراحي ساختار متناسب فرهنگي در كشور،مصوبه پيشنهادي نحوه تخصيص اعتبارات بخش فرهنگي در كشور،مصوبه پيشنهادي الگوسازي مناسب فرهنگي براي نسل جوان و نوجوان كشور،مصوبه پيشنهادي توسعه فرهنگ‌های بومی موجود در کشور،مصوبه پيشنهادي راه‌اندازي پارك‌هاي فناوري فرهنگي در كشور،مصوبه پيشنهادي حمايت از توليد محصولات فرهنگي در قالب نرم‌افزارهاي چندرسانه‌اي و ديگر قالب‌هاي نوين،مصوبه پيشنهادي حمايت از نوآوري‌ها و ابداعات فرهنگي دركشور،مصوبه پيشنهادي فقهی‌نمودن مشاغل و اخلاق حرفه‌اي در كشور،مصوبه پيشنهادي تربيت مديران عالي فرهنگي كشور،مصوبه پيشنهادي تعيين نقش دستگاه‌هاي فرهنگي در انجام رصد فرهنگي كشور و مصوبه پيشنهادي جذب اعتبارات خارجي فرهنگي.
شايسته به نظر می رسید، با عنايت به ابعاد جديد تهاجم فرهنگي و برنامه ريزي گسترده قدرت‌هاي سلطه‌گر در استفاده هدفمند از روش‌ها و ابزارهاي نو جهت مقابله فرهنگي با انقلاب اسلامي، شورای عالي انقلاب فرهنگي، ضمن ساماندهي و هدايت جبهه فرهنگي انقلاب در مقابل جبهه فرهنگي معارض، به رسالت حياتي خود درمواجهه فعال و مبتكرانه با تهاجم فرهنگي و خصوصاً جلوگيري از ترويج ابتذال و فساد اخلاقي در كشور عمل نمايد. موضوع «ساماندهي و هدايت جبهه فرهنگي انقلاب در مقابل جبهه فرهنگي معارض» هم اكنون در دبيرخانه شوراي عالي در دست بررسي و طراحي است و به صورت يك وظيفه در مجموعه وظايف شوراي عالي پيش بيني شده است. در همين رابطه تا کنون اقدامات مهمی نظیربررسي گزارش درخصوص مواجهه فرهنگي جمهوري اسلامي ايران با پديده جهاني شدن،تصويب تشكيل مركز ساماندهي ترجمه و نشر معارف اسلامي و علوم انساني در جهان ،تصويب تشكيل شوراي راهبردي سياستگذاري كلان براي دانشجويان خارجي و بررسي آخرين وضعيت شبكه‌هاي ماهواره‌اي در ايران به انجام رسيد.
در فرآيند خطير سياست گذاري و مديريت راهبردي و كلان فرهنگ كشور، شناسايي و تحليل جريان‌ها و مسائل عمده فرهنگي به عنوان يكي از مقدمات تعيين‌كننده در آينده‌نگري فرهنگي، نقش مهم و اساسي دارد و نتايج حاصل از فرآيند سياست‌پژوهي و آينده‌پژوهي، محور و مبناي وضع سياست‌هاي اصولي و هدفمند فرهنگي و مقدمه‌اي براي مديريت راهبردي و كلان فرهنگ و علم كشور تلقي مي‌شود.
رصد فرهنگي در حقيقت عبارت است از تعبيه و پيش‌بيني سازوكارها و اركان معين براي مطالعه، بررسي و تحليل ارزش‌ها، هنجارها و رفتارهاي موجود در سطح فرهنگ عمومي و خرده‌فرهنگ‌ها به منظور مسأله‌شناسي فرهنگي در سطح توده عام مردم؛ پايش جريان‌هاي فرهنگي توليدشده از سوي نخبگان؛ تعيين وضعيت مؤلفه‌هاي فرهنگي؛ تعيين وضعيت موجود فرهنگ كشور و نهايتاً تحليل و آينده‌پژوهي و ارائه راهبردهاي مديريتي فرهنگي.
گستره فعاليت رصد فرهنگي، كليه حوزه‌هاي نظام اجتماعي نظير اقتصاد، فرهنگ، سياست، اجتماع و نظاير آن را كه تأثيرات مهمي در تغيير و تحولات فرهنگي دارند، شامل مي شود.
هم اكنون تحولات حوزه‌هاي تهاجم فرهنگي و ابتذال در قالب پروژه‌هاي متعدد در مركز مطالعات راهبردي در حال رصد است كه نتايج آن به زودي استخراج می گردد.اهم اقدامات انجام شده در زمینه رصد فرهنگی عبارتند از:تدوين سند «برنامه‌ريزي راهبردي رصد فرهنگي»،رصد ارزش‌ها، هنجارها و رفتارها در جامعه ایران،رصد فرهنگی فیلم‌های تلویزیونی و ماهواره ای در سال 1386 ، رصد فرهنگی فیلم‌های سينمايي مجاز و غيرمجاز در سال 1386،رصد فرهنگی موسیقی‌های اجرا شده در کشور در سال 1386 ،رصد فرهنگی برنامه‌های رادیویی داخلی و خارجی در سال 1386 ، رصد فرهنگی سایت‌های اینترنتی پرمراجعه در سال 1386 ،رصد فرهنگی کتاب های منتشرشده در کشور در سال 1386 ،رصد فرهنگی تئاترهای اجرا شده در کشور در سال 1386و رصد فرهنگی مجلات و روزنامه‌های کشور در سال 1386
همچنین در این زمینه سعی شده است موضوعات مهم رصد فرهنگی نظیر رصد فرهنگی اتحاد ملی، انسجام اسلامی، جوانان و ارزش‌های اسلامی، مقبولیت ارکان نظام در بین مردم، فرهنگ قومی‌گرایی، صهیونیزم، فرهنگ نژادی اعراب در تعامل با ایرانیان، فرهنگ خصوصی‌سازی، فرهنگ سرمایه‌گذاری خارجی، به‌کارگیری یافته‌های پژوهشی در صنعت، اطلاعات عمومي نسبت به رذائل و فضائل، پژوهش، فرهنگ ادارات، بسيج، روحيه جهادي، جنگ رواني،تحليل سياست‌هاي فرهنگي جمهوري اسلامي ،مباني روش‌شناسي مطالعه فرهنگ و جامعه، طرح آمایش فرهنگی کشور و تحليل ارزش‌هاي مسلط در جامعه مورد برسی و پژوهش قرار گیرند.
دبیرخانه شورا و مرکز مطالعات راهبردی به مثابه بازوی پژوهشی آن، موظف به ایجاد ارتباط گسترده و تنگاتنگ با نخبگان، محققان، پژوهشگران و کلیه مراکز مطالعاتی، علمی و پژوهشی می‌باشند تا بتوانند چکیده خرد جمعی را در راستای رسالت‌های خطیر شورا، جمع‌آوری کرده و در اختیار آن قرار دهند و بدینسان هم این خواسته مقام معظم رهبری مبنی بر احساس هر یک از نخبگان کشور به عضویت در شورا و داشتن ارتباط دائم با آن، تحقق یابد .
کمیسیون پژوهش های قرآنی فعاليت قرآني» عنواني است كه بخش عظيمي از مجموعه فعاليت‌هاي ديني را در بر مي‌گيرد. در يك تعريف نسبتاً جامع، فعاليت قرآني به كليه فعاليت‌هاي آموزشي، علمي و پژوهشي، تبليغي و ترويجي و مديريتي كه به منظور شناخت و شناساندن قرآن مجيد و آيات آن انجام مي‌گيرد، اطلاق مي‌شود. با توجه به اين گستره وسيع، در طول دو دهه گذشته، جامعه فرهيخته اساتيد و مدرسان، عالمان و پژوهشگران، مبلغان و مروجان و مديران فعاليت‌هاي قرآني كشور، از شوراي عالي انقلاب فرهنگي به‌عنوان مرجع عالي سياستگذاري، تعيين خط مشي، تصميم‌گيري و هماهنگي و هدايت امور فرهنگي، آموزشي و پژوهشي كشور توقع داشته‌اند كه براي توسعه و هماهنگي فعاليت‌هاي قرآني در كشور، تصميمات لازم را اتخاذ و ابلاغ نمايد.
از موارد مطرح شده در كميسيون پژوهش های قراني می توان به گزارش نهايي طرح «تعيين و تبيين اهداف و سياست‌هاي كلان توسعه فرهنگ قرآني»، گزارش نهايي طرح «آموزش تدبر قرآن» توسط مجري، گزارش طرح برآورد تقريبي پژوهش هاي قرآني كشور ، بررسي طرح نامه اصلاح شده «كتاب شناسي و ارزيابي آثار قرآني»، ارائه گزارش بخش آسيب شناسي تحقيق «حفظ قرآن، اهميت، ضرورت، روش شناسي و آسيب شناسي آن» توسط مجري، بررسی رابطه قرآن و علوم روز و ارائه گزارش نهایی طرح تحقیقاتی نیاز سنجی آموزش مشاغل قرآنی اشاره کرد.
بررسی طرح تأسیس دانشگاه جامع قرآنی، حمایت از نشریه های قرآنی، ارزيابي وضعيت قرآني دانشجويان دانشگاهها و مراكز آموزش عالي كشور ، شناسایی توانمندی ها و ارزیابی فعالیت های قرآنی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور، بررسي توانمندي‌هاي قرآني فارغ‌التحصيلان رشته‌هاي ديني دانشگاهها و بررسي وضعيت درس تفسير موضوعي قرآن در دانشگاهها از جمله دیگرطرح های مورد بررسی در این کمیسیون به شمار
می رود.
كميسيون حوزوي
حوزه‌هاي علميه با پشتوانه غني معرفتي و با پيشينه درخشان هدايتگري، بي‌ترديد از اركان اساسي فرهنگ و تمدن اسلامي محسوب مي‌شوند. شوراي عالي انقلاب فرهنگي به عنوان مرجع عالي سياستگذاري، تعيين خط مشي، تصميم گيري، هماهنگي و هدايت امور فرهنگي، آموزشي و پژوهشي كشور در چارچوب سياست هاي كلي نظام، نيازمند ارتباط فعال و تعامل فكري با حوزه و مراكز حوزوي است.
كميسيون حوزوي دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي، در راستاي تامين نياز فوق تشكيل شد و در محدوده فعاليت شوراي عالي انقلاب فرهنگي و در چارچوب اين آيين‌نامه عمل مي كند. اين كميسيون با هدف مشاركت دادن فضلاي حوزه در مهندسي فرهنگي و سياستگذاري هاي كلان علمي آموزشي نظام اسلامي و فعال كردن آنان در تبيين جايگاه حوزه هاي علمي در نظام معرفتي و علمي جامعه اسلامي و تدبير سيستم هاي آموزشي و پژوهشي در جهت وضعيت مطلوب و به منظور تقويت هويت ديني طرح ها و مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي در دبيرخانه شورا تاسيس شده است.
طرح هايي كه در كميسيون حوزوي شوراي عالي انقلاب فرهنگي مورد بررسي قرار گرفته و مي گيرند بسيار متنوع هستند كه از جمله آنها مي توان به طرح هاي: آخرين وضعيت شبكه هاي ماهواره اي در ايران و سياست هاي پيشنهادي، اتحاد ملي، انسجام اسلامي(بهره برداري از پرچم و سرود ملي)، گزارش دومين ارزيابي خرد موسسات پژوهشي سازمان هاي اجرايي و راهكارهاي ارتقاي آنها، گزارش فعاليت هاي شوراي
سياست گذاري و برنامه ريزي فرهنگي دانشجويان خارجي، پيشنهاد اصلاح موادي از اساسنامه باشگاه دانش پژوهان جوان، گزارش تفصيلي اولين ارزيابي كلان آموزش عالي در جمهوری اسلامي ايران و پيشنهاد تكميل اساسنامه صندوق حمايت از پژوهشگران كشور اشاره كرد.
حسین
۱۳۸۶-۰۹-۲۶ ۱۰:۳۴:۰۶
این متن از قبل به مناسبت سالگرد شورای عالی تهیه شده و صرفا کارکرد تبلیغی دارد بهتر است مسئولان دبیرخانه به نکات مهمی که در مقاله \" عملکرد نا کارآمد.....\" ذکر شده است پاسخ گویند (46555)
۱۳۸۶-۰۹-۲۶ ۱۰:۳۵:۰۱
دبیر خانه محترم شورای عالی انقلاب بهتر بود پیش از نوشتن این گزارش تبلیغاتی ، یکبار با دقت گزارش انتقادی الف را می خوانند و تلاش می کردند که حداقل به محورهای مطرح شده در آن گزارش جواب دهند (46566)
محمد
۱۳۸۶-۰۹-۲۶ ۱۰:۵۴:۳۶
شورایعالی انقلاب فرهنگی به جای گزارشهای عریض و طویل نسبت به کارنامه شگرف خود بهتر است نگاهی به خروجی عملکرد خود و سایر نهادهای ذیربط(وزارت ارشاد، صداوسیما و ..) در عرصه فرهنگ عمومی جامعه بیندازد تا واقع بینانه تر تئوری پردازی نماید. (46570)
جوان
۱۳۸۶-۰۹-۲۶ ۱۵:۵۵:۴۷
از نتايج تصميمات جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی تا کنون آبی گرم نشده است .در مورد شورای عالی جوانان و سازمان ملی جوانان هم همينطور! راستی چند نفر از اعضای شورای عالی جوانان ،جوان هستند تا درک کنند که جوانان چه می خواهند؟ (46608)
۱۳۸۶-۰۹-۲۷ ۱۳:۴۶:۳۴
واقعا خنده دار است كه دبيرخانه شورا به جاي آنكه بگويد چه كرده است، شرح وظايف و آمال و آرزوهاي خود را به عنوان عملكرد ارائه مي كند. واقعا آقاياني كه اين گزارش را نوشته اند با خود بينديشند كه چند درصد از اين حرفها تحقق يافته اند. (46654)
۱۳۸۶-۰۹-۲۷ ۱۶:۲۹:۵۴
بسمه تعالي
اين نگارش حاكي از مثل معروف آفتابه لگن هفت دست شام و ناهار هيچي است و عجيب آن است كه بسيار شبيه نوشته جات افرادي است كه از اساس با كار درست و دقيق علمي فرهنگي ارتباط ندارند و ذوق زده عباراتي هستند كه به هم بافته اند ، هر دستگاهي كه گرفتار چنين وضعي نشده باشد مانند كارهاي پژوهشي سنگين كه نتيجه گزارش هايش را ديده يا شنيده ايم ، خود كارهايشان را انجام داده اند و ربطي به اين مجموعه نداشته و آنها ( بخش فرهنگ ) كه گرفتار شده ، با اين مجموعه تشويق نشده اند و هدايت نگشته اند و جامعيتي هم در امور ، از اين مجموعه ، ديده نشده است ، پس لب اتفاقاتي كه در اين شورا گذشته و آثاري كه داشته در كجا بايد جستجو شود ؟ مثلا نوشته اند ... پيش دبستاني را تصويب كرده اند و يا در خبرها بود كه سند چشم انداز در كتاب هاي درسي خواهد آمد اما آيا توجه به آمارهاي ملي و جهاني و برنامه هاي در پيش براي رسيدن به نقطه هاي بلند در كتاب ها مي بايستي توجه مي شد يا خير ؟ و ... لا اقل به كارهاي انجام شده در تحول كتاب هاي درسي و دانشگاهي توجه كنند تا بدانند با حفظ شئون مسلمانيمان چه كنيم . اين متن ها نشان از بي خبري است خدا كند كار ها منطبق با اين نوع نگارش ( بلند و بي محتوا و خالي از دقت هاي عملياتي و گمانه زني و اميد به تحقق امور ) نباشد . (46665)
اين نگارش حاكي از مثل معروف آفتابه لگن هفت دست شام و ناهار هيچي است و عجيب آن است كه بسيار شبيه نوشته جات افرادي است كه از اساس با كار درست و دقيق علمي فرهنگي ارتباط ندارند و ذوق زده عباراتي هستند كه به هم بافته اند ، هر دستگاهي كه گرفتار چنين وضعي نشده باشد مانند كارهاي پژوهشي سنگين كه نتيجه گزارش هايش را ديده يا شنيده ايم ، خود كارهايشان را انجام داده اند و ربطي به اين مجموعه نداشته و آنها ( بخش فرهنگ ) كه گرفتار شده ، با اين مجموعه تشويق نشده اند و هدايت نگشته اند و جامعيتي هم در امور ، از اين مجموعه ، ديده نشده است ، پس لب اتفاقاتي كه در اين شورا گذشته و آثاري كه داشته در كجا بايد جستجو شود ؟ مثلا نوشته اند ... پيش دبستاني را تصويب كرده اند و يا در خبرها بود كه سند چشم انداز در كتاب هاي درسي خواهد آمد اما آيا توجه به آمارهاي ملي و جهاني و برنامه هاي در پيش براي رسيدن به نقطه هاي بلند در كتاب ها مي بايستي توجه مي شد يا خير ؟ و ... لا اقل به كارهاي انجام شده در تحول كتاب هاي درسي و دانشگاهي توجه كنند تا بدانند با حفظ شئون مسلمانيمان چه كنيم . اين متن ها نشان از بي خبري است خدا كند كار ها منطبق با اين نوع نگارش ( بلند و بي محتوا و خالي از دقت هاي عملياتي و گمانه زني و اميد به تحقق امور ) نباشد . (46665)
سینا
۱۳۸۶-۰۹-۲۹ ۱۸:۰۶:۵۹
واقعا\"جایگاه شورای انفلاب فرهنگی را شما در کجا می توانید پیدا کنید.شما فکر کنید این شورا را حذف کنیم چه مشکلی برای کشور پیش می اید یا این شورا تا حال چه مشکلی را حل کرده؟نگاه کنید به افرادی که عضو این شورا هستند چند نفر متخصص فرهنگی را می بینید؟بیشتر افراد سیاسی هستند تا فرهنگی! (46781)
۱۳۸۶-۰۹-۲۹ ۲۱:۴۱:۱۶
كم كاري مسئولان تا كي؟
سر هم بندي در مملكت داري تا كي؟
احمق فرض كردن مردم تا كي؟
تبعيت نكردن از ولايت تا كي؟
حديث روشن ظلم شما و ذلت ما
حقيقت است، چرا صحبت از مجاز كنيم (46793)
سر هم بندي در مملكت داري تا كي؟
احمق فرض كردن مردم تا كي؟
تبعيت نكردن از ولايت تا كي؟
حديث روشن ظلم شما و ذلت ما
حقيقت است، چرا صحبت از مجاز كنيم (46793)
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
